آقایان گمان می کنند با زدن دکمه کنترل نقدینگی، تورم خود به خود کاهش می یابد

آفتاب نیوز :

همتی با اشاره به اینکه کنترل نقدینگی اقدام مثبتی است، می گوید: «مدیریت فقط کنترل نقدینگی نیست.»

* اخیراً نرخ تورم سال 1402 از سوی بانک مرکزی اعلام شده که نشان می دهد تورم به رغم تلاش های دولت رشد پیدا کرده و حتی رکورد دولت هاشمی را شکسته است. چرا هیچ یک از برنامه های دولت برای مهار تورم نتیجه نداد؟

جدولی که در روز های گذشته منتشر شده آماری است که معمولاً بانک مرکزی به صورت ماهانه برای تادیه دیون و تعهدات به قوه قضاییه ارایه می کند تا به منظور رای دادن در اختیار قضات باشد.

یک نکته ای را باید مورد توجه قرار داد و آن اینکه در صدر جدول نوشته شده بر پایه سال 1395 درحالی که در اواخر سال 1401 پایه شاخص تورم را اصلاح کردند و سال پایه به 1400 تغییر پیدا کرد؛ بنابراین اگر شما بخواهید براساس سال 1400 این اطلاعات را تعدیل کنید به نظر من به زیر 50 درصد می رسد. یعنی نرخ تورم 1402 بین 48 تا 50 درصد خواهد بود. به این ترتیب اگر بخواهیم دقیق تر بگوییم و براساس سال پایه ای که معیار مرکز آمار است که البته بانک مرکزی نیز هماهنگ با مرکز آمار سال پایه را اصلاح کرده، نرخ را اعلام کنیم، عدد 52 برای تورم 1402 باید بین 48 تا 50 درصد اصلاح شود.

* اینکه تورم 50 درصد باشد یا 52 درصد چندان در اصل موضوع تغییری ایجاد نمی کند. به هر حال آنچه مشخص است اینکه دولت در برنامه کنترل تورم موفق نبوده است.

دو نکته را در این زمینه باید اشاره کرد. سال 1402 را با سال آخر دولت دوازدهم که فشار حداکثری وجود داشت نمی توان مقایسه کرد. در سال 1398 وصولی درآمد نفتی 12 میلیارد دلار بود و در سال 1399 درآمد ها به 7/5 میلیارد دلار رسید. درحالی که در سال 1402 بنا بر اعلام وزارت اقتصاد، بانک مرکزی و وزارت نفت درآمد نفتی به 35 میلیارد دلار رسیده است. یعنی پنج برابر درآمد نفتی در سال 1399 سال گذشته درآمد نفتی به دست آمده است.

با این درآمد نفتی و اینکه تاکید می شود صادرات غیرنفتی جهش پیدا کرده و مجموع صادرات به 78 میلیارد دلار رسیده، تورم بین 48 تا 50 درصد اصلاً قابل قبول نیست. من سوالم این است که مسیولان دولت سیزدهم که آمار بانک مرکزی در خصوص تورم نقطه به نقطه شهریور 1400 مورد تاکید قرار می دادند امروز چرا آمار بانک مرکزی را مورد نظر قرار نداده و آن را مبنای تحلیل قرار نمی دهند؟ پاسخ واضح است. برای اینکه بین آمار مرکز آمار و بانک مرکزی حداقل 10 درصد اختلاف وجود دارد.

نکته دومی که باید به آن توجه کرد این است که حتی اگر بنا بر گفته دولت مبنا را بر نرخ مرکز آمار هم بگذاریم عملکردشان با وعده هایی که در این حوزه داده بودند هم جهت نیست. وعده داده بودند تورم را اول نصف می کنند. یعنی در مرحله اول تورم از 46 به 23 درصد کاهش پیدا کند و بعد هم آن را تک رقمی کرده یعنی به زیر 10 برسانند.

امروز با 48 درصد نرخ تورم مواجه هستیم که عملکرد بسیار بدی است و به مفهوم شکست در مبارزه با تورم محسوب می شود؛ بنابراین این دولت نباید ژست کنترل تورم را به خود بگیرد. به نظر من باید از مردم عذرخواهی کنند و بگویند نتوانستیم تورم را کنترل کنیم. تورم 48 درصد به معنای کنترل نرخ نیست. 48 درصد، تورم بسیار سنگینی است. در شرایط بسیار خاص این تورم ممکن است قابل پذیرش باشد. مانند آنچه در سال 1399 اتفاق افتاد و درآمد ها به دلیل شیوع کرونا و حضور ترامپ افت شدید پیدا کرده بود و عملاً درآمد نفتی نداشتیم. مهمترین لنگر نرخ تورم، نرخ ارز است.

دولت نه نرخ ارز را توانست کنترل کند و نه تورم را. امروز می بینید که با تزریق بی حد درهم و دلار سعی در تقویت ارزش ریال دارند. البته من این اقدام بانک مرکزی را نفی نمی کنم. به هر حال کنترل نرخ دلار کار خوبی است و باید هم انجام شود. ولی اینکه با ارزپاشی این کاهش نرخ انجام شود مورد پذیرش نیست و این روش هیچ گاه جزو سیاست های من نبوده. تزریق ارز جواب اصلی، اساسی، پایه ای، علمی و فنی نیست. راه آن مدیریت درست بازار ارز و شناسایی عوامل موثر بر افزایش نرخ ارز است. به هر حال این تورم چه 52 درصد با پایه 95 یا کمتر از 50 درصد با پایه 1400 نشان دهنده عدم موفقیت دولت در کنترل تورم و عدم تحقق وعده های دولت در این حوزه است.

* دلیل عدم اثرگذاری کاهش رشد نقدینگی بر تورم چیست؟

کنترل رشد نقدینگی اقدام مثبتی است و به نظر من باید ادامه پیدا کند. البته من اطلاع دارم که ریشه کاهش رشد نقدینگی که اتفاق افتاده، کنترل ترازنامه بانک هاست که حتماً آثار رکودی در اقتصاد و تولید خواهد داشت. در هر حال صرف نظر از علت کاهش رشد نقدینگی، این امر می تواند در مهار تورم موثر باشد. با این حال باید در نظر داشت که نقدینگی یک واسط است. رییس جمهور و باقی اعضای دولت نباید روی کاهش رشد نقدینگی مانور دهند. مردم که با نقدینگی کاری ندارند. برای مردم تورم و پولی که از جیب شان می رود مهم است. تورم باید کم شود.

* چرا کنترل رشد نقدینگی و افزایش درآمد های صادراتی نتوانست منجر به مهار تورم شود؟

مدیریت فقط کنترل نقدینگی نیست. مدیریت و کارآمدی اهمیت دارد. کشور کسری بودجه سنگینی دارد. کسری بودجه و اضافه برداشت بانک ها به اقتصاد فشار می آورد. امروز نرخ بهره تامین مالی در بازار بالای 40 درصد است. نرخ 40 درصد به مفهوم آن است که تعادل سیستم پولی کشور از دست شان خارج شده است. شما نمی توانید بگویید رشد نقدینگی 25 درصد و نرخ بانکی 23 درصد است، ولی در بازار نرخ بهره تامین مالی 40 درصد باشد.

این نشان می دهد یک جا هایی اشکال وجود دارد. این نشان می دهد یک ناهماهنگی در سیاست های پولی، ارزی و مالی کشور وجود دارد. تا این ناهماهنگی حل نشود نمی توان تورم را کنترل کرد. آقایان گمان می کنند با زدن دکمه کنترل نقدینگی، تورم خود به خود کاهش می یابد. رشد اقتصادی هم بسیار مهم است. رشد اقتصادی سال گذشته ناشی از تولید نبوده. عمده آن از محل فروش نفت و رشد بخش خدمات بعد از کرونا به دست آمده است.

بخش غالب رشد بخش خدمات نیز به رشد عملیات واسطه های مالی برمی گردد؛ بنابراین این رشد به بخش تولید واقعی مربوط نمی شود. به نظر من، در حکمرانی مشکل داریم. تا مشکل حکمرانی حل نشود با تکیه بر یک عامل متغیر در سیاست های پولی نمی توان تورم را کنترل کرد.

منبع: روزنامه هم میهن