اگر زن بمیرد مهریه به او تعلق میگیرد؟ تکلیف مهریه زن فوت شده و نحوه مطالبه آن

پس از فوت زن، مهریه او به هیچ عنوان ساقط نمی شود و به عنوان یک حق مالی معتبر، به ورثه قانونی او تعلق می گیرد. این موضوع یکی از ابهامات رایج در مسائل حقوقی خانواده است که بسیاری از افراد با آن مواجه هستند. مهریه، که به محض جاری شدن عقد ازدواج به ملکیت زن در می آید، پس از فوت او نیز همچون سایر اموال متوفی، از طریق انحصار وراثت به وارثان شرعی او منتقل خواهد شد و مرد (زوج) مکلف است دین مهریه را به آنها پرداخت کند. این مقاله به بررسی تمامی ابعاد حقوقی مهریه زن فوت شده، از جمله ماهیت آن، نحوه تعیین ورثه و سهم الارث هر یک، چگونگی محاسبه و مراحل قانونی مطالبه آن می پردازد تا راهنمایی جامع و دقیقی برای عموم فراهم آورد.

یکی از مهم ترین سوالاتی که در مواجهه با فوت همسر مطرح می شود، سرنوشت حقوق مالی او، به ویژه مهریه است. مهریه در قانون مدنی ایران، یک حق مالی مستقل برای زن است که به محض انعقاد عقد دائم، مالک آن می شود. این مالکیت، حتی در صورت فوت زن، از بین نمی رود و این حق مالی به عنوان بخشی از ترکه متوفی، به ورثه او منتقل می گردد. در واقع، فوت زن تنها موجب تغییر ذینفع مهریه می شود و ورثه او به قائم مقامی از متوفی، حق مطالبه آن را پیدا می کنند. این موضوع در ماده ۹۴۰ قانون مدنی و سایر اصول ارث در فقه امامیه ریشه دارد که حقوق مالی افراد پس از فوت به ورثه شان می رسد.

آیا با فوت زن، مهریه او ساقط می شود؟ ماهیت حقوقی مهریه در قانون ایران

یکی از پرسش های اساسی در خصوص مهریه، این است که آیا با فوت زن، این حق مالی از بین می رود یا خیر. پاسخ قاطعانه قانون مدنی ایران به این پرسش، منفی است. مهریه به محض جاری شدن عقد نکاح دائم، به ملکیت زن در می آید و به عنوان یک دین بر ذمه مرد قرار می گیرد. این بدان معناست که زن می تواند هر زمان که بخواهد، آن را مطالبه کند و مرد نیز موظف به پرداخت آن است.

مهریه: حق مالی زن و دین بر ذمه مرد

از لحظه انعقاد عقد ازدواج، زن مالک تمام مهریه مقرر شده می شود. این مالکیت، یک حق قطعی و مستقل است که با فوت زن از بین نمی رود. مهریه، در حقیقت، یک دین ممتاز بر عهده مرد است که باید به زن پرداخت شود. ماهیت دینی مهریه، آن را از بسیاری از حقوق مالی دیگر متمایز می کند؛ چرا که حتی در صورت وجود دیون متعدد مرد، مهریه زن بر سایر دیون اولویت دارد و باید از اموال او پرداخت شود.

عدم سقوط مهریه با فوت زوجه

بر اساس اصول فقهی و مواد قانون مدنی، از جمله ماده 868 که مقرر می دارد مالکیت ورثه نسبت به ترکه متوفی مستقر نمی شود، مگر پس از اداء دیون و وصایای متوفی، و همچنین ماده 940 قانون مدنی که بیان می دارد: زوجین با عقد دائم از یکدیگر ارث می برند، مشروط بر اینکه ممنوع از ارث نباشند، حق مهریه با فوت زن ساقط نمی شود. در واقع، مهریه پس از فوت زن به عنوان جزئی از ترکه او محسوب شده و به ورثه قانونی او منتقل می گردد. ورثه زن می توانند به قائم مقامی از او، این دین را از مرد مطالبه کنند. مرد به هیچ وجه نمی تواند از پرداخت مهریه همسر متوفی خود به ورثه او امتناع کند، چرا که این یک حق مسلم شرعی و قانونی است.

مهریه در عقد دائم و موقت

عدم سقوط مهریه با فوت زن، هم در عقد دائم و هم در عقد موقت (صیغه) صدق می کند. اگرچه تفاوت هایی در ماهیت حقوقی و شروط ارث بری در این دو نوع عقد وجود دارد، اما در مورد مهریه، اصل بر این است که اگر مهریه در عقد موقت تعیین شده و پرداخت نشده باشد، با فوت زن این حق از بین نمی رود و ورثه او می توانند آن را مطالبه کنند. در عقد موقت، در صورت فوت یکی از زوجین، دیگری از او ارث نمی برد، مگر اینکه در ضمن عقد شرط توارث شده باشد؛ اما مهریه، به عنوان یک حق مالی، وضعیت متفاوتی دارد و به هر حال به ورثه زن تعلق می گیرد.

مهریه زن فوت شده به چه کسانی می رسد؟ (تعیین ورثه و سهم الارث)

پس از اطمینان از اینکه مهریه با فوت زن ساقط نمی شود، سوال مهم بعدی این است که این مهریه دقیقاً به چه کسانی می رسد و سهم هر یک از ورثه چقدر خواهد بود. پاسخ به این سوال، مستلزم آشنایی با مبانی تقسیم ارث در قانون مدنی ایران است.

مبانی تقسیم ارث: طبقات و درجات ارث

در قانون مدنی ایران، ورثه به سه طبقه اصلی تقسیم می شوند که هر طبقه بر طبقه بعدی اولویت دارد. یعنی تا زمانی که حتی یک نفر از ورثه طبقه اول وجود داشته باشد، ورثه طبقه دوم و سوم ارث نمی برند. این طبقات و درجات به شرح زیر است:

1. طبقه اول:
   • پدر، مادر، اولاد (فرزندان) و اولاد اولاد (نوه ها)
2. طبقه دوم:
   • اجداد (پدربزرگ و مادربزرگ) و برادر و خواهر و اولاد آنها
3. طبقه سوم:
   • اعمام (عمو و عمه) و اخوال (دایی و خاله) و اولاد آنها

زوج (شوهر) و زوجه (زن) نیز در کنار سایر ورثه و در تمامی طبقات ارث می برند و سهم خاص خود را دارند.

ورثه اصلی مهریه زن فوت شده

با توجه به توضیحات فوق، ورثه اصلی که از مهریه زن فوت شده ارث می برند، شامل شوهر، فرزندان (دختر و پسر) و پدر و مادر زن هستند. سایر ورثه تنها در صورتی از مهریه ارث می برند که هیچ یک از ورثه طبقه اول و دوم وجود نداشته باشند.

سهم الارث شوهر از مهریه زن متوفی

شوهر نیز به عنوان یکی از ورثه طبقه اول، از مهریه همسر متوفی خود ارث می برد. سهم الارث شوهر به شرح زیر است:

• در صورت داشتن فرزند از همسر فوت شده (چه آن فرزند از شوهر فعلی باشد یا از شوهر قبلی): یک چهارم از مهریه.
• در صورت نداشتن فرزند: یک دوم از مهریه.

نکته مهم اینجاست که شوهر، خود بدهکار مهریه است و در عین حال به عنوان وارث، از آن ارث می برد. در عمل، سهم الارث او از مبلغ کل مهریه کسر شده و مابقی به سایر ورثه پرداخت می شود.

سهم الارث فرزندان از مهریه مادر فوت شده

فرزندان، چه دختر و چه پسر، از مهم ترین ورثه مادر خود هستند و سهم قابل توجهی از مهریه را به ارث می برند. سهم الارث آن ها به شرایط وجود یا عدم وجود سایر ورثه بستگی دارد:

• در صورت وجود شوهر و والدین: پس از کسر سهم شوهر و والدین، مابقی مهریه بین فرزندان تقسیم می شود. در این تقسیم، سهم پسر دو برابر دختر خواهد بود.
• در صورت نبود شوهر یا والدین (یا هر دو): سهم آن ها نیز به فرزندان می رسد و تمام مهریه (پس از کسر سهم احتمالی شوهر) بین فرزندان با نسبت پسر دو برابر دختر تقسیم می گردد.
• اگر فرزندی قبل از مادر فوت کرده باشد، اما خود آن فرزند ورثه ای (مثل فرزندان خود) داشته باشد، سهم الارث آن فرزند به ورثه او منتقل می شود.

سهم الارث پدر و مادر از مهریه زن فوت شده

پدر و مادر زن متوفی نیز در طبقه اول ورثه قرار دارند و از مهریه دختر خود ارث می برند. سهم الارث آن ها با توجه به وجود فرزند و شوهر متوفی متفاوت است:

• در صورت وجود شوهر و فرزندان: هر کدام از پدر و مادر، یک ششم از کل مهریه را به ارث می برند.
• در صورت وجود شوهر و عدم وجود فرزند: سهم مادر یک سوم و سهم پدر دو-سوم از باقیمانده مهریه (پس از کسر سهم شوهر) خواهد بود.
• در صورت عدم وجود شوهر و فرزند: مادر یک سوم و پدر دو-سوم از کل مهریه را به ارث می برند.

مثال های عملی و عددی برای تقسیم مهریه زن فوت شده

برای روشن شدن موضوع، به چند مثال عددی می پردازیم. فرض کنید مهریه زن ۱۰۰ سکه تمام بهار آزادی بوده است:

مثال ۱: زن فوت شده دارای یک شوهر و دو فرزند (یک پسر و یک دختر) و والدین (پدر و مادر) باشد.

1. سهم شوهر: ۱/۴ از ۱۰۰ سکه = ۲۵ سکه.
2. سهم پدر: ۱/۶ از ۱۰۰ سکه = تقریباً ۱۶.۶۷ سکه.
3. سهم مادر: ۱/۶ از ۱۰۰ سکه = تقریباً ۱۶.۶۷ سکه.
4. مجموع سهم شوهر و والدین: ۲۵ + ۱۶.۶۷ + ۱۶.۶۷ = ۵۸.۳۴ سکه.
5. باقیمانده مهریه برای فرزندان: ۱۰۰ – ۵۸.۳۴ = ۴۱.۶۶ سکه.
6. تقسیم باقیمانده بین یک پسر و یک دختر (پسر دو برابر دختر):

• اگر سهم دختر را X در نظر بگیریم، سهم پسر ۲X است. پس X + 2X = 41.66 => 3X = 41.66 => X = ۱۳.۸۸ سکه.
• سهم دختر: ۱۳.۸۸ سکه.
• سهم پسر: ۲۷.۷۸ سکه.

مثال ۲: زن فوت شده دارای یک شوهر و والدین (پدر و مادر) باشد و فرزندی نداشته باشد.

1. سهم شوهر: ۱/۲ از ۱۰۰ سکه = ۵۰ سکه.
2. باقیمانده مهریه: ۱۰۰ – ۵۰ = ۵۰ سکه.
3. تقسیم باقیمانده بین پدر و مادر:

• سهم مادر: ۱/۳ از ۵۰ سکه = ۱۶.۶۷ سکه.
• سهم پدر: ۲/۳ از ۵۰ سکه = ۳۳.۳۳ سکه.

مثال ۳: زن فوت شده دارای یک شوهر و یک دختر باشد و والدین او در قید حیات نباشند.

1. سهم شوهر: ۱/۴ از ۱۰۰ سکه = ۲۵ سکه.
2. باقیمانده مهریه: ۱۰۰ – ۲۵ = ۷۵ سکه.
3. سهم دختر: ۷۵ سکه (اگر تنها وارث فرزند باشد و هیچ وارث طبقه اول دیگری جز شوهر نباشد).

نکات تکمیلی در مورد سهم الارث

در صورتی که هیچ یک از وراث طبقه اول (شوهر، فرزند، پدر و مادر) وجود نداشته باشند، مهریه زن به ورثه طبقه دوم و در صورت نبود آن ها به ورثه طبقه سوم می رسد. این موارد کمتر رایج هستند اما در قانون مدنی به تفصیل به آن ها پرداخته شده است.

نحوه محاسبه مهریه زن فوت شده (مبنای محاسبه نرخ و مبلغ)

یکی از پیچیده ترین و مهم ترین جنبه های مطالبه مهریه زن فوت شده، نحوه محاسبه آن است. اینکه آیا مهریه به نرخ روز محاسبه می شود یا خیر، سوالی است که می تواند تفاوت های مالی قابل توجهی ایجاد کند و در عمل ابهامات زیادی را به همراه دارد.

مهریه وجه رایج (پول نقد)

در بسیاری از موارد، مهریه به صورت وجه رایج (پول نقد) تعیین شده است. در زمان حیات زن، بر اساس ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی و آیین نامه اجرایی آن، مهریه وجه رایج با توجه به تغییر شاخص قیمت سالانه (شاخص تورم) که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اعلام می شود، به نرخ روز محاسبه و به زن پرداخت می گردد. این امر برای جبران کاهش ارزش پول ملی در طول زمان است.

بحث نرخ روز یا نرخ زمان فوت

اما پس از فوت زن، نحوه محاسبه مهریه وجه رایج متفاوت است. نظر غالب حقوقی و رویه قضایی بر این است که برای ورثه زن متوفی، ملاک محاسبه مهریه، نرخ زمان فوت زن است، نه نرخ روز مطالبه. این تفاوت از آنجا ناشی می شود که مهریه به عنوان یک حق مالی، در لحظه فوت زن وارد ترکه او شده و به ورثه منتقل می گردد. در واقع، ورثه، مهریه را به عنوان بخشی از اموال مادر یا همسر فوت شده خود مطالبه می کنند و نه به عنوان یک حق شخصی که در طول زمان برای آن ها ایجاد شده باشد.

بر اساس رویه قضایی و حقوقی رایج، مهریه وجه رایج برای ورثه زن فوت شده، معمولاً به نرخ زمان فوت زوجه محاسبه می شود و نه به نرخ روز مطالبه. این امر به دلیل ماهیت تبدیل مهریه به بخشی از ترکه متوفی در زمان فوت است.

بنابراین، برای محاسبه مهریه وجه رایج زن فوت شده، ابتدا باید مبلغ مهریه در عقدنامه را با شاخص تورم سال فوت زن، تعدیل کرد. این شاخص ها به صورت سالانه توسط بانک مرکزی اعلام می شوند و می توانند مبنای محاسبه قرار گیرند.

مهریه غیروجه رایج (سکه، ملک، مال معین)

اگر مهریه زن به صورت غیروجه رایج، مانند سکه طلا، ملک یا مال معین دیگری تعیین شده باشد، نحوه محاسبه آن نسبتاً ساده تر است. در این موارد:

• سکه طلا: عین تعداد سکه های تعیین شده در عقدنامه قابل مطالبه است. اگر پرداخت سکه ها به صورت نقدی انجام شود، قیمت روز سکه در زمان پرداخت ملاک خواهد بود. ورثه حق دارند عین سکه ها را مطالبه کنند.
• ملک یا مال معین: اگر مهریه یک ملک یا مال معین باشد، ورثه حق دارند عین آن مال را مطالبه کنند. اگر به هر دلیلی عین مال موجود نباشد یا امکان تحویل آن نباشد، قیمت روز آن مال در زمان مطالبه ملاک محاسبه قرار خواهد گرفت.

اهمیت تاریخ فوت زن

تاریخ فوت زن، از اهمیت بنیادینی در محاسبه مهریه او برخوردار است. این تاریخ نه تنها مبنای حقوقی برای ورود مهریه به ترکه متوفی است، بلکه در تعیین نرخ محاسبه مهریه وجه رایج نیز نقش کلیدی ایفا می کند. کلیه محاسبات مربوط به تعدیل مهریه وجه رایج، باید با توجه به شاخص تورم سال فوت زن انجام شود تا حقوق ورثه به درستی استیفا گردد.

مراحل مطالبه مهریه توسط وراث زوجه: راهنمای گام به گام

مطالبه مهریه زن فوت شده توسط ورثه، یک فرآیند حقوقی است که نیازمند رعایت مراحل و ارائه مدارک خاصی است. آگاهی از این مراحل به ورثه کمک می کند تا بتوانند به درستی و به موقع حقوق خود را پیگیری کنند.

مدارک ضروری

قبل از هر اقدامی، ورثه باید مدارک لازم را جمع آوری کنند. این مدارک شامل موارد زیر است:

• گواهی فوت زوجه: این سند رسمی، تاریخ و علت فوت زوجه را تأیید می کند و برای اثبات فوت و آغاز فرآیند انحصار وراثت ضروری است.
• گواهی انحصار وراثت: این سند حیاتی، وراث قانونی متوفی و سهم الارث هر یک از آن ها را به صورت رسمی مشخص می کند. بدون این گواهی، امکان مطالبه مهریه یا هر حق مالی دیگری از سوی ورثه وجود ندارد.
• اصل سند ازدواج (عقدنامه): عقدنامه حاوی اطلاعات مربوط به مهریه، تاریخ عقد و سایر شروط ضمن عقد است و مدرک اصلی برای اثبات وجود مهریه و میزان آن به شمار می رود.
• مدارک شناسایی ورثه: کارت ملی و شناسنامه تمامی ورثه متوفی که قصد مطالبه مهریه را دارند، الزامی است.
• در صورت لزوم، استعلام وضعیت مهریه: برای اطمینان از اینکه مهریه توسط زوج پرداخت نشده یا بخشی از آن باقی مانده است، می توان از مراجع مربوطه استعلام گرفت.

گام های قانونی

مراحل قانونی مطالبه مهریه به ترتیب زیر است:

1. اخذ گواهی انحصار وراثت:

   اولین و مهم ترین قدم، دریافت گواهی انحصار وراثت است. ورثه باید با در دست داشتن مدارکی نظیر گواهی فوت، شناسنامه ها و کارت ملی متوفی و ورثه، استشهادیه محلی و اظهارنامه مالیاتی (برای افراد فوت شده قبل از سال 1395) به شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت متوفی مراجعه کرده و درخواست صدور گواهی انحصار وراثت را ثبت کنند. پس از طی مراحل قانونی و انتشار آگهی در روزنامه (در صورت نیاز)، شورای حل اختلاف گواهی انحصار وراثت را صادر خواهد کرد.

2. تنظیم و ثبت دادخواست مطالبه مهریه:

   پس از دریافت گواهی انحصار وراثت، ورثه (یا یکی از آن ها به نمایندگی از سایرین با وکالت نامه رسمی) باید دادخواست مطالبه مهریه را تنظیم کنند. این دادخواست به طرفیت زوج (مرد) یا در صورتی که زوج نیز فوت کرده باشد، به طرفیت ورثه او تنظیم می شود. دادخواست باید شامل تمامی مشخصات ورثه، مشخصات زوج، میزان مهریه، نوع آن و دلایل مطالبه باشد.

3. مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی:

   دادخواست تنظیم شده به همراه مدارک پیوست (گواهی فوت، گواهی انحصار وراثت، عقدنامه و مدارک شناسایی) باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت و به دادگاه خانواده صالح ارسال شود. این دفاتر وظیفه ثبت و ارسال الکترونیکی پرونده به مراجع قضایی را بر عهده دارند.

4. روند رسیدگی در دادگاه خانواده و صدور حکم:

   پس از ثبت دادخواست، پرونده به شعبه مربوطه در دادگاه خانواده ارجاع داده می شود. دادگاه با تشکیل جلسات رسیدگی، اظهارات طرفین و مدارک موجود را بررسی کرده و در نهایت رأی مقتضی را صادر می کند. در صورت احراز حقانیت ورثه، حکم به پرداخت مهریه صادر خواهد شد. این حکم می تواند به صورت یکجا یا در صورت درخواست اعسار از سوی زوج، به صورت اقساطی باشد.

مشاوره با وکیل متخصص

فرآیندهای حقوقی مربوط به ارث و مهریه، اغلب دارای پیچیدگی هایی هستند که ممکن است برای افراد عادی دشوار باشد. بهره گیری از مشاوره و همکاری با یک وکیل متخصص در امور خانواده و ارث، می تواند به سرعت و دقت هرچه بیشتر پرونده کمک کرده و از تضییع حقوق ورثه جلوگیری کند. وکیل می تواند در جمع آوری مدارک، تنظیم دادخواست، پیگیری مراحل اداری و دفاع در دادگاه، راهنمای موثری باشد.

شرایط و موارد خاص در مطالبه مهریه زن فوت شده

در کنار قوانین کلی، ممکن است شرایط خاصی نیز در موضوع مطالبه مهریه زن فوت شده پیش بیاید که نیازمند توجه ویژه و آگاهی از مقررات مربوطه است. این شرایط می توانند بر میزان مهریه یا نحوه وصول آن تأثیرگذار باشند.

تقسیط مهریه زن فوت شده (درخواست اعسار زوج)

حتی پس از فوت زن و انتقال حق مهریه به ورثه او، زوج (مرد) همچنان این امکان را دارد که در صورت عدم توانایی مالی برای پرداخت یکجای مهریه، درخواست اعسار از پرداخت مهریه را به دادگاه ارائه دهد. در صورت اثبات اعسار زوج، دادگاه می تواند حکم به تقسیط مهریه صادر کند. این امر به معنای نادیده گرفتن حق ورثه نیست، بلکه تنها شیوه پرداخت را تغییر می دهد تا با توان مالی زوج سازگار باشد. ورثه متوفی در این شرایط باید منتظر پرداخت اقساط مهریه توسط زوج باشند.

فوت زن قبل از نزدیکی (دخول انجام نشده باشد)

یکی از مهم ترین شرایط خاص در محاسبه مهریه، وضعیت فوت زن قبل از برقراری رابطه زناشویی (دخول) است. بر اساس ماده ۱۰۹۲ قانون مدنی، اگر طلاق قبل از نزدیکی واقع شود، زن مستحق نصف مهریه است. همین حکم در مورد فوت نیز جاری است؛ یعنی اگر زن قبل از نزدیکی فوت کند، ورثه او فقط می توانند نصف مهریه تعیین شده را مطالبه کنند. این نصف مهریه نیز بر اساس قواعد ارث بین ورثه تقسیم خواهد شد.

قتل زوجه توسط زوج

در صورتی که زوج، همسر خود را به قتل رسانده باشد، مهریه او ساقط نمی شود و همچنان به عنوان یک دین بر ذمه زوج باقی می ماند. ورثه زن مقتول می توانند مهریه را از قاتل (زوج) مطالبه کنند. اما نکته مهم در این خصوص ماده ۸۸۱ مکرر قانون مدنی است که مقرر می دارد: قاتل از ارث مقتول محروم است. این بدان معناست که اگرچه مهریه ساقط نمی شود، اما زوج قاتل به دلیل قتل همسرش، از سهم الارث خود از مهریه و سایر اموال زوجه محروم خواهد شد. سهم او در این شرایط به سایر ورثه می رسد.

تکلیف مهریه مادر فوت شده بعد از فوت پدر (یا ناپدری)

اگر مادر فوت کند و مدتی بعد پدر (زوج) نیز فوت کند، و فرزندان بخواهند مهریه مادرشان را مطالبه کنند، این امر همچنان امکان پذیر است. در این حالت، مطالبه مهریه از ترکه پدر فوت شده صورت می گیرد و ورثه مادر باید دادخواستی به طرفیت ورثه پدر تنظیم کنند. اگر پدر بعد از فوت مادر، ازدواج مجدد کرده باشد و همسر دوم یا سایر ورثه داشته باشد، مهریه مادر از ترکه پدر قبل از تقسیم ارث بین سایر ورثه (از جمله همسر دوم و فرزندان احتمالی او) پرداخت خواهد شد، زیرا مهریه دین ممتاز محسوب می شود. این موضوع نشان می دهد که حق مهریه تا زمان پرداخت، از بین نمی رود.

عدم وجود هیچ گونه ورثه

در شرایط بسیار نادر که زن فوت شده هیچ وارثی (در هیچ یک از طبقات سه گانه) نداشته باشد، ترکه او (شامل مهریه پرداخت نشده) به بیت المال تعلق خواهد گرفت. البته این وضعیت بسیار کم اتفاق می افتد، زیرا قانون مدنی ایران دایره وسیعی از خویشاوندان را در طبقات ارث در نظر گرفته است.

این شرایط خاص نشان می دهد که موضوع مهریه پس از فوت زن، ابعاد متعددی دارد و در هر پرونده ای باید با توجه به جزئیات و مستندات خاص آن، اقدام قانونی مناسب انجام شود. در همه این موارد، مشورت با وکیل متخصص حقوقی می تواند در تشخیص بهترین مسیر و پیگیری صحیح حقوق ورثه بسیار مؤثر باشد.

نتیجه گیری

در پایان این بررسی جامع، روشن شد که پرسش اساسی اگر زن بمیرد مهریه به او تعلق میگیرد؟ پاسخ قاطعی دارد: خیر، مهریه با فوت زن ساقط نمی شود. این حق مالی، به محض جاری شدن عقد نکاح، به مالکیت زن در می آید و پس از فوت او نیز همچون سایر اموال، به ورثه قانونی اش منتقل می گردد. ورثه زن، شامل شوهر، فرزندان و پدر و مادر، حق مطالبه و دریافت مهریه را بر اساس سهم الارث قانونی خود خواهند داشت. نحوه محاسبه مهریه، به ویژه مهریه وجه رایج، برای ورثه معمولاً بر مبنای نرخ زمان فوت زوجه است و نه نرخ روز مطالبه. همچنین، فرآیند مطالبه مهریه نیازمند جمع آوری مدارکی نظیر گواهی فوت، گواهی انحصار وراثت و سند ازدواج است که باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و دادگاه خانواده پیگیری شود. شرایط خاصی نظیر فوت قبل از نزدیکی، قتل توسط زوج و امکان درخواست اعسار از سوی زوج، همگی جوانبی از این موضوع هستند که با جزئیات در قانون مدنی مورد توجه قرار گرفته اند.

حق مهریه، به عنوان یک دین ممتاز بر ذمه مرد، حتی پس از فوت زن نیز پابرجا می ماند و این امر حاکی از اهمیت و جایگاه ویژه این حق در نظام حقوقی ایران است. آگاهی از این قوانین و بهره گیری از مشاوره متخصصان حقوقی، برای ورثه و حتی شوهران درگیر با این موضوع، ضروری است تا بتوانند با درک صحیح از حقوق و تکالیف خود، از تضییع هرگونه حقی جلوگیری کنند.