سرقت ادبی پژوهش

سرقت ادبی در پژوهش به استفاده بدون ارجاع از ایده‌ها کلمات یا آثار دیگران گفته می‌شود. این عمل نقض جدی اخلاق علمی و پژوهشی است و اصالت اثر را زیر سوال می‌برد. شناخت انواع و پیامدهای آن برای هر پژوهشگری ضروری است.

تعریف سرقت ادبی

سرقت ادبی یا دزدی علمی به معنای استفاده از آثار ایده‌ها نتایج کلمات یا جملات دیگران بدون ذکر منبع و ارجاع دهی صحیح است. این پدیده در حوزه پژوهش و نگارش مقالات علمی عملی ناپسند و غیراخلاقی محسوب می‌شود. در واقع انتحال زمانی رخ می‌دهد که یک فرد بخشی یا تمام کار شخص دیگری را به نام خود منتشر کند یا از آن بدون اشاره به خالق اصلی استفاده نماید. این تعریف شامل استفاده از متن نوشته شده داده‌ها تصاویر جداول نمودارها و حتی ساختار کلی یک اثر می‌شود. اصالت در کار پژوهشی بر پایه شفافیت و صداقت بنا شده است و سرقت ادبی مستقیماً این پایه را تضعیف می‌کند. تشخیص سرقت ادبی نیازمند دقت در مقایسه متن مورد نظر با منابع احتمالی است.

انواع سرقت ادبی

سرقت ادبی می‌تواند اشکال مختلفی داشته باشد که هر یک به نوعی به نادیده گرفتن حقوق معنوی پدیدآورندگان اصلی منجر می‌شود. شناخت این دسته‌بندی‌ها به پژوهشگران کمک می‌کند تا ناخواسته در دام انتحال گرفتار نشوند و با رعایت اصول نگارش علمی از اصالت کار خود محافظت کنند. این انواع از کپی‌برداری مستقیم تا استفاده از ایده‌ها بدون ذکر منبع را در بر می‌گیرند و هر کدام پیامدهای خاص خود را دارند.

سرقت مستقیم

سرقت مستقیم صریح‌ترین و آشکارترین شکل سرقت ادبی است. در این نوع نویسنده بدون هیچ گونه تغییر یا ارجاعی بخش‌هایی از متن یک منبع دیگر را عیناً کپی کرده و در کار خود قرار می‌دهد. این می‌تواند شامل یک جمله یک پاراگراف یا حتی صفحات متعددی باشد. این نوع کپی‌برداری غیرمجاز به راحتی توسط ابزارهای تشخیص سرقت ادبی و حتی با مقایسه چشمی قابل شناسایی است و جدی‌ترین پیامدهای آکادمیک و قانونی را در پی دارد. صداقت علمی ایجاب می‌کند که هرگونه استفاده مستقیم از متن دیگران حتی اگر کوتاه باشد با استفاده از علامت نقل قول و ارجاع دقیق همراه شود.

بازنویسی بدون ارجاع دهی

بازنویسی یا پارافریز به معنای تغییر کلمات و ساختار جملات یک منبع اصلی با حفظ معنای آن است. بازنویسی یک مهارت مهم در نگارش علمی است اما اگر بدون ارجاع دهی مناسب انجام شود نوعی سرقت ادبی محسوب می‌شود. در این حالت هرچند متن عیناً کپی نشده است اما ایده و مفهوم اصلی از کار دیگران گرفته شده و به نام خود ارائه می‌شود. برای جلوگیری از این نوع انتحال لازم است پس از بازنویسی منبع اصلی حتماً ذکر شود تا حق مؤلف رعایت گردد. هدف از بازنویسی درک و ارائه مطلب با زبان خود نه پنهان کردن منبع اصلی است.

سرقت ایده

سرقت ایده زمانی رخ می‌دهد که پژوهشگر یک ایده مفهوم نظریه یا یافته منحصر به فرد را که توسط شخص دیگری مطرح یا کشف شده است بدون ذکر منبع به نام خود منتشر کند. حتی اگر کلمات یا جملات مورد استفاده کاملاً متفاوت باشند استفاده از اصل ایده بدون انتساب آن به خالق اصلی مصداق دزدی علمی است. این نوع سرقت می‌تواند پیچیده‌تر از کپی مستقیم متن باشد زیرا تشخیص آن دشوارتر است. رعایت اخلاق پژوهشی حکم می‌کند که هر زمان از ایده یا مفهومی که از کار دیگران نشأت گرفته استفاده می‌شود به آن ایده و صاحب آن ارجاع داده شود.

سرقت ادبی از خود

سرقت ادبی از خود یا خودانتحالی به استفاده مجدد از بخش‌های قابل توجهی از آثار قبلی خود (مانند مقالات چاپ شده پایان‌نامه‌ها یا گزارش‌ها) در یک اثر جدید بدون ارجاع مناسب به اثر قبلی اطلاق می‌شود. هرچند ممکن است به نظر برسد که استفاده از کار خود منعی ندارد اما در محیط آکادمیک و انتشاراتی این عمل می‌تواند گمراه‌کننده باشد و به عنوان تکرار انتشار (Duplicate Publication) تلقی شود. ناشران و مجلات علمی اغلب سیاست‌های سخت‌گیرانه‌ای در مورد خودانتحالی دارند. برای جلوگیری از آن باید به آثار قبلی خود نیز همانند آثار دیگران ارجاع داد.

سرقت ترجمه

سرقت ترجمه به معنای استفاده از ترجمه یک متن از زبانی به زبان دیگر بدون ذکر نام مترجم یا منبع اصلی متن ترجمه شده است. حتی اگر شما خودتان متن را ترجمه کرده باشید اگر منبع اصلی متن (اثر به زبان مبدأ) را ذکر نکنید ممکن است این عمل به عنوان نوعی سرقت ادبی تلقی شود به خصوص اگر ترجمه شما بسیار شبیه به ترجمه دیگری از همان متن باشد. اگر از ترجمه شخص دیگری استفاده می‌کنید علاوه بر منبع اصلی باید به مترجم و اثر ترجمه شده او نیز ارجاع دهید. این امر به رعایت حقوق مؤلف و مترجم کمک می‌کند.

دزدی علمی غیرعمدی

دزدی علمی غیرعمدی زمانی اتفاق می‌افتد که پژوهشگر به دلیل ناآگاهی از اصول ارجاع دهی صحیح بی‌دقتی در یادداشت‌برداری یا مدیریت منابع یا درک نادرست از مفهوم پارافریز ناخواسته بخش‌هایی از کار دیگران را بدون ارجاع مناسب در اثر خود بگنجاند. هرچند نیت فرد سرقت نبوده اما نتیجه همانند سرقت عمدی است و پیامدهای مشابهی دارد. این نوع انتحال نشان‌دهنده اهمیت آموزش و دقت در فرآیند پژوهش و نگارش است. یادگیری دقیق شیوه‌های استناددهی و مدیریت منابع اطلاعاتی می‌تواند به پیشگیری از این نوع دزدی علمی کمک کند.

سایه نویسی

سایه نویسی (Ghostwriting) در زمینه پژوهش زمانی اتفاق می‌افتد که شخص دیگری (سایه نویس) متن یا بخش قابل توجهی از یک اثر پژوهشی را برای نویسنده اصلی می‌نویسد اما نام سایه نویس به عنوان نویسنده یا همکار ذکر نمی‌شود. در حالی که ممکن است نویسنده اصلی ایده کلی یا داده‌ها را فراهم کرده باشد بخش نگارش توسط شخص دیگری انجام شده است. این عمل به عنوان نوعی سرقت ادبی یا حداقل عدم صداقت علمی تلقی می‌شود زیرا فردی که واقعاً متن را نوشته اعتبار لازم را دریافت نکرده است. انتساب صحیح مشارکت‌ها در نگارش علمی امری حیاتی است.

پیامدهای سرقت ادبی

ارتکاب سرقت ادبی در پژوهش صرفاً یک خطای نگارشی نیست بلکه تخلفی جدی با پیامدهای گسترده و بلندمدت است که نه تنها فرد خاطی بلکه جامعه علمی و کیفیت دانش تولید شده را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این پیامدها می‌توانند از دست دادن اعتبار شخصی گرفته تا عواقب قانونی و مالی را در بر بگیرند و آینده حرفه‌ای یک پژوهشگر را به کلی تغییر دهند.

تاثیرات منفی بر روی اعتبار

یکی از فوری‌ترین و مخرب‌ترین پیامدهای سرقت ادبی از دست دادن اعتبار و شهرت فرد در جامعه علمی و حرفه‌ای است. هنگامی که مشخص می‌شود یک پژوهشگر مرتکب انتحال شده است اعتماد به او به شدت کاهش می‌یابد. همکاران اساتید دانشجویان و نهادهای علمی دیگر ممکن است تمایلی به همکاری با او نداشته باشند. این خدشه به اعتبار می‌تواند سال‌ها باقی بماند و بر فرصت‌های شغلی ترفیعات دانشگاهی دریافت گرنت‌های پژوهشی و حتی پذیرش مقالات آتی تأثیر منفی بگذارد. بازسازی اعتبار از دست رفته فرآیندی بسیار دشوار و زمان‌بر است.

پیامدهای حقوقی و قانونی

سرقت ادبی در بسیاری از موارد نقض قوانین حق تکثیر (کپی رایت) محسوب می‌شود. آثار علمی و پژوهشی تحت حمایت قانون کپی رایت قرار دارند و استفاده غیرمجاز از آن‌ها می‌تواند منجر به پیگردهای قانونی شود. پدیدآورنده اصلی اثر مسروقه می‌تواند علیه سارق ادبی شکایت کرده و ادعای خسارت کند. این پیامدها می‌توانند شامل جریمه‌های سنگین مالی حکم دادگاه برای توقف استفاده از اثر و حتی در موارد شدیدتر محکومیت‌های کیفری باشند. رعایت قوانین کپی رایت نه تنها یک الزام اخلاقی بلکه یک ضرورت قانونی است.

تاثیر بر کیفیت مقالات

مقالات علمی که حاوی سرقت ادبی هستند معمولاً از کیفیت پایینی برخوردارند. دزدی علمی نشان‌دهنده عدم تلاش کافی پژوهشگر برای انجام تحقیق مستقل تجزیه و تحلیل داده‌ها و ارائه ایده‌های نو است. این مقالات اغلب فاقد انسجام منطقی تحلیل عمیق و نوآوری هستند زیرا صرفاً مجموعه‌ای از بخش‌های کپی شده از منابع مختلف بدون پیوند و تحلیل مناسب می‌باشند. انتشار چنین مقالاتی به گسترش اطلاعات نادرست یا سطحی در جامعه علمی منجر می‌شود و روند پیشرفت دانش را کند می‌کند.

حذف و رد مقالات

یکی از شایع‌ترین پیامدهای سرقت ادبی در فرآیند انتشار رد شدن مقاله توسط مجلات علمی است. ویراستاران و داوران مجلات از ابزارهای تشخیص سرقت ادبی استفاده می‌کنند و در صورت شناسایی حتی درصد کمی از انتحال مقاله را رد می‌کنند. در صورتی که سرقت ادبی پس از چاپ مقاله مشخص شود مقاله ممکن است از مجله پس گرفته (Retracted) شود. این امر نه تنها اعتبار نویسنده را از بین می‌برد بلکه ناشر و مجله را نیز در معرض انتقاد قرار می‌دهد. سابقه رد یا پس گرفتن مقاله در پایگاه‌های داده علمی ثبت می‌شود و برای همیشه باقی می‌ماند.

تبعات اخلاقی

ورای پیامدهای حرفه‌ای و قانونی سرقت ادبی یک تخلف اخلاقی جدی در حوزه پژوهش است. اخلاق علمی بر اصولی مانند صداقت شفافیت پاسخگویی و احترام به کار دیگران تأکید دارد. انتحال مستقیماً این اصول را زیر پا می‌گذارد. یک پژوهشگر متقلب نه تنها به خود و اعتبارش آسیب می‌زند بلکه به اعتماد عمومی نسبت به فرآیند پژوهش و نتایج آن لطمه وارد می‌کند. این عمل نشان‌دهنده عدم صداقت درونی و بی‌احترامی به تلاش‌ها و مالکیت فکری دیگران است که برای جامعه علمی قابل تحمل نیست.

پیشگیری از سرقت ادبی

پیشگیری از سرقت ادبی بسیار آسان‌تر و کم‌هزینه‌تر از برخورد با پیامدهای آن است. با رعایت برخی اصول و استفاده از ابزارهای مناسب پژوهشگران می‌توانند اطمینان حاصل کنند که کارشان اصیل است و به درستی به منابع دیگران ارجاع داده شده است. تمرکز بر یادگیری و به کارگیری شیوه‌های صحیح نگارش علمی کلید اصلی در اجتناب از دزدی علمی ناخواسته و عمدی است.

ارجاع دهی صحیح

مهم‌ترین و مؤثرترین راه برای پیشگیری از سرقت ادبی یادگیری و به کارگیری دقیق شیوه‌های ارجاع دهی است. هر زمان که از ایده داده نقل قول مستقیم یا حتی بازنویسی از کار دیگران استفاده می‌کنید باید منبع اصلی را به وضوح ذکر کنید. سبک‌های مختلفی برای ارجاع دهی وجود دارد (مانند APA MLA Chicago EndNote و…) که هر رشته علمی یا مجله ممکن است سبک خاصی را توصیه کند. انتخاب یک سبک و پایبندی دقیق به آن اطمینان می‌دهد که تمامی منابع به درستی در متن و در فهرست منابع پایان مقاله ذکر شده‌اند. استفاده از نرم‌افزارهای مدیریت منابع نیز می‌تواند در این زمینه بسیار کمک کننده باشد.

استفاده از ابزارهای پیشگیری

امروزه ابزارهای نرم‌افزاری متعددی برای کمک به پژوهشگران در پیشگیری از سرقت ادبی وجود دارند. این ابزارها به شما امکان می‌دهند متن خود را قبل از ارسال برای انتشار از نظر شباهت به منابع آنلاین و پایگاه‌های داده مقالات بررسی کنید. استفاده از این نرم‌افزارها به خصوص برای دانشجویان و نویسندگان مقالات توصیه می‌شود. این ابزارها می‌توانند بخش‌هایی از متن که نیاز به ارجاع یا بازنویسی بیشتر دارند را شناسایی کنند و به شما فرصت می‌دهند قبل از اینکه توسط داوران یا ویراستاران تشخیص داده شود اصلاحات لازم را انجام دهید. با این حال نباید به این ابزارها به تنهایی اتکا کرد؛ درک اصول ارجاع دهی همچنان ضروری است.

مدیریت زمان

یکی از دلایل اصلی سرقت ادبی ناخواسته کمبود وقت و فشار برای اتمام کار است. وقتی پژوهشگران تحت فشار زمانی قرار دارند ممکن است در یادداشت‌برداری دقیق سازماندهی منابع و ارجاع دهی صحیح بی‌دقتی کنند. مدیریت زمان مؤثر در فرآیند پژوهش از جمع‌آوری اطلاعات اولیه تا نگارش نهایی به پژوهشگر این امکان را می‌دهد که با آرامش و دقت بیشتری کار کند. اختصاص زمان کافی برای مطالعه منابع یادداشت‌برداری منظم پارافریز صحیح و تدوین فهرست منابع احتمال وقوع دزدی علمی غیرعمدی را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد.

ابزارهای تشخیص سرقت ادبی

ابزارهای تشخیص سرقت ادبی نرم‌افزارهایی هستند که برای شناسایی شباهت‌های متنی بین یک سند و مجموعه گسترده‌ای از منابع دیگر (مانند مقالات منتشر شده پایان‌نامه‌ها صفحات وب و…) طراحی شده‌اند. این ابزارها نقش مهمی در حفظ اصالت و کیفیت انتشارات علمی ایفا می‌کنند و توسط مؤسسات آموزشی ناشران و مجلات علمی به طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرند. عملکرد آن‌ها بر پایه الگوریتم‌های تطبیق متن است که شباهت‌ها را در سطوح مختلف (کلمه عبارت جمله) شناسایی می‌کنند.

معرفی و مقایسه نرم افزارها

نرم‌افزارهای متعددی برای تشخیص سرقت ادبی وجود دارند که هر یک دارای ویژگی‌ها پایگاه داده‌ها و هزینه‌های متفاوتی هستند. برخی از معروف‌ترین آن‌ها عبارتند از Turnitin, iThenticate, PlagScan, Grammarly (با قابلیت تشخیص سرقت ادبی) و سامانه همانندجو در ایران. Turnitin و iThenticate به طور گسترده در محیط‌های دانشگاهی و انتشاراتی استفاده می‌شوند و پایگاه داده‌های بسیار جامعی دارند. PlagScan برای استفاده فردی و سازمانی مناسب است. Grammarly بیشتر برای بهبود نگارش استفاده می‌شود اما قابلیت بررسی سرقت ادبی را نیز ارائه می‌دهد. سامانه همانندجو نیز برای بررسی پایان‌نامه‌ها و مقالات فارسی کاربرد دارد. انتخاب ابزار مناسب به نیاز کاربر (دانشجو استاد مجله) و نوع محتوا بستگی دارد.

نحوه عملکرد ابزارها

ابزارهای تشخیص سرقت ادبی معمولاً به این صورت عمل می‌کنند: کاربر سند خود را در سیستم بارگذاری می‌کند. نرم‌افزار متن سند را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کرده و سپس این بخش‌ها را با میلیون‌ها (یا میلیاردها) سند موجود در پایگاه داده خود مقایسه می‌کند. پایگاه داده شامل مقالات منتشر شده کتاب‌ها صفحات وب پایان‌نامه‌ها و گاهی حتی کارهای دانشجویی قبلی است. نرم‌افزار سپس گزارشی تولید می‌کند که در آن بخش‌های مشابه با منابع دیگر هایلایت شده‌اند و درصد کلی شباهت را نشان می‌دهد. این گزارش معمولاً شامل لینک به منابع اصلی نیز می‌باشد. این ابزارها شباهت‌های کلمه به کلمه و همچنین شباهت‌های ساختاری را در متن شناسایی می‌کنند اما تشخیص نهایی سرقت ادبی بر عهده انسان است که باید با توجه به ارجاع دهی‌ها و زمینه متن قضاوت کند.

نحوه رفع سرقت ادبی

اگر در یک اثر پژوهشی بخش‌هایی به عنوان سرقت ادبی شناسایی شده باشند اقدامات لازم برای رفع آن باید صورت گیرد. اولین قدم بررسی دقیق گزارش سرقت ادبی و شناسایی بخش‌هایی است که نیاز به اصلاح دارند. سپس باید منابع اصلی بخش‌های شناسایی شده را پیدا کرد. برای رفع سرقت ادبی دو راهکار اصلی وجود دارد: اول اگر متن مورد نظر نقل قول مستقیمی از منبع دیگری است باید آن را داخل علامت نقل قول قرار داده و بلافاصله منبع را با ذکر شماره صفحه (در صورت لزوم) ارجاع داد. دوم اگر متن بازنویسی از منبع دیگری است باید اطمینان حاصل کرد که بازنویسی با کلمات و ساختار جملات خود شما انجام شده و صرفاً تغییر چند کلمه نیست و سپس منبع اصلی را به درستی ارجاع داد. در برخی موارد ممکن است لازم باشد بخش‌هایی از متن به کلی حذف یا بازنویسی کامل شوند. هدف این است که هرگونه استفاده از کار دیگران به وضوح و با انتساب صحیح مشخص شود.

سرقت ادبی در مقاله و چاپ

سرقت ادبی در زمینه نگارش و چاپ مقالات علمی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. فرآیند داوری مقالات در مجلات معتبر معمولاً شامل بررسی دقیق از نظر سرقت ادبی با استفاده از نرم‌افزارهای تخصصی است. ناشران و مجلات سیاست‌های سخت‌گیرانه‌ای در این زمینه دارند و حتی درصد پایینی از شباهت بدون ارجاع مناسب می‌تواند منجر به رد مقاله شود. سرقت ادبی در مقاله نه تنها به اعتبار نویسنده آسیب می‌زند بلکه اعتبار مجله را نیز زیر سوال می‌برد. بنابراین پژوهشگران باید قبل از ارسال مقاله از اصالت آن اطمینان حاصل کنند و تمامی منابع مورد استفاده را به دقت و طبق دستورالعمل مجله ارجاع دهند. این شامل ارجاع به داده‌ها تصاویر جداول و حتی ایده‌هایی است که از کارهای قبلی (حتی کارهای خودشان) گرفته شده‌اند.

نمونه سرقت ادبی

نمونه‌های سرقت ادبی می‌توانند در اشکال مختلفی ظاهر شوند. ساده‌ترین نمونه کپی کردن یک پاراگراف کامل از یک کتاب یا مقاله بدون قرار دادن آن در گیومه و ذکر منبع است. نمونه دیگر خواندن یک مقاله تغییر دادن چند کلمه کلیدی در جملات آن و سپس استفاده از پاراگراف بازنویسی شده بدون ارجاع به مقاله اصلی است. استفاده از یک جدول داده‌ها یا نمودار از یک منبع دیگر بدون ذکر منبع آن یا استفاده از یک ایده یا فرضیه اصلی که اولین بار توسط پژوهشگر دیگری مطرح شده بدون اشاره به نام او نیز مصداق سرقت ایده است. حتی ترجمه یک متن از زبانی به زبان دیگر و ارائه آن به عنوان کار اصلی خود بدون ذکر منبع متن مبدأ نوعی سرقت ترجمه محسوب می‌شود. شناخت این نمونه‌ها به درک بهتر مفهوم انتحال کمک می‌کند.

کاربرد هوش مصنوعی برای جلوگیری از سرقت ادبی

هوش مصنوعی (AI) می‌تواند نقش دوگانه‌ای در زمینه سرقت ادبی ایفا کند: هم به عنوان ابزاری برای تولید محتوا که ممکن است منجر به انتحال شود و هم به عنوان ابزاری قدرتمند برای تشخیص و پیشگیری از آن. نرم‌افزارهای تشخیص سرقت ادبی پیشرفته‌تر از الگوریتم‌های هوش مصنوعی برای شناسایی الگوهای پیچیده‌تر شباهت مانند بازنویسی‌های ماهرانه یا سرقت ایده استفاده می‌کنند. این ابزارها می‌توانند فراتر از تطبیق کلمه به کلمه عمل کرده و شباهت‌های معنایی و ساختاری را تشخیص دهند. علاوه بر این هوش مصنوعی می‌تواند در توسعه ابزارهایی برای کمک به پژوهشگران در مدیریت منابع ارجاع دهی صحیح و پارافریز مؤثرتر یاری رساند و به این ترتیب به پیشگیری از وقوع دزدی علمی کمک کند.

سرقت ادبی چیست؟

سرقت ادبی استفاده بدون ارجاع از ایده‌ها کلمات یا آثار دیگران به نام خود است که نقض اخلاق و قوانین حق تکثیر محسوب می‌شود.

انواع سرقت ادبی کدامند؟

انواع آن شامل سرقت مستقیم بازنویسی بدون ارجاع سرقت ایده خودانتحالی سرقت ترجمه دزدی علمی غیرعمدی و سایه نویسی است.

چگونه از سرقت ادبی در پژوهش جلوگیری کنیم؟

با ارجاع دهی دقیق و صحیح به تمام منابع استفاده از نرم‌افزارهای بررسی سرقت ادبی و مدیریت مؤثر زمان پژوهش می‌توان از آن پیشگیری کرد.

پیامدهای سرقت ادبی در پژوهش چیست؟

پیامدها شامل از دست دادن اعتبار عواقب قانونی کاهش کیفیت مقالات رد یا پس گرفتن مقاله و تبعات اخلاقی جدی است.

بهترین نرم افزارهای تشخیص سرقت ادبی کدامند؟

نرم‌افزارهای معروفی چون Turnitin iThenticate و PlagScan از جمله ابزارهای رایج و مؤثر برای تشخیص دزدی علمی هستند.

آیا نرم افزارهای تشخیص سرقت ادبی کاملا دقیق هستند؟

این نرم‌افزارها ابزارهای قدرتمندی هستند اما کاملاً بی‌خطا نیستند؛ تشخیص نهایی و قضاوت در مورد سرقت ادبی بر عهده انسان است.

سرقت ادبی از خود چیست؟

سرقت ادبی از خود به استفاده مجدد از بخش‌های قابل توجهی از آثار قبلی خود بدون ارجاع مناسب در یک اثر جدید گفته می‌شود.

نحوه رفع سرقت ادبی در مقاله چگونه است؟

با ارجاع دهی صحیح به منابعی که متن از آن‌ها گرفته شده استفاده از علامت نقل قول برای نقل قول‌های مستقیم و بازنویسی مجدد بخش‌ها همراه با ارجاع می‌توان آن را رفع کرد.

سرقت ادبی برای انواع محتوا وجود دارد؟

بله سرقت ادبی محدود به متن نیست و می‌تواند شامل تصاویر نمودارها داده‌ها موسیقی کد کامپیوتر و هر نوع اثر خلاقانه دیگر نیز باشد.