نمونه دادخواست طلاق به علت اعتیاد زوج

مواجهه با اعتیاد همسر، شرایطی دشوار و طاقت فرسا برای هر زنی است که می تواند زندگی مشترک را به بحرانی عمیق تبدیل کند. در چنین موقعیتی، شناخت حقوق قانونی و آگاهی از نحوه اقدام برای درخواست طلاق، گامی حیاتی در جهت احقاق حق و آغاز فصلی جدید از زندگی است. این مقاله، راهنمایی جامع و کاربردی برای زنانی است که قصد دارند به دلیل اعتیاد همسرشان، دادخواست طلاق را تنظیم و تقدیم دادگاه کنند.

درک مبانی قانونی طلاق به علت اعتیاد زوج

طلاق به دلیل اعتیاد همسر، در نظام حقوقی ایران تحت شرایط خاصی امکان پذیر است. این نوع طلاق معمولاً ذیل عنوان عسر و حرج قرار می گیرد که به زن اجازه می دهد حتی بدون رضایت همسر، درخواست جدایی کند. شناخت دقیق این مبانی قانونی برای پیشبرد پرونده طلاق ضروری است.

مفهوم حقوقی عسر و حرج و ارتباط آن با اعتیاد زوج

در قانون مدنی ایران، عسر و حرج به وضعیتی اطلاق می شود که ادامه زندگی زناشویی برای زن با مشقت فراوان همراه باشد و تحمل آن غیرممکن یا بسیار دشوار شود. این مفهوم گسترده، شامل مصادیق متعددی است که دادگاه با بررسی شرایط خاص هر پرونده، آن را تشخیص می دهد.

اعتیاد زوج به مواد مخدر، مشروبات الکلی یا هر نوع اعتیاد مضر دیگری که به بنیان خانواده لطمه جدی وارد کند، از بارزترین مصادیق عسر و حرج برای زوجه به شمار می رود. تأثیرات منفی اعتیاد می تواند ابعاد مختلف زندگی مشترک را تحت الشعاع قرار دهد، از جمله:

• مشکلات مالی شدید و عدم تأمین نفقه
• بدرفتاری، خشونت فیزیکی یا روانی
• عدم تعهد به وظایف زناشویی و تربیت فرزندان
• ایجاد محیط ناامن و پر استرس برای زن و فرزندان
• به خطر افتادن سلامت روحی و جسمی زوجه

وقتی زن در نتیجه اعتیاد همسرش در چنین وضعیتی قرار می گیرد، قانون به او حق می دهد که با اثبات عسر و حرج خود، از دادگاه تقاضای طلاق کند. اثبات این شرایط به دادگاه کمک می کند تا رنج و مشقت زوجه را درک کرده و در جهت حمایت از او، حکم طلاق را صادر کند.

مستندات قانونی: بررسی دقیق ماده 1130 قانون مدنی و تبصره های آن

ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی، اساس و بنیان قانونی طلاق به علت عسر و حرج است. این ماده بیان می دارد: در صورتی که دوام زوجیت موجب عسر و حرج زوجه باشد، وی می تواند به حاکم شرع رجوع کرده و تقاضای طلاق کند، در این صورت حاکم شرع زوج را اجبار به طلاق می نماید و در صورت امتناع زوج، حاکم شرع با اذن وی طلاق را اجرا می کند.

تبصره این ماده، مصادیق عسر و حرج را به تفصیل بیان می کند که بند ۲ آن به طور مستقیم به موضوع اعتیاد مربوط می شود:

«اعتیاد زوج به یکی از انواع مواد مخدر و یا ابتلاء وی به مشروبات الکلی که به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد آورد و امتناع یا عدم امکان الزام وی به ترک آن در مدتی که به تشخیص پزشک برای ترک اعتیاد لازم بوده است. در صورتی که زوج به تعهد خود عمل ننماید و یا پس از ترک، مجدداً به مصرف موارد مذکور روی آورد، بنا به درخواست زوجه، طلاق انجام خواهد شد.»

تحلیل این بند نشان می دهد که قانونگذار سه شرط اساسی را برای طلاق به دلیل اعتیاد زوج پیش بینی کرده است:

1. خلل وارد آوردن به بنیان زندگی خانوادگی: اعتیاد باید به حدی باشد که زندگی مشترک را از حالت عادی خارج کرده و مشکلات جدی ایجاد کند.
2. امتناع یا عدم امکان الزام به ترک اعتیاد: زوج از ترک اعتیاد خودداری کند یا حتی با وجود تلاش، قادر به ترک آن نباشد و نتوان او را به ترک در مدت معین شده توسط پزشک، ملزم کرد.
3. عود اعتیاد پس از ترک: حتی اگر زوج یک بار اعتیاد را ترک کرده باشد، بازگشت مجدد او به مصرف مواد یا مشروبات، می تواند دلیلی برای درخواست طلاق باشد.

علاوه بر این، شروط ضمن عقد مندرج در سند نکاحیه (به ویژه بند ۷ از شروط دوازده گانه)، می تواند فرآیند طلاق را برای زوجه تسهیل کند. بند ۷ این شروط اشاره دارد به ابتلای زوج به هرگونه اعتیاد مضری که به تشخیص دادگاه، به اساس زندگی خانوادگی خلل آورد و ادامه زندگی برای زوجه دشوار باشد. امضای این شرط توسط زوج، به زن این حق را می دهد که در صورت تحقق آن، با مراجعه به دادگاه، تقاضای طلاق کند و نیاز به اثبات گسترده عسر و حرج نداشته باشد.

چه نوع اعتیادی می تواند موجب طلاق شود؟ (تعریف و حد نصاب)

همه انواع اعتیاد لزوماً دلیلی برای طلاق نیستند؛ بلکه اعتیادی که به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد کند، مد نظر قانون است. این اعتیاد می تواند شامل موارد زیر باشد:

• اعتیاد به مواد مخدر: شامل انواع مواد سنتی (مانند تریاک)، صنعتی (مانند شیشه و کراک) و روانگردان ها.
• اعتیاد به مشروبات الکلی: مصرف مداوم و مضر الکل که منجر به اختلال در زندگی شود.
• اعتیاد به قمار یا سایر اعتیادات مضر: اگرچه در قانون به طور صریح ذکر نشده، اما اعتیاد به قمار یا هر عادت دیگری که به صورت مداوم، شدید و مخل زندگی خانوادگی باشد (مانند اعتیاد شدید به بازی های کامپیوتری که منجر به بی توجهی به خانواده و کار شود)، می تواند توسط دادگاه به عنوان مصداق عسر و حرج پذیرفته شود. تشخیص این موضوع به عهده دادگاه و نظر کارشناسان (پزشکی قانونی، روانشناس، مددکار) است.

مهم است که بین اعتیاد موقت یا تفریحی و اعتیاد مضر و پایدار تفاوت قائل شویم. برای اینکه اعتیاد زوج دلیلی برای طلاق باشد، باید ثابت شود که این اعتیاد مداوم و مخل بوده و به حدی رسیده که ادامه زندگی را برای زوجه دشوار کرده است. دادگاه معمولاً به سابقه، شدت و تأثیر اعتیاد بر جنبه های مختلف زندگی زناشویی توجه می کند و در صورت عدم همکاری زوج برای ترک یا عود مکرر، حکم طلاق را صادر خواهد کرد.

شرایط و ارکان لازم برای درخواست طلاق به دلیل اعتیاد

برای اینکه دادگاه درخواست طلاق زوجه به دلیل اعتیاد زوج را بپذیرد، باید شرایط مشخصی احراز شود. این شرایط همان ارکان قانونی هستند که در تبصره ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی به آن ها اشاره شده است و زوجه باید تمام تلاش خود را برای اثبات آن ها به کار گیرد.

شرط اول: وارد آمدن خلل اساسی به بنیان زندگی خانوادگی

اعتیاد زوج زمانی می تواند مبنای طلاق قرار گیرد که ثابت شود به خلل اساسی در بنیان زندگی مشترک منجر شده است. این خلل به معنای تأثیرات منفی و مخربی است که اعتیاد بر جنبه های مختلف زندگی وارد کرده و عملاً امکان ادامه یک زندگی سالم و طبیعی را از بین برده است. مصادیق این خلل می تواند شامل موارد زیر باشد:

• عدم تأمین نفقه: ناتوانی یا بی توجهی زوج معتاد به پرداخت هزینه های ضروری زندگی، خوراک، پوشاک و مسکن زوجه و فرزندان.
• بدرفتاری و سوء معاشرت: افزایش درگیری های کلامی، خشونت فیزیکی، تحقیر و توهین، یا هر رفتار دیگری که آرامش و امنیت روانی خانواده را سلب کند.
• بی توجهی به فرزندان: عدم ایفای نقش پدری، رها کردن تربیت فرزندان، یا حتی در معرض خطر قرار دادن آن ها به دلیل اعتیاد.
• مشکلات اخلاقی و اجتماعی: ارتکاب جرائم، معاشرت با افراد ناباب، یا به خطر افتادن آبروی خانواده در جامعه.
• تهدید جانی یا روانی: اعتیاد می تواند منجر به رفتارهای پرخطر شود که جان یا سلامت روحی و جسمی زوجه و فرزندان را به خطر بیندازد.

زوجه باید بتواند این موارد را با مدارک و شواهد محکمه پسند به دادگاه اثبات کند. صرف ادعای اعتیاد کافی نیست و باید نشان داده شود که این اعتیاد چگونه زندگی مشترک را غیرقابل تحمل کرده است.

شرط دوم: امتناع یا عدم امکان الزام به ترک اعتیاد در مدت زمان مقرر

قانونگذار به زوج این فرصت را می دهد که اعتیاد خود را ترک کند. بنابراین، یکی از شروط مهم برای درخواست طلاق، اثبات این است که:

• امتناع زوج از ترک اعتیاد: زوج با وجود اطلاع از درخواست زوجه و حتی تذکرات دادگاه، از مراجعه به مراکز درمانی یا هرگونه اقدام برای ترک اعتیاد خودداری کند.
• عدم امکان الزام به ترک: زوج ممکن است مدعی ترک باشد، اما به دلیل عدم اراده یا شدت اعتیاد، قادر به ترک آن نباشد. در این حالت، دادگاه ممکن است زوج را برای مدت معینی (که توسط پزشک متخصص یا پزشکی قانونی تعیین می شود) به ترک اعتیاد ملزم کند. اگر زوج در این مدت موفق به ترک نشود، یا از انجام آزمایشات لازم خودداری کند، این شرط محقق شده تلقی می شود.

در این مرحله، نظر پزشک و کارشناس (معمولاً پزشکی قانونی) اهمیت بالایی دارد. پزشک متخصص می تواند مدت زمان لازم برای ترک اعتیاد را تعیین کند و همچنین وضعیت اعتیاد زوج را به دادگاه گزارش دهد. عدم همکاری زوج با پزشکی قانونی یا مراکز درمانی، خود دلیلی بر امتناع از ترک اعتیاد است.

شرط سوم: بازگشت مجدد به مصرف پس از ترک (عود اعتیاد)

در صورتی که زوج یک بار اقدام به ترک اعتیاد کرده و حتی برای مدتی پاک بوده باشد، اما مجدداً به مصرف مواد یا مشروبات روی آورد، این عود اعتیاد نیز می تواند به عنوان دلیلی برای طلاق مطرح شود. این شرط نشان می دهد که اعتیاد زوج ریشه دار و پایدار بوده و تلاش های گذشته برای بهبود بی نتیجه مانده است.

اثبات عود اعتیاد معمولاً از طریق شواهد زیر صورت می گیرد:

• گواهی های پزشکی: اگر زوج پس از ترک، دوباره به مراکز درمانی مراجعه کرده باشد.
• شهادت شهود: افرادی که شاهد بازگشت زوج به مصرف مواد بوده اند.
• گزارشات نیروی انتظامی یا مددکاری: در صورت وجود پرونده های جدید مرتبط با مصرف مواد.
• آزمایشات جدید: مثبت شدن تست های اعتیاد پس از دوره ترک.

این شرط به زوجه این امکان را می دهد که حتی پس از یک دوره ترک ناموفق، برای پایان دادن به زندگی مشترک اقدام کند.

بررسی سن و سال اعتیاد زوج و تاثیر آن بر حکم دادگاه

گرچه سن و سال اعتیاد به طور مستقیم در قانون به عنوان شرطی مجزا ذکر نشده است، اما مدت زمان اعتیاد زوج می تواند در تشخیص شدت و پایداری آن و همچنین میزان خللی که به زندگی وارد کرده، مؤثر باشد. اعتیادی که سابقه طولانی تری دارد، ممکن است اثبات عسر و حرج را برای زوجه آسان تر کند، زیرا نشان دهنده ریشه دار بودن مشکل و دشواری بیشتر در ترک آن است.

همچنین، دادگاه ممکن است با توجه به سن و سال زوج، رویکرد متفاوتی در قبال الزام به ترک اعتیاد داشته باشد. برای مثال، در مورد افراد جوان تر، ممکن است فرصت بیشتری برای ترک قائل شود، در حالی که در مورد اعتیادهای ریشه دار و طولانی مدت، ممکن است کمتر به امکان ترک امیدوار باشد.

مراحل اثبات اعتیاد زوج در دادگاه

اثبات اعتیاد زوج در دادگاه، یکی از چالش برانگیزترین بخش های فرآیند طلاق به علت اعتیاد است. از آنجا که اعتیاد ممکن است به صورت پنهانی باشد و زوج نیز برای جلوگیری از طلاق همکاری نکند، زوجه باید با دقت و هوشمندی مدارک لازم را جمع آوری و ارائه کند.

شهادت شهود (کلیدی ترین راه)

شهادت شهود یکی از مهم ترین و گاهی اوقات تنها راه اثبات اعتیاد زوج در دادگاه است. شهود باید افرادی باشند که به طور مستقیم و مکرر شاهد مصرف مواد مخدر یا مشروبات الکلی توسط زوج بوده اند یا از تأثیرات مخرب اعتیاد او بر زندگی خانوادگی مطلع هستند. شرایط و ویژگی های شهود معتبر عبارتند از:

• افراد معتمد و بی طرف: اگرچه خویشاوندان نزدیک (مانند پدر، مادر، خواهر، برادر زوجه) می توانند شهادت دهند، اما شهادت افراد بی طرف (مانند همسایگان، دوستان معتمد یا حتی همکاران سابق زوج) وزن بیشتری در دادگاه خواهد داشت.
• اطلاع مستقیم: شهود باید از طریق مشاهده مستقیم یا شنیدن از خود زوج، از اعتیاد او مطلع باشند، نه صرفاً از طریق شنیده ها و شایعات.
• تکرار و دوام: شهادت باید بر اعتیاد پایدار و مکرر تأکید کند، نه یک یا دو بار مصرف اتفاقی.
• نحوه تنظیم شهادت نامه: شهود می توانند یک شهادت نامه کتبی تنظیم و امضا کنند و در آن به تفصیل مشاهدات خود را شرح دهند. این شهادت نامه باید به همراه دادخواست ارائه شود و دادگاه در صورت لزوم، شهود را برای ادای شهادت حضوری دعوت خواهد کرد.
• شفافیت و مستند بودن اظهارات: شهود باید در اظهارات خود جزئیات دقیقی از زمان، مکان و نحوه مصرف یا تأثیرات اعتیاد ارائه دهند.

ارجاع به پزشکی قانونی و آزمایشات تشخیص اعتیاد

دادگاه می تواند زوج را برای انجام آزمایشات تشخیص اعتیاد به پزشکی قانونی معرفی کند. این روش از نظر قانونی بسیار معتبر است؛ اما چالش هایی نیز دارد:

• چگونگی درخواست ارجاع: زوجه می تواند در دادخواست خود یا در طول جلسات دادگاه، تقاضای ارجاع زوج به پزشکی قانونی برای آزمایش اعتیاد را مطرح کند.
• چالش ها و ترفندهای معتادین: افراد معتاد ممکن است با استفاده از روش هایی مانند مصرف داروهای خاص، رقیق کردن ادرار یا استفاده از نمونه های جعلی، سعی در منفی نشان دادن تست اعتیاد خود داشته باشند. قضات معمولاً از این ترفندها آگاه هستند.
• راهکارهای حقوقی در صورت عدم همکاری زوج: اگر زوج از مراجعه به پزشکی قانونی یا انجام آزمایش خودداری کند، این عدم همکاری می تواند به عنوان قرینه ای بر اعتیاد تلقی شده و دادگاه بر اساس سایر شواهد و قرائن حکم صادر کند. در برخی موارد، دادگاه می تواند حکم جلب زوج برای انجام آزمایش را نیز صادر کند.
• انواع آزمایشات و دقت آن ها:
  • آزمایش ادرار: رایج ترین و سریع ترین روش، اما قابلیت تشخیص مصرف در چند روز اخیر را دارد.
  • آزمایش خون: دقیق تر از ادرار، اما پنجره تشخیص آن کوتاه تر است.
  • آزمایش مو: می تواند مصرف مواد در دوره های زمانی طولانی تر (تا ۹۰ روز) را نشان دهد، اما گران تر و پیچیده تر است.

گزارش مددکاری و کلانتری

گزارش های رسمی از مراجع انتظامی و مددکاری اجتماعی نیز می تواند به اثبات اعتیاد کمک کند:

• تهیه گزارش از طریق کلانتری: اگر رفتارهای ناشی از اعتیاد زوج (مانند درگیری، خشونت، مصرف مواد در ملأ عام) منجر به دخالت نیروی انتظامی شده باشد، گزارش های کلانتری و پرونده های کیفری مرتبط می تواند به عنوان دلیل ارائه شود.
• گزارش مددکاری اجتماعی: در صورتی که زوجه یا فرزندان به دلیل مشکلات ناشی از اعتیاد زوج به مراکز مددکاری مراجعه کرده باشند، گزارش های این مراکز که وضعیت خانوادگی و مشکلات ناشی از اعتیاد را شرح می دهد، می تواند مستند واقع شود.
• اهمیت گزارش های مکتوب و مستند: این گزارش ها باید به صورت رسمی و با سربرگ مراجع مربوطه باشند تا در دادگاه اعتبار لازم را داشته باشند.

گواهی بستری در کمپ های ترک اعتیاد یا مراکز درمانی

در صورتی که زوج سابقه بستری در مراکز ترک اعتیاد، کمپ ها یا بیمارستان های روانپزشکی به دلیل اعتیاد را داشته باشد، ارائه گواهی بستری معتبر از این مراکز، دلیل بسیار قوی و محکمه پسندی برای اثبات اعتیاد اوست.

• اعتبار گواهی ها: گواهی باید از مراکز مجاز و با ذکر جزئیات تاریخ بستری، علت بستری و تشخیص پزشکان باشد.
• نحوه استعلام: زوجه می تواند از دادگاه درخواست کند که از این مراکز استعلام رسمی به عمل آید.

سایر مدارک و مستندات قابل ارائه

هرگونه مدرکی که به نحوی اعتیاد زوج یا تأثیرات مخرب آن را نشان دهد، می تواند در دادگاه ارائه شود:

• احکام قضایی قبلی: اگر زوج سابقه دستگیری یا محکومیت کیفری مرتبط با مواد مخدر، ضرب و جرح ناشی از اعتیاد یا سایر جرائم مرتبط را داشته باشد، احکام قضایی مربوطه قابل ارائه هستند.
• پیامک ها، عکس ها و فیلم ها: در صورت وجود پیامک هایی که حاکی از مصرف مواد یا درخواست برای آن است، عکس ها یا فیلم هایی که به وضوح مصرف مواد را نشان می دهد، می توانند به عنوان قرینه به دادگاه ارائه شوند. البته باید قوانین مربوط به حریم خصوصی رعایت شود و دادگاه در مورد پذیرش آن ها تصمیم می گیرد.
• نامه های پزشک معالج یا روانپزشک: اگر زوج به دلیل اعتیاد یا مشکلات روانی ناشی از آن به پزشک یا روانپزشک مراجعه کرده باشد، نامه ها و گزارش های این پزشکان می تواند مفید باشد.
• فیش های بانکی یا مدارک مربوط به هزینه های ترک اعتیاد: اگر زوجه هزینه های ترک اعتیاد همسرش را پرداخت کرده باشد، این مدارک نیز می تواند دلیلی بر سابقه اعتیاد باشد.

جمع آوری دقیق و مستند این مدارک، شانس موفقیت زوجه در اثبات اعتیاد همسر و درخواست طلاق را به طور چشمگیری افزایش می دهد.

نحوه تنظیم و تقدیم دادخواست طلاق به علت اعتیاد زوج

تنظیم صحیح دادخواست طلاق، گام اول و بسیار مهم در فرآیند جدایی است. دادخواست باید شامل اطلاعات دقیق و مستندات قانونی باشد تا دادگاه بتواند به آن رسیدگی کند. در این بخش، به ساختار و اجزای اصلی یک دادخواست طلاق به علت اعتیاد زوج می پردازیم و یک نمونه کامل را ارائه می دهیم.

ساختار و اجزای اصلی دادخواست (تشریح بند به بند قبل از ارائه نمونه)

یک دادخواست حقوقی، از جمله دادخواست طلاق، دارای ساختار مشخصی است که رعایت آن برای پذیرش و رسیدگی به پرونده ضروری است:

1. خواهان، خوانده و وکیل (در صورت وجود):
   • خواهان: مشخصات کامل زوجه (نام، نام خانوادگی، نام پدر، شماره ملی، آدرس دقیق محل اقامت، شماره تماس).
   • خوانده: مشخصات کامل زوج (نام، نام خانوادگی، نام پدر، شماره ملی، آدرس دقیق محل اقامت).
   • وکیل (در صورت وجود): مشخصات کامل وکیل زوجه به همراه شماره پروانه و کانون وکلا.

   این بخش باید با دقت تکمیل شود تا ابلاغیه های دادگاه به درستی ارسال شوند.

2. تعیین خواسته و بهای آن:
   • در این بخش باید به طور واضح مشخص کنید که چه چیزی از دادگاه می خواهید. برای این موضوع، خواسته معمولاً صدور حکم طلاق به استناد بند ۷ شروط ضمن عقد / تبصره ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی یا هر دو، نوشته می شود.
   • بهای خواسته: در دعاوی خانواده معمولاً بهای خواسته غیرمالی است و نیازی به تعیین مبلغ نیست.
3. دلایل و منضمات:
   • این بخش شامل لیستی از تمامی مدارک و شواهدی است که قصد دارید به دادگاه ارائه دهید. این مدارک باید به صورت پیوست دادخواست، تقدیم دادگاه شوند.
   • مهم ترین مدارک شامل تصویر مصدق (برابر اصل شده) عقدنامه رسمی، شناسنامه و کارت ملی زوجه، شهادت نامه شهود، گواهی بستری (در صورت وجود)، و درخواست ارجاع به پزشکی قانونی است.
4. شرح و متن دادخواست:
   • این بخش، شرح اصلی ماجرا و دلایل شما برای درخواست طلاق است. باید به صورت حقوقی، مستند و با لحنی رسمی و محترمانه نگارش شود.
   • اصول نگارش حقوقی: از عبارات حقوقی صحیح استفاده کنید و از زبان احساسی و غیرمستند بپرهیزید.
   • نحوه بیان وقایع: وقایع را به ترتیب زمانی و با جزئیات لازم شرح دهید. از تاریخ عقد، تاریخ شروع اعتیاد (به طور تقریبی)، تأثیرات اعتیاد بر زندگی (نقض نفقه، بدرفتاری، عدم تعهد)، تلاش ها برای ترک، و در صورت عود اعتیاد، به آن اشاره کنید.
   • مستندات: به مواد قانونی (مانند ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی) و شروط ضمن عقد (بند ۷) استناد کنید. همچنین اشاره کنید که هر یک از ادعاهای شما با کدام یک از منضمات دادخواست (مانند شهادت شهود، گواهی پزشکی قانونی) اثبات می شود.
5. خواسته پایانی:
   • در پایان شرح دادخواست، یک بار دیگر به طور خلاصه و مشخص درخواست های خود را از دادگاه مطرح کنید. این درخواست ها معمولاً شامل صدور حکم طلاق خلع و اعطای وکالت بلاعزل به زوجه برای اجرای صیغه طلاق است.
   • اگر قصد بذل مهریه (بخشش بخشی یا تمام مهریه) را دارید، در این بخش باید به صراحت میزان مهریه بذل شده و نوع طلاق (خلع) را ذکر کنید.

نمونه دادخواست طلاق به علت اعتیاد زوج (کامل، جامع و به روز)

در ادامه، یک نمونه دادخواست ارائه شده است که می توانید با جایگذاری اطلاعات شخصی خود، از آن استفاده کنید. توجه داشته باشید که هر پرونده شرایط خاص خود را دارد و بهتر است قبل از تقدیم دادخواست، با یک وکیل متخصص مشورت کنید.

بسمه تعالی

خواهان:
نام و نام خانوادگی: [نام کامل زوجه]
نام پدر: [نام پدر زوجه]
شماره ملی: [شماره ملی زوجه]
آدرس محل اقامت: [آدرس دقیق محل سکونت زوجه]
شماره تماس: [شماره تلفن زوجه]

خوانده:
نام و نام خانوادگی: [نام کامل زوج]
نام پدر: [نام پدر زوج]
شماره ملی: [شماره ملی زوج]
آدرس محل اقامت: [آدرس دقیق محل سکونت زوج]

وکیل (در صورت وجود):
نام و نام خانوادگی: [نام کامل وکیل]
نام پدر: [نام پدر وکیل]
شماره پروانه وکالت: [شماره پروانه]
آدرس کانون: [آدرس کانون وکلا]
شماره تماس: [شماره تلفن وکیل]

تعیین خواسته و بهای آن:
تقاضای صدور حکم طلاق خلع به استناد بند 7 قسمت «ب» شروط ضمن عقد نکاحیه و تبصره ذیل ماده 1130 قانون مدنی (ابتلاء خوانده به اعتیاد مضر و مخل به اساس زندگی خانوادگی به نحوی که ادامه زندگی برای موکله دشوار و غیرقابل تحمل است).
بهای خواسته: غیرمالی

دلایل و منضمات:
1.  تصویر مصدق عقدنامه رسمی به شماره [شماره عقدنامه] صادره از دفتر ازدواج شماره [شماره دفترخانه] تهران/ [نام شهر].
2.  تصویر مصدق شناسنامه و کارت ملی خواهان.
3.  تصویر مصدق شناسنامه و کارت ملی خوانده.
4.  شهادت نامه کتبی شهود [در صورت وجود: (پیوست شماره 1)].
5.  گواهی بستری خوانده در کمپ ترک اعتیاد [نام کمپ] به نشانی [آدرس کمپ] به تاریخ [تاریخ بستری] [در صورت وجود: (پیوست شماره 2)].
6.  گزارش کلانتری/ مددکاری اجتماعی شماره [شماره گزارش] مورخ [تاریخ گزارش] [در صورت وجود: (پیوست شماره 3)].
7.  [در صورت وجود وکالت در طلاق:] تصویر مصدق وکالتنامه بلاعزل طلاق به شماره [شماره سند وکالتنامه] صادره از دفتر اسناد رسمی شماره [شماره دفترخانه] مورخ [تاریخ].
8.  تقاضای ارجاع امر به پزشکی قانونی جهت معاینه و آزمایشات تشخیص اعتیاد خوانده.
9.  [سایر مدارک مرتبط مانند: پرینت پیامک ها، تصاویر، فیلم ها، احکام قضایی قبلی و...]

ریاست محترم مجتمع قضایی خانواده [نام شهر]

با سلام و عرض ادب،

احتراماً به استحضار عالی می رساند:

اولا؛ اینجانب [نام خواهان] (زوجه) و خوانده محترم آقای [نام خوانده] (زوج) به موجب عقدنامه رسمی پیوستی به شماره [شماره عقدنامه] صادره از دفتر ازدواج شماره [شماره دفترخانه] در تاریخ [تاریخ عقد] به عقد دائم و شرعی یکدیگر درآمده ایم و رابطه زوجیت فیمابین محرز و مسلم است.

ثانیاً؛ متاسفانه از تاریخ [ذکر تاریخ تقریبی شروع اعتیاد یا زمانی که اعتیاد جدی شد] خوانده به اعتیاد شدید به [نوع اعتیاد مانند: مواد مخدر از نوع شیشه / مشروبات الکلی / قمار و...] مبتلا گردیده است. این اعتیاد به طور جدی و مکرر، بنیان زندگی خانوادگی ما را دچار خلل اساسی نموده و موجبات عسر و حرج شدید اینجانب (خواهان) را فراهم آورده است، به نحوی که ادامه زندگی مشترک با ایشان برای اینجانب با مشقت فراوان همراه و غیرقابل تحمل گشته است.

ثالثاً؛ مصادیق عسر و حرج ناشی از اعتیاد خوانده شامل موارد ذیل است:
الف) [ذکر مصداق اول مانند: عدم تأمین نفقه و هزینه های زندگی از تاریخ ...]
ب) [ذکر مصداق دوم مانند: بدرفتاری، سوء معاشرت و ایجاد درگیری های مکرر در محیط خانواده.]
ج) [ذکر مصداق سوم مانند: بی توجهی کامل به امور فرزندان مشترک و ترک وظایف پدری.]
د) [ذکر مصداق چهارم مانند: ایجاد محیط ناامن روانی و جسمی در منزل که سلامت اینجانب و فرزندان را به خطر انداخته است.]
ه) [در صورت وجود: عدم همکاری خوانده جهت ترک اعتیاد و یا عود اعتیاد پس از دوره ترک (با استناد به گواهی بستری پیوستی).]

رابعاً؛ علی رغم تلاش های مکرر اینجانب و درخواست های مکرر از خوانده برای ترک اعتیاد، ایشان از این امر امتناع ورزیده اند/ یا پس از دوره ترک، مجدداً به مصرف مواد روی آورده اند/ یا امکان الزام ایشان به ترک اعتیاد در مدت زمان مقرر به تشخیص پزشک محقق نگردیده است. این وضعیت با بند 7 قسمت «ب» شروط ضمن عقد نکاحیه و تبصره ذیل ماده 1130 قانون مدنی، منطبق بوده و از مصادیق بارز عسر و حرج است.

خامساً؛ [در صورت وجود وکالت در طلاق:] با عنایت به اینکه خوانده به موجب وکالتنامه رسمی شماره [شماره سند وکالتنامه] مورخ [تاریخ]، وکالت بلاعزل با حق توکیل به غیر جهت اجرای صیغه طلاق را در صورت تحقق هر یک از بندهای دوازده گانه شروط ضمن عقد (از جمله بند 7) به اینجانب (زوجه) اعطا نموده اند.

سادساً؛ اینجانب (خواهان) به جهت رهایی از وضعیت دشوار و عسر و حرج ایجاد شده، با بذل تعداد [تعداد] سکه تمام بهار آزادی از مهریه ما فی القباله خویش به خوانده/ یا بذل تمام مهریه/ یا مبلغ [مبلغ] ریال از مهریه خود، تقاضای صدور حکم طلاق خلع نوبت اول را از محضر عالی دارم. (به استناد ماده 1146 قانون مدنی)

لذا با تقدیم این دادخواست، از محضر محترم دادگاه موارد ذیل مورد استدعاست:

1.  صدور دستور مقتضی مبنی بر ارجاع امر به کارشناسی (پزشکی قانونی) به منظور احراز اعتیاد مضر و خلل آور خوانده و تخلف ایشان از بند 7 قسمت «ب» شروط ضمن عقد نکاحیه و تبصره ذیل ماده 1130 قانون مدنی، وفق مواد 257 لغایت 269 قانون آیین دادرسی مدنی.
2.  در ماهیت دعوی، صدور حکم طلاق خلع نوبت اول و اعطاء وکالت بلاعزل به خواهان (زوجه) به منظور مراجعه به یکی از دفاتر رسمی طلاق و اجرای صیغه مربوطه و امضاء ذیل دفاتر و انجام کلیه تشریفات اداری لازم برای اخذ سند طلاق، به استناد بند 7 قسمت «ب» شروط ضمن عقد مندرج در قباله نکاحیه، تبصره ذیل ماده 1130 قانون مدنی و ماده 1146 همان قانون.
3.  [سایر درخواست ها مانند: تعیین حضانت فرزندان، نفقه ایام عده، اجرت المثل و...]

با احترام فراوان،
نام و نام خانوادگی خواهان/وکیل
امضا و تاریخ

این نمونه، یک ساختار کلی را نشان می دهد. بخش های داخل براکت […] باید با اطلاعات واقعی و جزئیات پرونده شما پر شوند. همچنین، می توانید این دادخواست را در قالب فایل PDF یا Word برای استفاده آسان تر تهیه و ارائه دهید (ذکر امکان دانلود برای کاربر).

روند رسیدگی به پرونده و آثار حقوقی طلاق

پس از تنظیم و تقدیم دادخواست، پرونده طلاق وارد مراحل رسیدگی قضایی می شود که ممکن است زمان بر باشد. آگاهی از این مراحل و همچنین آثار حقوقی طلاق، به زوجه کمک می کند تا با آمادگی بیشتری این مسیر را طی کند.

مراحل پس از تقدیم دادخواست

1. ثبت و ارجاع پرونده: دادخواست پس از ثبت در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، به یکی از شعب دادگاه خانواده ارجاع می شود.
2. تعیین وقت رسیدگی و ابلاغ: دادگاه برای رسیدگی به پرونده، وقت تعیین می کند و از طریق ابلاغیه الکترونیکی، این زمان را به هر دو طرف (زوجه و زوج) اطلاع می دهد. حضور زوجین یا وکلای آن ها در جلسه دادگاه ضروری است.
3. جلسات دادگاه و دفاعیات طرفین: در جلسات دادگاه، ابتدا خواهان (زوجه) دلایل و مستندات خود را برای درخواست طلاق به علت اعتیاد زوج ارائه می دهد. سپس خوانده (زوج) فرصت دفاع از خود و ارائه توضیحات را خواهد داشت.
4. قرار ارجاع به کارشناسی (پزشکی قانونی، مددکاری): دادگاه ممکن است برای بررسی دقیق تر موضوع اعتیاد، قرار ارجاع زوج به پزشکی قانونی برای انجام آزمایشات یا ارجاع پرونده به مددکاری اجتماعی برای تهیه گزارش از وضعیت خانواده را صادر کند.
5. نقش مراکز مشاوره خانواده: در دعاوی طلاق، دادگاه مکلف است پرونده را به مراکز مشاوره خانواده ارجاع دهد تا با هدف صلح و سازش، برای طرفین مشاوره های لازم انجام شود. در صورت عدم امکان سازش، این مراکز نظر خود را به دادگاه اعلام می کنند.

صدور رأی بدوی، مراحل تجدیدنظر و فرجام خواهی

پس از تکمیل روند رسیدگی و جمع آوری ادله، دادگاه رأی بدوی خود را صادر می کند. این رأی می تواند مبنی بر پذیرش درخواست طلاق یا رد آن باشد.

• رأی بدوی: رأی اولیه دادگاه است که در صورت عدم اعتراض هر یک از طرفین، قطعی می شود.
• مراحل تجدیدنظرخواهی: هر یک از طرفین که به رأی بدوی اعتراض داشته باشند، می توانند ظرف مهلت قانونی (معمولاً ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ رأی)، درخواست تجدیدنظرخواهی را در دادگاه تجدیدنظر استان مطرح کنند.
• مراحل فرجام خواهی: پس از صدور رأی توسط دادگاه تجدیدنظر، در برخی موارد خاص و با شرایط قانونی مشخص، امکان فرجام خواهی در دیوان عالی کشور نیز وجود دارد. این مرحله معمولاً برای بررسی ایرادات شکلی و ماهوی رأی از نظر قانونی انجام می شود.

فرآیند طلاق ممکن است به دلیل مراحل تجدیدنظر و فرجام خواهی زمان بر باشد. بنابراین، پیگیری مستمر و منظم پرونده از طریق وکیل یا خود زوجه اهمیت زیادی دارد.

آثار حقوقی طلاق به دلیل اعتیاد

طلاق به دلیل اعتیاد زوج، مانند سایر انواع طلاق، آثار حقوقی خاصی بر حقوق و تکالیف زن و مرد دارد:

وضعیت مهریه

در طلاق به دلیل اعتیاد زوج (که معمولاً به صورت طلاق خلع و به درخواست زن است)، زن می تواند تمام مهریه خود را مطالبه کند. اما اگر زوجه برای گرفتن طلاق از دادگاه، بخشی یا تمام مهریه خود را به زوج بذل (بخشش) کند، طلاق از نوع خلع خواهد بود. در این صورت، با توجه به بخشش مهریه، مرد حق رجوع ندارد مگر اینکه زن در ایام عده از بذل خود رجوع کند. در غیر این صورت، زن تمام مهریه خود را دریافت خواهد کرد.

حضانت فرزندان

در مورد حضانت فرزندان، دادگاه با در نظر گرفتن مصلحت طفل تصمیم گیری می کند. اعتیاد پدر می تواند به طور جدی بر توانایی او در نگهداری و تربیت فرزندان تأثیر بگذارد. بنابراین، در صورت اثبات اعتیاد مضر و مخرب زوج، احتمال زیادی وجود دارد که حضانت فرزندان به مادر (زوجه) واگذار شود. دادگاه می تواند حتی پس از واگذاری حضانت به مادر، شرایطی را برای ملاقات پدر با فرزندان تعیین کند، به شرطی که این ملاقات ها به مصلحت فرزندان لطمه ای وارد نکند.

نفقه زوجه و فرزندان

حتی پس از طلاق، زوج مکلف به پرداخت نفقه فرزندان مشترک است. در مورد نفقه زوجه، اگر طلاق از نوع بائن باشد (مانند طلاق خلع که زن مهریه را بذل کرده)، زن در ایام عده حق نفقه ندارد مگر اینکه باردار باشد. در طلاق رجعی، زن در ایام عده مستحق نفقه است. مطالبه نفقه گذشته زوجه (نفقه ایام زوجیت) نیز حق زن است و می تواند به طور جداگانه یا همراه با دادخواست طلاق مطالبه شود.

اجرت المثل و نحله

اجرت المثل ایام زوجیت: اگر زوجه در طول زندگی مشترک کارهایی انجام داده باشد که عرفاً برای آن اجرت المثل تعیین می شود و قصد تبرع (مجانی بودن) نداشته باشد، می تواند اجرت المثل کار خود را از دادگاه مطالبه کند. تعیین میزان آن بر عهده کارشناس دادگستری است.
نحله: در صورتی که طلاق به درخواست زوج باشد و اجرت المثل به زن تعلق نگیرد، دادگاه با توجه به سال های زندگی مشترک و کارهای انجام شده توسط زوجه، مبلغی را به عنوان نحله برای او تعیین می کند. اما در طلاق به درخواست زوجه به دلیل عسر و حرج، معمولاً اجرت المثل مطرح است.

نکات مهم، توصیه ها و اشتباهات رایج

فرآیند طلاق به علت اعتیاد زوج، مسیری پرچالش است که نیازمند آگاهی، صبر و پیگیری دقیق است. در این بخش به برخی نکات کلیدی و توصیه های مهم می پردازیم تا زوجه بتواند با کمترین مشکل، این مسیر را طی کند.

چرا باید از وکیل متخصص خانواده کمک بگیرید؟

کمک گرفتن از یک وکیل متخصص خانواده در پرونده های طلاق به علت اعتیاد، نه تنها توصیه، بلکه یک ضرورت است. دلایل این امر عبارتند از:

• پیچیدگی های حقوقی: قوانین خانواده، به ویژه در مورد عسر و حرج و اعتیاد، جزئیات و ظرایف فراوانی دارد که یک فرد عادی ممکن است از آن ها بی اطلاع باشد. وکیل با اشراف به قوانین و رویه قضایی، بهترین راهکارها را ارائه می دهد.
• جنبه های عاطفی و روانی: درگیر بودن در یک پرونده طلاق، به ویژه با موضوع اعتیاد همسر، فشار روانی و عاطفی زیادی بر زوجه وارد می کند. وکیل می تواند بدون درگیر شدن در این مسائل عاطفی، پرونده را به صورت حرفه ای پیش ببرد.
• تسریع در روند پرونده: وکیل با آگاهی از مراحل قانونی، مدارک لازم و نحوه صحیح طرح دعاوی، می تواند به تسریع روند رسیدگی به پرونده کمک کند.
• افزایش شانس موفقیت: تجربه و تخصص وکیل در اثبات اعتیاد، جمع آوری مدارک و ارائه دفاعیات قوی، شانس موفقیت زوجه در دادگاه را به طور چشمگیری افزایش می دهد.
• مشاوره در مورد حقوق پس از طلاق: وکیل می تواند در مورد مهریه، نفقه، حضانت فرزندان، اجرت المثل و سایر حقوق قانونی زوجه پس از طلاق، راهنمایی های دقیق و کاربردی ارائه دهد.

توصیه های کلیدی قبل از اقدام

• جمع آوری منظم و مستند مدارک: از همان ابتدای مشاهده علائم اعتیاد، هرگونه مدرکی (پیامک، عکس، فیلم، شهادت شهود، مدارک مالی مربوط به هزینه های ترک اعتیاد یا خسارات ناشی از اعتیاد) را به صورت منظم و مستند جمع آوری کنید.
• حفظ آرامش و پرهیز از اقدامات عجولانه: تصمیم گیری برای طلاق، یک تصمیم بزرگ و سرنوشت ساز است. با آرامش و تفکر کافی، گام بردارید و از هرگونه اقدام عجولانه که می تواند به پرونده شما لطمه بزند، خودداری کنید.
• مشاوره با روانشناس: در کنار مشاوره حقوقی، کمک گرفتن از یک روانشناس می تواند به شما در مدیریت استرس و چالش های عاطفی این دوره کمک کند.
• اطلاع رسانی به افراد معتمد: در مورد مشکلات خود با افراد معتمد خانواده یا دوستان نزدیک صحبت کنید؛ این افراد می توانند بعدها به عنوان شاهد در دادگاه به شما کمک کنند.

اشتباهات رایج در تنظیم دادخواست و پیگیری پرونده

• عدم ذکر دقیق مستندات قانونی: بسیاری از افراد بدون استناد به مواد قانونی یا شروط ضمن عقد، صرفاً به بیان مشکلات خود می پردازند که از نظر حقوقی کافی نیست.
• نقص مدارک: ارائه دادخواست بدون پیوست کردن مدارک لازم یا ارائه مدارک ناقص، باعث طولانی شدن روند رسیدگی یا حتی رد دادخواست می شود.
• عدم حضور منظم در جلسات دادگاه: عدم حضور در جلسات دادگاه می تواند به ضرر زوجه تمام شود و حتی منجر به مختومه شدن پرونده شود.
• اصرار بر ادعاهای غیرقابل اثبات: مطرح کردن ادعاهایی که هیچ مدرک و شاهدی برای اثبات آن ها وجود ندارد، تنها باعث اتلاف وقت دادگاه و تضعیف موقعیت زوجه می شود.
• استفاده از لحن احساسی و غیرحقوقی: دادخواست باید با لحنی رسمی و حقوقی نوشته شود. بیان احساسات یا توهین به طرف مقابل در متن دادخواست نه تنها کمکی نمی کند، بلکه ممکن است تأثیر منفی نیز داشته باشد.

اهمیت صبر و پیگیری مستمر

روند طلاق، به ویژه طلاق به علت اعتیاد، ممکن است زمان بر و خسته کننده باشد. با توجه به مراحل مختلف دادگاه، تجدیدنظر و فرجام خواهی، این فرآیند می تواند ماه ها یا حتی بیش از یک سال طول بکشد. صبر و پیگیری مستمر، چه از طریق وکیل و چه به صورت شخصی (در صورت عدم داشتن وکیل)، برای رسیدن به نتیجه مطلوب حیاتی است. ناامید نشوید و با آگاهی از حقوق خود، تا پایان مسیر ایستادگی کنید.

---

نتیجه گیری

مواجهه با اعتیاد همسر و تصمیم به جدایی، یکی از سخت ترین و حساس ترین مراحل زندگی است. در این شرایط، آگاهی از حقوق قانونی و مراحل اقدام، به زوجه این قدرت را می دهد که با اطمینان و گام های محکم، برای احقاق حق خود تلاش کند. این مقاله تلاش کرد تا با ارائه اطلاعات جامع، دقیق و گام به گام، راهنمای کاملی برای تنظیم و تقدیم نمونه دادخواست طلاق به علت اعتیاد زوج باشد.

به یاد داشته باشید که هر پرونده حقوقی منحصر به فرد است و جزئیات خاص خود را دارد. بنابراین، توصیه اکید می شود که قبل از هرگونه اقدام حقوقی، برای بررسی دقیق شرایط شخصی خود و دریافت راهنمایی های تخصصی، حتماً با یک وکیل متخصص خانواده مشورت نمایید. این گام هوشمندانه، می تواند مسیر شما را برای رسیدن به آرامش و شروع فصل جدیدی از زندگی، هموارتر سازد.