نمونه دادخواست طلاق به دلیل ترک انفاق

ترک انفاق به معنای عدم پرداخت نفقه از سوی مرد به همسرش، یکی از مهم ترین دلایل قانونی است که زن می تواند بر اساس آن درخواست طلاق کند. این حق قانونی که در ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی تصریح شده، راهکاری برای زنانی است که زندگی مشترکشان به دلیل عدم پرداخت هزینه های ضروری توسط همسرشان با مشکلات جدی مواجه شده است. در چنین شرایطی، تنظیم یک نمونه دادخواست طلاق به دلیل ترک انفاق صحیح و مستدل، گام نخست برای احقاق حقوق زن و شروع فرآیند قانونی طلاق است.

مبانی قانونی طلاق به دلیل ترک انفاق

قانون گذار جمهوری اسلامی ایران، تکلیف پرداخت نفقه به همسر را بر عهده مرد گذاشته است. این تکلیف، از ابتدای زندگی مشترک و با جاری شدن صیغه عقد دائم آغاز می شود و تا زمانی که زن تمکین کامل از همسر خود داشته باشد، ادامه پیدا می کند. ترک انفاق، یعنی کوتاهی مرد در انجام این وظیفه قانونی، پیامدهای حقوقی متعددی دارد که یکی از مهم ترین آن ها، حق طلاق برای زن است.

ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی: اساس حق طلاق زوجه

ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی به صراحت بیان می کند: «در صورت استنکاف شوهر از دادن نفقه و عدم امکان الزام او به تأدیه نفقه، زن می تواند برای طلاق به دادگاه رجوع کند و حاکم شرع شوهر او را اجبار به طلاق می نماید. همچنین است در صورت عجز شوهر از دادن نفقه.» این ماده، سنگ بنای قانونی حق طلاق زن به دلیل ترک انفاق است و سه شرط اساسی را برای تحقق این حق مشخص می کند:

• استنکاف شوهر از دادن نفقه: منظور حالتی است که مرد با وجود تمکن مالی، آگاهانه و عامدانه از پرداخت نفقه خودداری می کند.
• عجز شوهر از دادن نفقه: این وضعیت زمانی پیش می آید که مرد از لحاظ مالی توانایی پرداخت نفقه را ندارد. در هر دو حالت، چه استنکاف و چه عجز، حق طلاق برای زن ثابت می شود.
• عدم امکان الزام او به تأدیه نفقه: این شرط به این معناست که حتی با حکم دادگاه نیز نتوان مرد را به پرداخت نفقه وادار کرد، یا اجرای حکم نفقه بی نتیجه مانده باشد.

ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی و استثنائات آن

ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی به طور کلی حق طلاق را به مرد اختصاص می دهد و بیان می کند: «مرد می تواند با رعایت شرایط مقرر در این قانون، با مراجعه به دادگاه، تقاضای طلاق همسر خود را بنماید.» با این حال، قانون مواردی را نیز پیش بینی کرده است که زن نیز می تواند درخواست طلاق دهد. ترک انفاق و ماده ۱۱۲۹ دقیقاً یکی از این استثنائات است. یعنی با وجود اینکه اصل طلاق در اختیار مرد است، در شرایط خاص و اثبات شده ترک انفاق، قانون حق طلاق را برای زن به رسمیت می شناسد.

نقش قانون حمایت خانواده در دعاوی نفقه و طلاق

قانون حمایت خانواده مصوب سال ۱۳۹۱، نقش بسیار مهمی در رسیدگی به دعاوی مرتبط با نفقه و طلاق دارد. این قانون، صلاحیت دادگاه خانواده را برای رسیدگی به تمامی دعاوی مربوط به مسائل خانوادگی از جمله مطالبه نفقه، صدور حکم طلاق و موارد مرتبط با آن، تثبیت کرده است. بنابراین، هرگونه دعوایی در خصوص نفقه یا درخواست طلاق به دلیل عدم نفقه باید در دادگاه خانواده مطرح شود و این دادگاه مسئول رسیدگی و صدور حکم در این زمینه است.

پرداخت نفقه، یکی از ستون های اصلی دوام و قوام خانواده است و قانونگذار برای حفظ این ستون، ضمانت های اجرایی حقوقی و کیفری جدی را پیش بینی کرده است.

شرایط و الزامات حقوقی برای درخواست طلاق به دلیل ترک انفاق

برای اینکه زن بتواند با استناد به ترک انفاق، درخواست طلاق دهد، باید شرایط و الزامات حقوقی خاصی را احراز و در دادگاه اثبات کند. این شرایط شامل سه جزء اصلی است که در ادامه به تفصیل بررسی می شود:

۱. عدم پرداخت نفقه (ترک انفاق)

اولین و مهم ترین شرط، وقوع ترک انفاق است. نفقه شامل مسکن، البسه، غذا، اثاث منزل و هزینه درمان و تمام نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن است. تشخیص ترک انفاق به این معناست که مرد به مدت مشخصی (که عرف و رویه قضایی معمولاً حدود ۶ ماه را در نظر می گیرد، مگر اینکه وضعیت خاصی ایجاب کند) از پرداخت نفقه به همسرش خودداری کرده باشد.

راه های اثبات عدم پرداخت نفقه: اثبات ترک انفاق بر عهده زوجه است و می تواند از طرق مختلفی صورت گیرد:

• حکم دادگاه: اگر زن قبلاً دعوای مطالبه نفقه را مطرح کرده و حکم قطعی مبنی بر محکومیت مرد به پرداخت نفقه صادر شده باشد، و مرد همچنان از پرداخت آن خودداری کند، این بهترین دلیل اثبات ترک انفاق است.
• شهادت شهود: شهادت افراد مطلع و آگاه به وضعیت زندگی زوجین، که می توانند عدم پرداخت نفقه را تأیید کنند. این شهود باید شرایط قانونی شهادت را داشته باشند.
• اقرار زوج: اگر مرد در دادگاه اقرار به عدم پرداخت نفقه کند.
• تحقیقات محلی: در مواردی که دادگاه لازم بداند، می تواند از طریق تحقیقات محلی، وضعیت مالی و معیشتی زن را بررسی و عدم پرداخت نفقه را احراز کند.
• کارشناسی: ارجاع به کارشناس برای تعیین میزان نفقه و بررسی استنکاف یا عجز از پرداخت.

۲. تمکین زوجه

برای اینکه زن مستحق نفقه باشد و بتواند به دلیل ترک انفاق درخواست طلاق دهد، باید تمکین از همسر خود داشته باشد. تمکین به دو نوع عام و خاص تقسیم می شود:

• تمکین عام: به معنای زندگی در منزل مشترک، ایفای وظایف همسری، و همراهی و اطاعت از همسر در امور کلی زندگی زناشویی است، مگر در مواردی که عذر شرعی یا قانونی وجود داشته باشد.
• تمکین خاص: به معنای برقراری روابط زناشویی متعارف است.

اگر زن بدون عذر موجه قانونی یا شرعی از تمکین خودداری کند، به او ناشزه می گویند. زن ناشزه، مستحق نفقه نیست و بنابراین نمی تواند به دلیل ترک انفاق، درخواست طلاق دهد.
موارد موجه عدم تمکین:
زن در برخی موارد می تواند بدون اینکه ناشزه محسوب شود، از تمکین خودداری کند:

• وجود عذر شرعی یا قانونی (مثل ایام عادت ماهانه).
• بیماری یا سایر عوارضی که مانع تمکین شود.
• خشونت یا سوءرفتار مرد که ادامه زندگی مشترک را برای زن غیرقابل تحمل کند (که در این صورت نیز نیاز به اثبات است).
• عدم فراهم بودن مسکن مستقل و مناسب برای زن (در صورتی که حق تعیین مسکن با او باشد).

۳. عدم امکان الزام زوج به پرداخت نفقه

این شرط، یکی از نقاط کلیدی در شرایط طلاق ترک انفاق است. دادگاه در ابتدا سعی می کند تا مرد را به پرداخت نفقه الزام کند. یعنی اگر دعوای مطالبه نفقه مطرح شود، دادگاه حکم به پرداخت نفقه صادر می کند. اگر پس از صدور حکم و طی مراحل اجرایی (مانند توقیف اموال یا حقوق)، باز هم امکان الزام مرد به پرداخت نفقه وجود نداشته باشد، آنگاه زن می تواند دادخواست طلاق به دلیل عدم نفقه را مطرح کند.

این عدم امکان الزام می تواند ناشی از دلایلی چون:

• فقدان اموال و دارایی قابل توقیف از سوی زوج.
• عدم شغل یا درآمد مشخص برای مرد که بتوان از طریق آن، نفقه را وصول کرد.
• ناپدید شدن زوج و عدم دسترسی به وی.

مراحل گام به گام درخواست طلاق به دلیل ترک انفاق

فرآیند درخواست طلاق به دلیل ترک انفاق، شامل مراحل حقوقی مشخصی است که آگاهی از آن ها برای زنانی که قصد اقدام دارند، بسیار ضروری است. طی کردن صحیح این مراحل، می تواند به تسریع و نتیجه بخش بودن پرونده کمک کند.

۱. جمع آوری مدارک لازم

پیش از هر اقدامی، جمع آوری مستندات و مدارک مورد نیاز، گامی اساسی است. این مدارک شامل موارد زیر می شود:

• اصل یا تصویر مصدق عقدنامه: این سند، رابطه زوجیت را اثبات می کند و از مهم ترین مدارک است.
• اصل یا تصویر مصدق شناسنامه و کارت ملی: هم برای خواهان (زن) و هم برای خوانده (مرد).
• حکم محکومیت نفقه (در صورت وجود): اگر قبلاً دعوای مطالبه نفقه مطرح شده و حکم قطعی علیه مرد صادر شده باشد، ارائه این حکم ضروری است.
• مدارک اثبات عدم تمکین (در صورت ادعای زوج): اگر مرد ادعای نشوز زن را داشته باشد، زن باید مدارکی دال بر تمکین خود یا عذرهای موجه عدم تمکین ارائه کند.
• گواهی عدم سازش یا گواهی مشاوره: معمولاً قبل از طرح دعوای طلاق، زن و مرد باید در جلسات مشاوره خانواده شرکت کنند و گواهی عدم سازش دریافت کنند.
• هرگونه مدرک دیگر که بتواند ترک انفاق را ثابت کند: شامل شهادت نامه شهود، گزارش تحقیقات محلی، یا هر سندی که نشان دهنده عدم پرداخت نفقه باشد.

۲. مراجعه به دفتر خدمات الکترونیک قضایی

پس از جمع آوری مدارک، زن باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کند تا دادخواست طلاق به دلیل ترک انفاق را تنظیم و ثبت نماید.

• نحوه تنظیم و ثبت دادخواست: در این دفاتر، کارشناسان مربوطه با راهنمایی شما، دادخواست را تنظیم می کنند. باید اطلاعات دقیق خواهان (زن) و خوانده (مرد)، موضوع خواسته (تقاضای طلاق به دلیل ترک انفاق)، دلایل و منضمات (مدارک جمع آوری شده) و شرح ماجرا به صورت کامل و دقیق در دادخواست درج شود.
• پرداخت هزینه های دادرسی: برای ثبت دادخواست و آغاز روند رسیدگی، باید هزینه های دادرسی طبق تعرفه قانونی پرداخت شود.

۳. روند رسیدگی در دادگاه خانواده

پس از ثبت دادخواست، پرونده به دادگاه خانواده ارجاع و روند رسیدگی آغاز می شود:

• تعیین وقت رسیدگی و ابلاغ به طرفین: دادگاه وقت رسیدگی تعیین کرده و از طریق سامانه ثنا به طرفین (زن و مرد) ابلاغ می کند تا در جلسه حاضر شوند.
• جلسه دادرسی و ارائه دلایل و مستندات: در جلسه دادگاه، طرفین فرصت دارند تا دلایل و مستندات خود را ارائه کرده و از ادعاهایشان دفاع کنند. زن باید مدارک مربوط به ترک انفاق و تمکین خود را ارائه دهد.
• ارجاع به کارشناسی: در صورت لزوم، دادگاه می تواند پرونده را به کارشناس رسمی دادگستری (مثلاً برای تعیین میزان نفقه یا بررسی توان مالی زوج) ارجاع دهد.
• حکم دادگاه و مهلت های اعتراض: پس از بررسی تمامی جوانب، دادگاه حکم صادر می کند. این حکم می تواند شامل طلاق یا رد درخواست طلاق باشد. احکام دادگاه های بدوی معمولاً قابل اعتراض هستند (واخواهی، تجدیدنظر و فرجام خواهی)، و طرفین می توانند در مهلت های قانونی اعتراض خود را ثبت کنند.

۴. اجرای صیغه طلاق و ثبت آن

پس از قطعیت حکم طلاق (یعنی گذشت مهلت های اعتراض و یا تأیید آن در مراجع بالاتر)، دادگاه مجوز اجرای صیغه طلاق را صادر می کند. زن با مراجعه به یکی از دفاتر ثبت طلاق و ارائه حکم قطعی، می تواند مراحل اجرای صیغه طلاق و ثبت رسمی آن را انجام دهد.

نمونه دادخواست طلاق به دلیل ترک انفاق

در این بخش، دو نمونه دادخواست طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه ارائه می شود که می تواند راهنمای شما در تنظیم دادخواست باشد. لازم به ذکر است که این نمونه ها کلی بوده و باید با جزئیات پرونده شما شخصی سازی شوند.

نمونه دادخواست شماره ۱: در صورت وجود حکم قطعی مبنی بر محکومیت به نفقه و عدم پرداخت آن

این نمونه برای زمانی است که قبلاً دعوای مطالبه نفقه مطرح شده و حکم قطعی بر محکومیت زوج به پرداخت نفقه صادر شده، اما وی همچنان از پرداخت خودداری می کند.

بسمه تعالی
ریاست محترم دادگاه خانواده شهرستان [نام شهرستان]

خواهان:
نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی زوجه]
شماره شناسنامه: [شماره شناسنامه زوجه]
کد ملی: [کد ملی زوجه]
محل اقامت: [آدرس کامل زوجه]

خوانده:
نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی زوج]
شماره شناسنامه: [شماره شناسنامه زوج]
کد ملی: [کد ملی زوج]
محل اقامت: [آدرس کامل زوج]

وکیل/نماینده قانونی: [در صورت وجود]
نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی وکیل]
شماره پروانه: [شماره پروانه]
محل اقامت: [آدرس دفتر وکیل]

خواسته: صدور حکم طلاق به دلیل ترک انفاق بر اساس ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی و ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی (عسر و حرج)

دلایل و منضمات:
۱. تصویر مصدق عقدنامه به شماره [شماره عقدنامه] مورخ [تاریخ عقد] صادره از دفتر ازدواج شماره [شماره دفتر] شهرستان [نام شهرستان].
۲. تصویر مصدق دادنامه قطعی شماره [شماره دادنامه] مورخ [تاریخ دادنامه] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهرستان] مبنی بر محکومیت خوانده به پرداخت نفقه [مدت زمان] ماهه و جاری.
۳. تصویر مصدق اجراییه شماره [شماره اجراییه] مورخ [تاریخ اجراییه] صادره از [مرجع صادرکننده] و گزارش عدم امکان وصول نفقه.
۴. گواهی عدم سازش صادره از مرکز مشاوره خانواده [نام مرکز].
۵. سایر ادله و مستندات (از جمله شهادت شهود در صورت لزوم).

شرح ماجرا:
ریاست محترم دادگاه،
احتراماً به استحضار می رساند:
اینجانب [نام خواهان] به موجب عقدنامه شماره [شماره عقدنامه] مورخ [تاریخ عقد] به عقد دائم خوانده محترم جناب آقای [نام خوانده] درآمده ام. حاصل این ازدواج [تعداد] فرزند [پسر/دختر] می باشد/بدون فرزند می باشد.
خوانده محترم از تاریخ [تاریخ شروع عدم پرداخت نفقه] به مدت بیش از [مدت زمان دقیق] ماه متوالی و بدون هیچ گونه عذر موجه قانونی یا شرعی، از پرداخت نفقه به اینجانب خودداری کرده اند. اینجانب علیرغم تمکین کامل از ایشان، هیچ گونه حمایتی مالی از سوی همسرم دریافت نکرده ام.
با توجه به استنکاف خوانده از پرداخت نفقه، اینجانب پیشتر اقدام به طرح دعوای مطالبه نفقه نمودم که منجر به صدور دادنامه قطعی شماره [شماره دادنامه] از شعبه [شماره شعبه] دادگاه خانواده گردید. اما متأسفانه علیرغم قطعیت حکم و صدور اجراییه، به دلیل [عدم وجود اموال، عدم شناسایی، عجز و ...] امکان الزام خوانده به پرداخت نفقه فراهم نگردیده و اجراییه بدون حصول نتیجه مختومه شده است.
این وضعیت (عدم پرداخت نفقه و عدم امکان الزام به پرداخت) مصداق بارز ترک انفاق بوده و ادامه زندگی مشترک را برای اینجانب به دلیل عدم تأمین حداقل معیشت، ناممکن و موجب عسر و حرج شدید نموده است. لذا با استناد به ماده ۱۱۲۹ و ۱۱۳۰ قانون مدنی، تقاضای صدور حکم بر انحلال عقد نکاح از طریق اجرای صیغه طلاق و همچنین محکومیت خوانده به پرداخت کلیه خسارات و هزینه دادرسی در حق اینجانب را از محضر محترم دادگاه استدعا دارم.

با تقدیم احترام
[امضاء و اثر انگشت خواهان/وکیل]

نمونه دادخواست شماره ۲: در صورت عدم وجود حکم قبلی، با تکیه بر اثبات ترک انفاق از طریق دیگر مستندات

این نمونه زمانی کاربرد دارد که زوجه قبلاً دعوای مطالبه نفقه را مطرح نکرده است و قصد دارد ضمن درخواست طلاق، ترک انفاق را با شهادت شهود و سایر دلایل اثبات کند.

بسمه تعالی
ریاست محترم دادگاه خانواده شهرستان [نام شهرستان]

خواهان:
نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی زوجه]
شماره شناسنامه: [شماره شناسنامه زوجه]
کد ملی: [کد ملی زوجه]
محل اقامت: [آدرس کامل زوجه]

خوانده:
نام و نام خانوادگی: [نام و نام خانوادگی زوج]
شماره شناسنامه: [شماره شناسنامه زوج]
کد ملی: [کد ملی زوج]
محل اقامت: [آدرس کامل زوج]

خواسته: صدور حکم طلاق به دلیل ترک انفاق و عسر و حرج ناشی از آن

دلایل و منضمات:
۱. تصویر مصدق عقدنامه به شماره [شماره عقدنامه] مورخ [تاریخ عقد] صادره از دفتر ازدواج شماره [شماره دفتر] شهرستان [نام شهرستان].
۲. گواهی عدم سازش صادره از مرکز مشاوره خانواده [نام مرکز].
۳. شهادت نامه شهود (با ذکر مشخصات شهود در صورت تمایل) مبنی بر عدم پرداخت نفقه از سوی خوانده.
۴. درخواست استعلامات لازم از مراجع ذیربط در خصوص وضعیت مالی خوانده (در صورت لزوم).
۵. سایر ادله و مستندات.

شرح ماجرا:
ریاست محترم دادگاه،
احتراماً به استحضار می رساند:
اینجانب [نام خواهان] به موجب سند ازدواج شماره [شماره عقدنامه] مورخ [تاریخ عقد] در دفترخانه ازدواج شماره [شماره دفتر] به عقد دائم خوانده محترم جناب آقای [نام خوانده] درآمده ام. حاصل این ازدواج [تعداد] فرزند [پسر/دختر] می باشد/بدون فرزند می باشد.
خوانده محترم از تاریخ [تاریخ شروع عدم پرداخت نفقه] به مدت [مدت زمان دقیق] ماه متوالی و بدون هیچ گونه عذر موجه قانونی یا شرعی، از پرداخت نفقه به اینجانب خودداری نموده و هیچ گونه تأمین معیشتی برای اینجانب فراهم نکرده است. این در حالی است که اینجانب به طور کامل از ایشان تمکین نموده ام و هیچ گونه مانع موجهی برای دریافت نفقه وجود نداشته است.
عدم پرداخت نفقه توسط زوج، زندگی مشترک ما را به طور جدی مختل کرده و اینجانب را در وضعیت عسر و حرج شدید قرار داده است. با توجه به اظهارات شهود مطلع و آگاه به زندگی مشترکمان، عدم تمکن مالی کافی برای تأمین هزینه های روزمره و ناتوانی در اداره زندگی، ادامه این وضعیت را برای اینجانب ناممکن ساخته است.
لذا با تقدیم این دادخواست و استناد به ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی و ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی (بند ۴)، تقاضای رسیدگی و صدور حکم طلاق به دلیل ترک انفاق و عسر و حرج ناشی از آن، به انضمام کلیه خسارات و هزینه های دادرسی را از محضر محترم دادگاه استدعا دارم.

با تقدیم احترام
[امضاء و اثر انگشت خواهان/وکیل]

نکات کلیدی در تنظیم و نگارش دادخواست

تنظیم یک دادخواست دقیق و کامل، اهمیت بسیاری در موفقیت پرونده دارد. برخی نکات مهم عبارتند از:

• رعایت ادبیات حقوقی: از عبارات و اصطلاحات حقوقی صحیح و مناسب استفاده کنید.
• وضوح و اختصار: شرح ماجرا باید واضح، مختصر و بدون ابهام باشد. از زیاده گویی پرهیز کنید.
• مستندسازی دقیق: تمام مدارک و مستندات را به دقت فهرست کرده و به صورت مصدق (کپی برابر اصل) ضمیمه دادخواست کنید.
• ذکر تاریخ و مدت زمان: تاریخ دقیق شروع ترک انفاق و مدت زمان آن را به وضوح بیان کنید.
• ارجاع به مواد قانونی: به مواد قانونی مرتبط (مانند ماده ۱۱۲۹ و ۱۱۳۰ قانون مدنی) در متن دادخواست اشاره کنید.

نمونه رای طلاق به دلیل ترک انفاق

درک چگونگی صدور رأی توسط دادگاه در پرونده های طلاق به دلیل ترک انفاق، می تواند برای متقاضیان این نوع طلاق بسیار روشنگر باشد. در ادامه، یک نمونه رأی فرضی با تحلیل بخش های کلیدی آن ارائه می شود تا ابعاد مختلف استدلال دادگاه را نمایش دهد.

رای دادگاه

پرونده کلاسه: [شماره کلاسه پرونده]
شعبه رسیدگی کننده: شعبه [شماره شعبه] دادگاه خانواده شهرستان [نام شهرستان]
خواهان: خانم [نام و نام خانوادگی زوجه]
خوانده: آقای [نام و نام خانوادگی زوج]
خواسته: صدور حکم طلاق به دلیل ترک انفاق و عسر و حرج

گردش کار:
خواهان به شرح دادخواست تقدیمی، تقاضای صدور حکم طلاق به دلیل ترک انفاق از سوی خوانده را نموده است. نامبرده اظهار داشته که خوانده از تاریخ [تاریخ مشخص] به مدت بیش از [مدت] ماه از پرداخت نفقه وی امتناع نموده و علیرغم طرح دعوای مطالبه نفقه و صدور دادنامه قطعی شماره [شماره دادنامه]، همچنان از تأدیه آن خودداری ورزیده و امکان الزام وی به پرداخت نفقه فراهم نگردیده است. خواهان همچنین مدعی شده که این وضعیت، موجبات عسر و حرج وی را فراهم آورده است.

اظهارات خوانده:
خوانده در جلسه دادرسی حاضر شده و اظهار داشته که [دفاعیات خوانده، مثلاً: به دلیل مشکلات مالی، قادر به پرداخت نفقه نبوده و ترک انفاق عمدی نبوده است. یا: خواهان ناشزه بوده و مستحق نفقه نیست.]

مستندات دادگاه:
۱. تصویر مصدق عقدنامه طرفین.
۲. تصویر مصدق دادنامه قطعی شماره [شماره دادنامه] صادره از [نام مرجع صادرکننده] مبنی بر محکومیت خوانده به پرداخت نفقه و اثبات ترک انفاق.
۳. گزارش واحد اجرای احکام مبنی بر عدم امکان وصول نفقه از اموال و دارایی خوانده.
۴. گواهی مرکز مشاوره خانواده مبنی بر عدم حصول سازش.
۵. تحقیقات محلی و شهادت شهود در صورت لزوم (مبنی بر عدم تمکن زوجه و عدم پرداخت نفقه).
۶. نظر کارشناسی [در صورت ارجاع] مبنی بر [مثلاً: عدم تمکن مالی خوانده یا میزان نفقه].

رأی دادگاه:
دادگاه با بررسی جامع اوراق و محتویات پرونده، اظهارات طرفین، و مستندات ارائه شده، با توجه به محتویات عقدنامه و احراز رابطه زوجیت دائم، و نظر به اینکه ترک انفاق از سوی زوج محرز گردیده است؛ به خصوص که دادنامه قطعی شماره [شماره دادنامه] از شعبه [شعبه مربوطه] دادگاه خانواده مبنی بر محکومیت خوانده به پرداخت نفقه صادر شده و واحد اجرای احکام نیز عدم امکان وصول نفقه را گزارش نموده است، لذا شرایط مقرر در ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی مبنی بر استنکاف زوج از پرداخت نفقه و عدم امکان الزام وی به تأدیه آن، محقق و عسر و حرج خواهان نیز ناشی از این وضعیت، ثابت و مسلم است.
علیهذا، دادگاه مستنداً به ماده ۱۱۲۹ و بند ۴ ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی، حکم بر انحلال عقد نکاح از طریق طلاق صادر و مقرر می دارد پس از قطعیت دادنامه، خواهان با مراجعه به دفترخانه طلاق، نسبت به اجرای صیغه طلاق اقدام نماید. این حکم ظرف ۲۰ روز پس از ابلاغ، قابل تجدیدنظرخواهی در دادگاه تجدیدنظر استان می باشد.

رئیس شعبه [شماره شعبه] دادگاه خانواده شهرستان [نام شهرستان]

تحلیل بخش های مهم رای

این رأی فرضی نشان دهنده مراحل استدلال دادگاه است:

• گردش کار: خلاصه ای از خواسته خواهان و وضعیت پرونده.
• اظهارات خوانده: دفاعیات مرد (زوج) که در تصمیم گیری دادگاه تأثیرگذار است.
• مستندات دادگاه: تمامی مدارکی که دادگاه برای اثبات یا رد ادعاها به آن ها استناد کرده است. در اینجا، وجود حکم قبلی نفقه و عدم امکان اجرای آن، از اهمیت بالایی برخوردار است.
• استدلال دادگاه: دادگاه به وضوح بیان می کند که با توجه به مدارک، شرایط ماده ۱۱۲۹ (استنکاف و عدم امکان الزام) محقق شده است. همچنین، به دلیل تأثیر ترک انفاق بر زندگی زن، عسر و حرج نیز پذیرفته می شود.
• نتیجه حکم: صدور حکم طلاق و اشاره به مهلت های قانونی تجدیدنظرخواهی.

نکات آموزنده از این رأی، تأکید بر جمع آوری مدارک مستدل، به خصوص حکم قطعی نفقه و گزارش عدم امکان وصول آن است. همچنین، اثبات تمکین زن و عدم وجود دلایل موجه برای عدم پرداخت نفقه از سوی مرد، کلیدی است.

دادگاه صالح برای رسیدگی به دعوای طلاق به دلیل ترک انفاق

شناخت دادگاه صالح برای رسیدگی به دعوای طلاق به دلیل ترک انفاق، از مراحل اولیه و مهم در طرح دعوا است. صلاحیت دادگاه ها به دو دسته ذاتی و محلی تقسیم می شود که هر دو باید رعایت شوند.

صلاحیت ذاتی: دادگاه خانواده

بر اساس ماده ۴ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱، رسیدگی به تمامی دعاوی مرتبط با امور خانواده، از جمله مطالبه نفقه، صدور حکم طلاق، حضانت فرزندان و سایر مسائل مربوطه، در صلاحیت انحصاری دادگاه خانواده است. این بدان معناست که اگر دادخواستی در این خصوص به دادگاه دیگری (مثلاً دادگاه عمومی حقوقی) ارائه شود، آن دادگاه صلاحیت رسیدگی ندارد و با صدور قرار عدم صلاحیت، پرونده را به دادگاه خانواده ارجاع خواهد داد.

صلاحیت محلی: محل اقامت خوانده یا استثنائات

صلاحیت محلی مربوط به محل استقرار جغرافیایی دادگاه است که می تواند به پرونده رسیدگی کند. در دعاوی طلاق، اصل کلی بر این است که دادگاه محل اقامت خوانده (در اینجا زوج) صلاحیت رسیدگی دارد.
ماده ۱۲ قانون آیین دادرسی مدنی بیان می کند: «دعاوی مربوط به احوال شخصیه (از قبیل نکاح، طلاق، نسب، حجر، ولایت قهری و…) در دادگاه محل اقامت خوانده مطرح می گردد.»

با این حال، برخی استثنائات نیز وجود دارد که بر اساس رویه قضایی و تفسیر قوانین، ممکن است دادگاه های دیگری نیز صالح شناخته شوند:

• دادگاه محل اقامت زوجه: در برخی موارد و با توجه به بندهای ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی (عسر و حرج) و رویه قضایی، اگر زن به دلیل عسر و حرج ناشی از ترک انفاق نتواند در محل اقامت مرد دادخواست دهد، ممکن است دادگاه محل اقامت خود او نیز صالح به رسیدگی تشخیص داده شود.
• دادگاه محل وقوع عقد: در موارد بسیار نادر و خاص، ممکن است دادگاه محل وقوع عقد نیز مورد نظر قرار گیرد، اما اصل همواره با محل اقامت خوانده است.

تفاوت صلاحیت ذاتی و محلی:
درک تفاوت این دو نوع صلاحیت حیاتی است:
صلاحیت ذاتی، مربوط به نوع دادگاه و ماهیت دعواست (مثلاً دادگاه خانواده برای طلاق). عدم رعایت صلاحیت ذاتی منجر به بطلان مطلق رأی می شود.
صلاحیت محلی، مربوط به مکان دادگاه است (مثلاً دادگاه خانواده شهر الف یا ب). عدم رعایت صلاحیت محلی می تواند توسط طرفین دعوا مورد ایراد قرار گیرد و دادگاه پرونده را به دادگاه صالح ارجاع دهد.

حقوق مالی زوجه پس از طلاق به دلیل ترک انفاق و سایر پیامدها

طلاق به دلیل ترک انفاق، علاوه بر انحلال رابطه زوجیت، پیامدهای مالی و حقوقی دیگری نیز برای زن و فرزندان مشترک به همراه دارد که آگاهی از آن ها برای زنانی که در این مسیر گام می نهند، ضروری است.

حقوق مالی زوجه

پس از طلاق، زن می تواند حقوق مالی خود را از مرد مطالبه کند. این حقوق شامل موارد زیر است:

• مهریه: مهریه، حق زن است و چه طلاق به دلیل ترک انفاق باشد یا هر دلیل دیگری، زن می تواند تمامی مهریه خود را (در صورت مطالبه و وصول آن) از مرد مطالبه کند. اگر مهریه عندالمطالبه باشد، زن در هر زمان می تواند آن را از طریق دادگاه یا اجرای ثبت طلب کند.
• نفقه معوقه: زن می تواند تمامی نفقه گذشته خود را که مرد از پرداخت آن خودداری کرده است (تا زمانی که تمکین داشته) از طریق دادگاه مطالبه کند.
• اجرت المثل ایام زوجیت: اگر زن در طول زندگی مشترک کارهایی انجام داده باشد که شرعاً یا عرفاً وظیفه او نبوده (مانند کارهای منزل، تربیت فرزندان و…) و قصد تبرع (رایگان انجام دادن) نیز نداشته باشد، می تواند اجرت المثل این کارها را از مرد مطالبه کند.
• نحله: در صورتی که زن مستحق اجرت المثل نباشد، دادگاه می تواند با توجه به مدت زمان زندگی مشترک و کارهایی که زن انجام داده است، مبلغی را به عنوان نحله برای او تعیین کند.
• شروط ضمن عقد: اگر در عقدنامه یا ضمن عقد ازدواج شروط مالی دیگری به نفع زن (مانند نصف دارایی مرد) گنجانده شده باشد و شرایط تحقق آن شروط فراهم شده باشد، زن می تواند اجرای آن ها را نیز مطالبه کند.

حضانت فرزندان

مسئله حضانت فرزندان مشترک پس از طلاق، یکی از موضوعات مهم است. بر اساس قانون، حضانت فرزندان پسر و دختر تا سن هفت سالگی با مادر است و پس از آن تا سن بلوغ (۹ سال برای دختر و ۱۵ سال برای پسر)، با پدر است. در مورد فرزندان پس از بلوغ، خود فرزندان حق انتخاب با چه کسی زندگی کنند را دارند. دادگاه همواره مصلحت کودک را در اولویت قرار می دهد و می تواند در موارد خاص، تصمیمی متفاوت اتخاذ کند.

ملاقات با فرزندان

حتی اگر حضانت با یکی از والدین باشد، والد دیگر حق ملاقات با فرزندان خود را دارد. دادگاه زمان و نحوه ملاقات را با توجه به مصلحت کودک و توافق طرفین تعیین می کند. در صورت عدم توافق، دادگاه تعیین می کند که چه کسی و در چه زمانی می تواند فرزندان را ملاقات کند.

استرداد جهیزیه

جهیزیه، اموال و لوازمی است که زن در ابتدای زندگی مشترک به خانه همسرش می آورد. این اموال متعلق به زن است و پس از طلاق، زن حق دارد تمامی جهیزیه خود را از منزل مرد خارج کند. برای این کار، زن می تواند لیست جهیزیه خود را به دادگاه یا شورای حل اختلاف ارائه دهد و درخواست صدور حکم استرداد جهیزیه کند. در صورت عدم وجود لیست، اثبات مالکیت جهیزیه با زن خواهد بود.

نتیجه گیری و توصیه نهایی

نمونه دادخواست طلاق به دلیل ترک انفاق ابزاری قدرتمند در دست زنانی است که از حقوق قانونی خود محروم شده اند. با درک صحیح مبانی قانونی، شرایط لازم و مراحل گام به گام این فرآیند، می توان با آگاهی و اطمینان بیشتری برای احقاق حق اقدام کرد. ترک انفاق، نه تنها یک تخلف حقوقی، بلکه از مصادیق عسر و حرج است که ادامه زندگی مشترک را برای زوجه دشوار یا ناممکن می سازد.

با این حال، پیچیدگی های مسائل حقوقی و نیاز به اثبات دقیق شرایط، اهمیت بهره مندی از مشاوره حقوقی تخصصی را دوچندان می کند. یک وکیل مجرب در امور خانواده می تواند شما را در جمع آوری مدارک، تنظیم دادخواست، ارائه دلایل در دادگاه و پیگیری مراحل پرونده به بهترین شکل یاری رساند تا حقوق قانونی شما به طور کامل استیفا شود. هر گامی که در این مسیر برداشته می شود، باید با دقت و آگاهی کامل از جوانب قانونی آن صورت پذیرد.