علت تشکیل نشدن قلب جنین چیست؟

دلایل و علائم عدم تشکیل قلب جنین

ایجاد موانع مختلف بر سر راه رشد قلب، علت تشکیل نشدن قلب جنین است. این موانع معمولا در 6 هفته اول بارداری ایجاد می‌شوند. در این 6 هفته، قلب از ساختاری لوله مانند تبدیل به ساختاری مشابه قلب آدم بالغ می‌شود. برخی از موارد می‌توانند باعث افزایش ریسک تشکیل نشدن قلب شوند اما هنوز به طور دقیق علت تشکیل نشدن قلب جنین مشخص نشده است.

نقاط عطف بارداری در رشد قلب جنین

قلب یک انسان از اوایل دوران جنینی تا  حتی بعد از تولد رشد و تکامل دارد. توقف یا اختلال در هر یک از این نقاط عطف که نقاط کلیدی در رشد و تکامل قلب جنین حساب می شوند  می تواند باعث تشکیل نشدن قلب جنین یا ناقص تشکیل شدن قلب جنین شود. در ادامه به چندین هفته ی مهم در دوران بارداری اشاره شده است.

هفته پنج بارداری

در این زمان دو لوله اولیه قلب در جنین تشکیل شده است. این دو لوله به هم می پیوندند و خون از طریق این “قلب” لوله ای شکل جریان می یابد که شروع به تپیدن می کند. بخش های این لوله تمام ساختارهای قلب آینده را تشکیل می دهند. در ابتدا، تمام خون به ته قلب جریان می یابد و انقباضات، خون را به بالای لوله هدایت می کند.

هفته ششم تا هفتم

لوله قلب می‌پیچد و به شکل S خم می‌شود تا شروع به تشکیل هر چهار حفره کند. پایین لوله به سمت بالا و به سمت عقب حرکت می کند و دو حفره فوقانی قلب (دهلیز) را تشکیل می دهد. وسط لوله دو حفره پایینی قلب (بطن) را تشکیل می دهد.

برخی از نقایص مادرزادی قلب زمانی اتفاق می‌افتند که قلب به طور طبیعی پیچ نمی خورد یا تقسیم نمی شود. در ادامه دیوارها شروع به شکل گیری می کنند که قلب را به چهار حفره تقسیم می کند. هر اتاق یک ورودی و خروجی برای جریان خون دارد.

ممکن است بتوانید ضربان قلب کودک خود را در بررسی سونوگرافی در این زمان مشاهده کرد. همچنین برای تشخیص نقص مادرزادی می توان از اکوی قلب جنین نیز کمک گرفت.

هفته هشتم

دریچه های بین دهلیز و بطن تشکیل شده است.

هفته نهم

دریچه هایی بین حفرات پایین قلب (بطنها) با شریان های خروجی در طرف چپ ( آئورت) و راست قلب ( ریوی ) تشکیل شده است. (شریان آئورت رگ خونی بزرگی است که خون اکسیژن‌دار را از قلب جنین به اندام‌های در حال رشدش می‌رساند.) در این زمان چهار حفره قلب کاملاً تشکیل شده‌اند.

هفته دهم تا دوازدهم

مغز نوزاد شروع به تنظیم ضربان قلب می کند. البته تا این زمان، ضربان قلب مستقل از سیستم عصبی می تپیده است. در این زمان ممکن است بتوان ضربان قلب جنین را با دستگاه سونو داپلر مشاهده کرد.

هفته شانزدهم تا بیستم

اگر مادر در ریسک خطر بالایی قرار دارد . اکوی قلب جنین برای غربالگری مشکلات قلب جنین انجام می شود.

هفته ی بیست و پنجم

مویرگ ها (کوچک ترین رگ های خونی) در حال تشکیل و پر شدن از خون هستند.

زمان تولد نوزاد

بسته شدن سوراخ فورامن اوال

دهانه سوراخی به نام فورامن اوال بین دو دهلیز (حفرات بالایی قلب) قرار دارد که با تولد نوزاد بسته می‌شود. زمان شروع بسته شدن این سوراخ با اولین نفس کشیدن نوزاد آغاز می‌شود. قبل از تولد، این سوراخ به خون اجازه می‌دهد تا مسیر ورود به ریه‌های جنین را دور بزند، چون تا قبل از تولد ورود خون به ریه‌ها ضروری نیست. خون جفت تا آن زمان اکسیژن را تامین می‌کند. در بیشتر نوزادان، دهانه این سوراخ ظرف چند ماه پس از تولد کاملاً بسته می‌شود.

بسته شدن مجرای شریانی

مجرای شریانی قبل از تولد ضروری است و شروع به بسته شدن می‌کند. این مجرا ارتباط بین گردش خون طرف راست قلب جنین و شریان آئورت را برقرار می‌کند و به خون اکسیژن‌دار اجازه می‌دهد قبل از تولد از ریه‌های کودک عبور کند. پس از اولین تنفس نوزاد، انتقال شگفت‌انگیزی اتفاق می‌افتد و دریافت اکسیژن از ریه جای دریافت اکسیژن از جفت را می‌گیرد. سیستم گردش خون نوزاد پس از تولد با قبل از تولد متفاوت است. بنابراین، گاهی اوقات نقص مادرزادی قلب تا چند ساعت یا چند روز پس از تولد آشکار نمی‌شود. این یکی از مواردی است که پزشک اطفال در معاینات نوزاد به دنبال آن است.

چگونه از قلب کودک خود قبل و در طول بارداری حمایت کنیم؟

سعی کنید تمامی کارهایی که برای سالم ماندن نوزاد مهم است را انجام دهید؛ اما این تضمینی نیست که هیچ مشکلی پیش نخواهد آمد. برخی موارد – مانند برخی از نقایص مادرزادی قلب – تا حد زیادی خارج از کنترل ما هستند.

برخی از نقایص مادرزادی قلب ممکن است مربوط به بیماری مادر مانند دیابت باشد. در موارد دیگر، مشکلات قلبی ممکن است در بعضی خانواده ها بیشتر ایجاد شود. با این حال، در بیشتر موارد، پزشکان نمی‌دانند که چرا نقص‌های مادرزادی قلبی اتفاق می‌افتد.

چگونه می‌توان از بروز نقائص قلبی پیش از تولد جلوگیری کرد؟

ابتلاء جنین به برخی از عوارض قلبی غیر قابل پیشگیری است. با وجود این شما می‌توانید با مراقبت کردن از خود و همچنین خوردن غذاهای سالم خطر بروز عوارض قلبی را در جنین کاهش دهید. بهترین توصیه برای زنان باردار این است که ویتامین‌های  قبل از زایمان خود را به‌ طور منظم مصرف کنند و از مصرف الکل و مواد مخدر و همچنین استعمال تنباکو خودداری کنند. اگر تصمیم دارید در آینده نزدیک باردار شوید، باید برای انجام معاینات قبل از دوره بارداری برای مراجعه به پزشک یا ماما برنامه‌ریزی کنید. شما می‌توانید در این جلسات در مورد نحوه آماده شدن برای بارداری و همچنین موادی که نباید مصرف کنید با پزشک خود مشورت نمایید.

متخصص زنان و زایمان، مادر را برای باردار شدن معاینه کرده و نتایج حاصل را برای او شرح می‌دهد. زنان باید در طول دوران بارداری از مصرف الکل و برخی از داروها و همچنین استعمال کوکائین و سیگار خودداری کنند. زنان باردار قبل از مصرف هر نوع دارو باید با متخصص زنان و زایمان مشورت کنند. علاوه بر موارد فوق، پیروی از یک رژیم غذایی متعادل و انجام مراقبت‌های مناسب پیش از زایمان که شامل مصرف ویتامین‌های قبل از بارداری و اسید فولیک است نیز می‌تواند بیشترین اثرگذاری را در بهبود سلامت کلی و قلب جنین به همراه داشته باشد.