چکیده مقاله خلاصه‌ای فشرده از پژوهش شماست که اهمیت هدف روش یافته‌ها و نتایج کلیدی آن را بیان می‌کند. نگارش چکیده‌ای اصولی و ساختارمند جذب خواننده و داور و افزایش دیده شدن مقاله را در پایگاه‌های علمی تضمین می‌کند.
راهنمای جامع نوشتن چکیده مقاله (Abstract)
در عرصه پژوهش‌های آکادمیک چکیده مقاله (Abstract) به منزله ویترین کار علمی شماست. این بخش کوتاه اما حیاتی اولین و گاهی تنها قسمتی است که مخاطبان از جمله داوران مجلات سردبیران و سایر پژوهشگران مطالعه می‌کنند تا با کلیات تحقیق شما آشنا شوند و تصمیم بگیرند که آیا متن کامل مقاله برایشان مرتبط و ارزشمند است یا خیر. اهمیت چکیده از آن روست که در بسیاری از پایگاه‌های اطلاعاتی علمی تنها چکیده مقاله نمایه و قابل جستجو است. بنابراین نگارش یک چکیده قوی دقیق و جذاب نه تنها اعتبار مقاله را افزایش می‌دهد بلکه شانس دیده شدن مطالعه شدن و ارجاع به آن را نیز به طور چشمگیری بالا میبرد. در مقابل یک چکیده ضعیف یا نامفهوم می‌تواند منجر به نادیده گرفته شدن یک پژوهش ارزشمند شود حتی اگر متن اصلی مقاله حاوی یافته‌های مهمی باشد. تسلط بر اصول نگارش چکیده شناخت ساختار استاندارد آن و آگاهی از انواع مختلف چکیده مهارت ضروری برای هر پژوهشگر و نویسنده علمی است. در ادامه این راهنما به تفصیل به بررسی این جنبه‌ها خواهیم پرداخت تا شما را در نگارش چکیده‌ای اثربخش و مطابق با معیارهای علمی یاری رسانیم.
اصول نوشتن چکیده مقاله
نگارش یک چکیده علمی نیازمند رعایت مجموعه‌ای از اصول کلیدی است که کیفیت وضوح و اثربخشی آن را تضمین می‌کند. این اصول راهنمای نویسندگان هستند تا بتوانند خلاصه‌ای دقیق و گویای تحقیق خود را در قالبی استاندارد ارائه دهند. توجه به این موارد نه تنها فرآیند نگارش را تسهیل می‌کند بلکه به خوانندگان نیز کمک می‌کند تا در کمترین زمان ممکن درک درستی از محتوای اصلی مقاله به دست آورند.
چکیده را در آخر بنویسید
یکی از مهم‌ترین اصول نگارش چکیده این است که فرآیند نوشتن آن را به پس از اتمام کامل نگارش مقاله و تحلیل نهایی داده‌ها موکول کنید. شاید در نگاه اول عجیب به نظر برسد که بخشی که در ابتدای مقاله قرار می‌گیرد باید در انتها نوشته شود اما این روش مزایای قابل توجهی دارد. هنگامی که مقاله به طور کامل نوشته شده تمامی جزئیات روش‌ها نتایج و بحث‌ها نهایی شده‌اند. در این مرحله شما دید جامع و کاملی از پژوهش خود دارید و می‌توانید با دقت بیشتری مهم‌ترین و کلیدی‌ترین اطلاعات را برای گنجاندن در چکیده انتخاب کنید. نوشتن چکیده در انتها تضمین می‌کند که چکیده کاملاً با محتوای نهایی مقاله همخوانی دارد و شامل اطلاعات دقیق و به‌روز است. این کار از نیاز به بازنگری‌های مکرر چکیده در صورت تغییرات در متن اصلی مقاله جلوگیری می‌کند و باعث می‌شود چکیده بازتابی صادقانه و دقیق از پژوهش انجام شده باشد.
خودتبیین‌گر بودن چکیده
چکیده باید به گونه‌ای نگارش شود که بدون نیاز به مراجعه به متن کامل مقاله برای خواننده قابل درک و گویا باشد. این به معنای آن است که چکیده باید شامل تمام اطلاعات اساسی و ضروری باشد که خواننده برای درک کلیات پژوهش به آن‌ها نیاز دارد: چرا این پژوهش انجام شده (انگیزه/مسئله) هدف دقیق آن چه بوده چگونه انجام شده (روش اصلی) چه یافته‌های مهمی به دست آمده و این یافته‌ها چه معنایی دارند (نتیجه‌گیری/مفاهیم). یک چکیده خودتبیین‌گر به خواننده امکان می‌دهد تا صرفاً با مطالعه آن ماهیت پژوهش اهمیت آن و دستاوردهای اصلی را دریابد. این ویژگی به خصوص برای نمایه شدن در پایگاه‌های اطلاعاتی و تصمیم‌گیری سریع خوانندگان برای مطالعه بیشتر اهمیت دارد. از به کار بردن عبارات مبهم یا ارجاعاتی که تنها با خواندن متن کامل مقاله قابل فهم هستند باید پرهیز کرد.
عدم استفاده از نقل‌قول مستقیم
چکیده باید خلاصه‌ای از پژوهش با کلام و بیان خود نویسنده باشد نه مجموعه‌ای از جملات یا عبارات کپی شده از بخش‌های مختلف مقاله. استفاده از نقل‌قول مستقیم در چکیده معمول نیست و توصیه نمی‌شود. هدف از چکیده ارائه یک دید کلی و منسجم از پژوهش است نه بازتولید بخش‌های خاصی از متن اصلی. بازنویسی و خلاصه کردن ایده‌ها و نتایج با استفاده از واژگان و ساختار جملات جدید نشان‌دهنده درک عمیق نویسنده از محتوای خود است و به انسجام و روانی چکیده کمک می‌کند. حتی اگر جمله‌ای در متن اصلی بسیار گویا باشد بهتر است محتوای آن با بیانی دیگر در چکیده آورده شود.
توجه به محدودیت تعداد کلمات
یکی از محدودیت‌های مهم در نگارش چکیده محدودیت تعداد کلمات است که معمولاً توسط مجله یا کنفرانس مقصد تعیین می‌شود. این محدودیت باعث می‌شود نویسنده مجبور به فشردگی و ایجاز در بیان مطالب شود. تعداد کلمات مجاز برای چکیده بسته به نوع مقاله و حوزه علمی متفاوت است. به طور کلی چکیده‌های مقالات پژوهشی معمولاً طولانی‌تر از چکیده‌های مقالات مروری یا نظری هستند. محدودیت‌های رایج بین 150 تا 250 کلمه قرار دارند اگرچه برخی مجلات ممکن است تا 500 کلمه یا بیشتر را نیز مجاز بدانند به خصوص برای مقالات مفصل‌تر یا در برخی رشته‌ها. رعایت دقیق این محدودیت ضروری است زیرا چکیده‌هایی که از حد مجاز فراتر روند ممکن است توسط سیستم سابمیت مجله پذیرفته نشوند یا نیاز به ویرایش و کوتاه‌سازی داشته باشند که می‌تواند زمان‌بر باشد.
عدم ارجاع به منابع
در چکیده مقاله برخلاف بخش‌های دیگر مانند مقدمه یا بحث نیازی به ارجاع به منابع دیگر نیست. چکیده باید خلاصه‌ای مستقل از کار شما باشد و نباید خواننده را برای درک مطلب به منابع خارجی ارجاع دهد. تمامی اطلاعات موجود در چکیده از جمله یافته‌ها و نتیجه‌گیری‌ها باید مستقیماً از پژوهش شما نشأت گرفته باشند. گنجاندن ارجاعات در چکیده نه تنها فضای ارزشمند آن را اشغال می‌کند و از محدودیت تعداد کلمات می‌کاهد بلکه جریان خواندن را نیز مختل می‌کند و با ماهیت چکیده به عنوان یک خلاصه خودکفایی مغایرت دارد. بنابراین از ذکر نام نویسندگان دیگر سال انتشار مقالات یا هرگونه ارجاع به فهرست منابع در چکیده خودداری کنید.
توضیح اصطلاحات تخصصی و اختصارات
اگر مقاله شما شامل اصطلاحات تخصصی یا اختصاراتی است که در حوزه علمی شما رایج هستند اما ممکن است برای همه خوانندگان چکیده (به خصوص کسانی که خارج از زیرشاخه دقیق تحقیق شما هستند) آشنا نباشند لازم است که این اصطلاحات یا اختصارات در چکیده توضیح داده شوند یا تعریف کامل آن‌ها آورده شود. استفاده از اختصارات بدون تعریف قبلی درک چکیده را دشوار می‌سازد. اگر از یک اختصار استفاده می‌کنید معمولاً برای اولین بار که ظاهر می‌شود باید شکل کامل آن را بیاورید و اختصار را در پرانتز ذکر کنید. البته با توجه به محدودیت تعداد کلمات در چکیده بهتر است در صورت امکان از به کار بردن اختصارات غیرضروری یا اصطلاحات بسیار تخصصی که توضیح آن‌ها فضای زیادی را اشغال می‌کند پرهیز کرده و از واژگان عمومی‌تر (در صورت وجود) استفاده کنید.
عدم کپی کردن از متن مقاله
همانطور که پیشتر اشاره شد چکیده نباید صرفاً مجموعه‌ای از جملات کپی شده از بخش‌های مختلف مقاله (مانند مقدمه روش‌ها نتایج یا بحث) باشد. حتی اگر جملات در متن اصلی به خوبی نوشته شده باشند کپی کردن آن‌ها در چکیده نه تنها نشان‌دهنده عدم توانایی در خلاصه کردن مطلب است بلکه می‌تواند منجر به عدم انسجام و روانی در چکیده شود. چکیده باید بازتابی فشرده و بازنویسی شده از محتوای کل مقاله باشد. فرآیند نگارش چکیده شامل خواندن دقیق مقاله پس از اتمام و سپس تقطیر و ترکیب اطلاعات کلیدی با استفاده از کلمات و ساختار جملات جدید است. این کار باعث می‌شود چکیده متنی یکپارچه منسجم و خواندنی باشد که به طور مؤثری پیام اصلی پژوهش را منتقل می‌کند.
ساختار اصلی یک چکیده مقاله
اگرچه چکیده‌ها ممکن است در فرمت‌های مختلفی (ساختاریافته یا غیرساختاریافته) نوشته شوند اما محتوای اصلی آن‌ها معمولاً از یک ساختار منطقی پیروی می‌کند که شامل بخش‌های کلیدی یک پژوهش علمی است. این ساختار استاندارد به خواننده کمک می‌کند تا به سرعت اجزای اصلی تحقیق را شناسایی کرده و درک کند. رعایت این توالی منطقی در نگارش چکیده حتی در فرمت غیرساختاریافته که به صورت یک پاراگراف پیوسته است به انسجام و وضوح آن کمک شایانی می‌کند. بخش‌های اصلی یک چکیده پژوهشی که اغلب به صورت متوالی ظاهر می‌شوند عبارتند از:
انگیزه و بیان مسئله (1 جمله)
اولین بخش در ساختار یک چکیده مؤثر معرفی انگیزه یا مسئله‌ای است که پژوهش شما به آن پرداخته است. این جمله باید به خواننده بگوید چرا این تحقیق انجام شده و چه نیازی را برطرف می‌کند. معمولاً با اشاره به یک مشکل موجود یک شکاف در دانش فعلی یا یک سؤال بی‌پاسخ در زمینه مورد مطالعه آغاز می‌شود. هدف این است که زمینه را برای پژوهش فراهم کرده و اهمیت آن را نشان دهید. بیان واضح مسئله در همان ابتدا توجه خواننده را جلب کرده و او را برای دنبال کردن بقیه اطلاعات در چکیده آماده می‌سازد. این بخش باید به طور خلاصه و دقیق چرایی انجام پژوهش را توضیح دهد.
هدف پژوهش (1 جمله)
پس از بیان مسئله جمله بعدی در چکیده باید به طور صریح هدف اصلی پژوهش شما را مشخص کند. هدف پاسخی است که پژوهش شما در تلاش برای یافتن آن است یا راهکاری است که سعی در ارائه آن دارد. این بخش باید دقیق و مشخص باشد و نشان دهد که تحقیق شما به دنبال چه چیزی است. عباراتی مانند «هدف این مطالعه بررسی…» «این پژوهش به منظور توسعه…» یا «این مقاله به ارزیابی… می‌پردازد» معمولاً در این بخش به کار می‌روند. بیان دقیق هدف به خواننده کمک می‌کند تا محدوده و جهت‌گیری اصلی تحقیق را درک کند و ارتباط آن را با مسئله مطرح شده درک نماید.
روش‌ها / رویه‌ها / راهکارها (2 جمله)
این بخش از چکیده به توضیح مختصر روش‌شناسی پژوهش اختصاص دارد. در اینجا باید به خواننده بگویید که چگونه پژوهش خود را انجام داده‌اید. اطلاعات کلیدی شامل نوع مطالعه (مانند آزمایشی پیمایشی کیفی) جامعه آماری یا نمونه مورد بررسی (اندازه و ویژگی‌های اصلی) ابزارهای اصلی جمع‌آوری داده‌ها (مانند پرسشنامه مصاحبه تجهیزات آزمایشگاهی) و روش‌های اصلی تجزیه و تحلیل داده‌ها (مانند تحلیل آماری تحلیل محتوا) در این بخش آورده می‌شوند. هدف این است که تصویری کلی از فرآیند پژوهش ارائه دهید تا خواننده بتواند اعتبار و چارچوب تحقیق را ارزیابی کند. با توجه به محدودیت فضا نیازی به ارائه جزئیات ریز روش‌شناسی نیست بلکه باید به نکات اصلی و تعیین‌کننده اشاره کرد.
نتایج / دستاوردها / محصولات (1-2 جمله)
بخش نتایج قلب چکیده پژوهشی است. در اینجا باید مهم‌ترین و کلیدی‌ترین یافته‌های تحقیق خود را به طور واضح و مشخص بیان کنید. این یافته‌ها باید مستقیماً به هدف پژوهش پاسخ دهند و شواهدی برای نتیجه‌گیری‌های شما ارائه کنند. از بیان جزئیات آماری یا داده‌های خام که در متن اصلی مقاله جای دارند پرهیز کنید. به جای آن به نتایج اصلی و معنادار اشاره کنید. برای مثال اگر پژوهش شما به مقایسه دو روش پرداخته نتیجه مقایسه را بیان کنید؛ اگر به بررسی رابطه بین متغیرها پرداخته نوع و قدرت رابطه را ذکر کنید. این بخش باید شامل دستاوردها یا محصولات اصلی پژوهش شما باشد و نشان دهد که چه چیز جدیدی کشف یا ایجاد شده است.
نتیجه‌گیری و مفاهیم (1 جمله)
آخرین بخش از ساختار اصلی چکیده نتیجه‌گیری و بیان مفاهیم پژوهش است. این جمله باید پیام اصلی تحقیق شما را خلاصه کند و اهمیت یافته‌ها را توضیح دهد. نتیجه‌گیری باید به طور مستقیم از نتایج به دست آمده نشأت بگیرد و به هدف پژوهش پاسخ نهایی دهد. همچنین می‌توانید در این بخش به طور خیلی کوتاه به اهمیت عملی یا نظری یافته‌ها کاربردهای احتمالی آن‌ها یا پیشنهاداتی برای پژوهش‌های آتی اشاره کنید. هدف این است که به خواننده بگویید یافته‌های شما در مجموع چه معنایی دارند و چه تأثیری بر حوزه مورد مطالعه می‌گذارند. این بخش باید یک جمله قوی و تأثیرگذار باشد که در ذهن خواننده باقی بماند.
انواع ساختار چکیده مقاله
چکیده‌ها می‌توانند بر اساس میزان جزئیاتی که ارائه می‌دهند و ساختار ظاهریشان به انواع مختلفی تقسیم شوند. انتخاب نوع چکیده معمولاً به ماهیت مقاله (پژوهشی مروری نظری) حوزه علمی و الزامات مجله یا کنفرانس بستگی دارد. شناخت این انواع به نویسندگان کمک می‌کند تا چکیده‌ای مناسب برای کار خود بنویسند و انتظارات مخاطبان و ناشران را برآورده سازند. سه نوع اصلی ساختار چکیده عبارتند از: تمام‌نما راهنما و ترکیبی (تمام‌نما-راهنما).
چکیده‌ی تمام‌نما (Informative Abstract)
چکیده تمام‌نما همانطور که از نامش پیداست تلاش می‌کند تا تصویری کامل و جامع از مقاله ارائه دهد. این نوع چکیده شامل تمامی بخش‌های کلیدی یک پژوهش علمی است: انگیزه و بیان مسئله هدف روش‌شناسی نتایج اصلی و نتیجه‌گیری. هدف اصلی چکیده تمام‌نما این است که خواننده را از مراجعه به متن اصلی مقاله بی‌نیاز کند یا حداقل به او اطلاعات کافی بدهد تا با اطمینان تصمیم بگیرد که آیا مقاله برای نیازهایش مناسب است یا خیر. چکیده‌های تمام‌نما معمولاً طولانی‌تر از انواع دیگر هستند و حجم آن‌ها می‌تواند از 150 تا 500 کلمه یا حتی بیشتر متغیر باشد. این نوع چکیده بیشتر برای مقالات پژوهشی تجربی پایان‌نامه‌ها و گزارش‌های فنی مورد استفاده قرار می‌گیرد یعنی کارهایی که شامل جمع‌آوری و تحلیل داده‌های جدید هستند.
چکیده‌ی راهنما (Indicative Abstract)
چکیده راهنما (که گاهی توصیفی نیز نامیده می‌شود) برخلاف چکیده تمام‌نما جزئیات دقیق نتایج و روش‌شناسی را ارائه نمی‌دهد. این نوع چکیده تنها به معرفی کلی موضوع مقاله دامنه مطالب پوشش داده شده و شاید ساختار کلی مقاله می‌پردازد. هدف اصلی چکیده راهنما این است که به خواننده بگوید مقاله درباره چیست و چه مباحثی را پوشش می‌دهد بدون اینکه یافته‌ها یا نتیجه‌گیری‌های خاصی را بیان کند. این نوع چکیده معمولاً کوتاه‌تر است (اغلب بین 75 تا 150 کلمه) و برای مقالات مروری مقالات نظری کتاب‌ها فصول کتاب و گزارش‌هایی که شامل داده‌های جدید نیستند یا بر تحلیل و تفسیر متون موجود تمرکز دارند مناسب است. چکیده راهنما خواننده را به سمت متن اصلی هدایت می‌کند تا اطلاعات کامل را کسب کند.
چکیده‌ی تمام‌نما-راهنما (Indicative-Informative Abstract)
چکیده تمام‌نما-راهنما همانطور که از نامش پیداست ترکیبی از ویژگی‌های دو نوع قبلی است. این نوع چکیده تلاش می‌کند تا اطلاعات کلیدی (مانند مسئله هدف روش کلی) را به سبک چکیده تمام‌نما و با جزئیات بیشتری نسبت به چکیده راهنما ارائه دهد اما ممکن است در بخش نتایج و نتیجه‌گیری جزئیات را به اندازه چکیده تمام‌نما بیان نکند و بیشتر به سمت راهنمایی خواننده برای مطالعه متن اصلی متمایل باشد. این نوع چکیده می‌تواند انعطاف‌پذیری بیشتری داشته باشد و بسته به نیاز مجله یا ماهیت مقاله تنظیم شود. در عمل بسیاری از چکیده‌ها به طور کامل در یکی از دسته‌های تمام‌نما یا راهنما قرار نمی‌گیرند و عناصری از هر دو را شامل می‌شوند. این نوع ترکیبی سعی می‌کند در عین فشردگی اطلاعات مهم را منتقل کند.
تفاوت چکیده مقاله و چکیده مبسوط مقاله
در کنار چکیده مقاله استاندارد که معمولاً در ابتدای هر مقاله علمی یافت می‌شود نوع دیگری از خلاصه به نام چکیده مبسوط (Extended Abstract) نیز وجود دارد که به خصوص در کنفرانس‌های علمی و برخی مجلات تخصصی مورد استفاده قرار می‌گیرد. تفاوت اصلی بین این دو در حجم میزان جزئیات ارائه شده و هدف آن‌هاست. در حالی که چکیده مقاله خلاصه‌ای بسیار فشرده و کوتاه است چکیده مبسوط یک نسخه گسترده‌تر از چکیده است که اطلاعات عمیق‌تری درباره پژوهش ارائه می‌دهد.
| ویژگی | چکیده مقاله (Abstract) | چکیده مبسوط مقاله (Extended Abstract) |
|---|---|---|
| هدف اصلی | معرفی سریع و اجمالی مقاله کمک به خواننده در تصمیم‌گیری برای مطالعه متن کامل | ارائه اطلاعات جامع‌تر از پژوهش گاهی به عنوان جایگزین مطالعه کل مقاله در مرحله اولیه ارائه جزئیات بیشتر برای داوری یا پذیرش در کنفرانس |
| حجم (تعداد کلمات) | معمولاً 100 تا 250 کلمه (بسته به مجله و نوع مقاله) | معمولاً 500 تا 1500 کلمه (بسته به الزامات ناشر یا کنفرانس) |
| جزئیات محتوا | فقط نکات کلیدی: مسئله هدف روش اصلی نتایج مهم نتیجه‌گیری کلی | شامل بخش‌هایی مانند مقدمه پیشینه مختصر روش‌شناسی با جزئیات بیشتر یافته‌های اصلی همراه با داده‌های کلیدی یا نمودارها/جداول کوچک بحث و نتیجه‌گیری |
| ساختار | یک پاراگراف پیوسته (غیرساختاریافته) یا با زیرعنوان‌های کوچک (ساختاریافته) | ساختاریافته با بخش‌های مجزا و زیرعنوان‌های مشخص (مانند مقدمه روش نتایج بحث) |
| ارجاع به منابع | عدم ارجاع به منابع | ممکن است شامل ارجاع به منابع کلیدی باشد |
| استفاده از شکل و جدول | عدم استفاده | ممکن است شامل یک یا دو شکل یا جدول کلیدی باشد |
| کاربرد رایج | مقالات مجلات علمی پایان‌نامه‌ها | کنفرانس‌های علمی برخی مجلات تخصصی گزارش‌های فنی |
چکیده مبسوط در واقع چیزی بین یک چکیده کوتاه و یک مقاله کامل است. این فرمت به خصوص در کنفرانس‌ها کاربرد دارد جایی که زمان ارائه محدود است و چکیده مبسوط به شرکت‌کنندگان اجازه می‌دهد تا اطلاعات بیشتری از پژوهش‌های ارائه شده به دست آورند. همچنین در برخی فرآیندهای داوری مقالات ابتدا چکیده مبسوط بررسی می‌شود تا داوران دید بهتری نسبت به ماهیت و عمق پژوهش پیدا کنند. نگارش چکیده مبسوط نیز نیازمند مهارت خاصی در خلاصه کردن اطلاعات و انتخاب مهم‌ترین جزئیات برای ارائه در حجم محدودتر نسبت به مقاله کامل است.
نکات تکمیلی برای نگارش چکیده
فراتر از اصول و ساختار اصلی توجه به برخی نکات تکمیلی می‌تواند کیفیت چکیده شما را به میزان قابل توجهی ارتقا بخشد و اثربخشی آن را در جذب مخاطب و انتقال پیام اصلی پژوهش افزایش دهد. این نکات بیشتر به سبک نگارش انتخاب کلمات و دقت در جزئیات مربوط می‌شوند و نشان‌دهنده حرفه‌ای بودن نویسنده هستند.
استفاده از زبان رسمی و علمی
زبان چکیده باید رسمی علمی و دقیق باشد. از به کار بردن اصطلاحات عامیانه کنایه‌ها یا عبارات مبهم خودداری کنید. هر جمله باید معنای مشخص و روشنی داشته باشد. استفاده صحیح از اصطلاحات تخصصی حوزه مورد مطالعه ضروری است اما همانطور که قبلاً ذکر شد در صورت لزوم باید توضیح داده شوند. لحن چکیده باید عینی و بی‌طرفانه باشد و از بیان احساسات یا نظرات شخصی پرهیز شود. جملات باید خبری باشند و یافته‌ها را به صورت واقعیت‌های علمی بیان کنند.
یکپارچگی و روانی محتوا
جملات و بخش‌های مختلف چکیده باید به طور منطقی به یکدیگر متصل باشند و یک جریان فکری پیوسته را دنبال کنند. چکیده نباید مجموعه‌ای از جملات بی‌ارتباط باشد که صرفاً کنار هم قرار گرفته‌اند. استفاده از کلمات ربط مناسب و انتقال روان از یک بخش به بخش دیگر (مثلاً از مسئله به هدف از هدف به روش و از روش به نتایج) به یکپارچگی و روانی چکیده کمک می‌کند. خواننده باید بتواند چکیده را به راحتی و بدون توقف بخواند و سیر منطقی پژوهش را درک کند.
اجتناب از اطلاعات غیرضروری
با توجه به محدودیت تعداد کلمات هر کلمه در چکیده باید ارزشمند و ضروری باشد. از گنجاندن اطلاعات غیرضروری که به درک کلیات پژوهش کمک نمی‌کنند پرهیز کنید. این شامل جزئیات بیش از حد روش‌شناسی نتایج فرعی که به هدف اصلی مرتبط نیستند یا پیشینه پژوهشی طولانی است. چکیده باید بر مهم‌ترین جنبه‌های پژوهش تمرکز کند و اطلاعات را به صورت فشرده ارائه دهد. هر جمله را با دقت بررسی کنید و از خود بپرسید: «آیا این اطلاعات برای درک ماهیت و دستاوردهای اصلی پژوهش ضروری است؟»
عدم استفاده از کلمات غیرعلمی و عبارات کلیشه‌ای
استفاده از عبارات کلیشه‌ای یا غیرعلمی مانند «یک تحقیق جالب» «نتایج عالی به دست آمد» یا «اهمیت این موضوع بر کسی پوشیده نیست» در چکیده علمی مناسب نیست. این عبارات اطلاعاتی به خواننده نمی‌دهند و صرفاً فضای چکیده را اشغال می‌کنند. به جای آن نتایج و اهمیت یافته‌ها را به طور مشخص و با استفاده از زبان علمی بیان کنید. برای مثال به جای «نتایج خوبی به دست آمد» بنویسید «نتایج نشان داد که متغیر A به طور معناداری بر متغیر B تأثیر می‌گذارد» و میزان یا جهت این تأثیر را (در صورت امکان و اختصار) ذکر کنید.
ویرایش و بازبینی نهایی
پس از نگارش اولیه چکیده مرحله ویرایش و بازبینی بسیار حیاتی است. چکیده را چندین بار با دقت بخوانید و از نظر املایی گرامری نگارشی و مفهومی بررسی کنید. اطمینان حاصل کنید که چکیده عاری از هرگونه خطا است. همچنین چکیده را از نظر وضوح انسجام و مطابقت با محتوای اصلی مقاله بازبینی کنید. بهتر است از یک همکار یا استاد بخواهید چکیده شما را مطالعه کرده و بازخورد دهد. گاهی اوقات یک نگاه تازه می‌تواند اشکالات یا ابهاماتی را که از دید نویسنده پنهان مانده‌اند آشکار کند. ویرایش نهایی تضمین می‌کند که چکیده شما حرفه‌ای و بی‌نقص به نظر می‌رسد.
جمع‌بندی و اهمیت چکیده
در پایان این راهنمای جامع تأکید مجدد بر اهمیت چکیده مقاله ضروری است. چکیده نه تنها خلاصه‌ای از کار شماست بلکه ابزار قدرتمندی برای معرفی پژوهش شما به جامعه علمی است. یک چکیده خوب می‌تواند درهای دیده شدن مطالعه شدن و استناد به مقاله شما را بگشاید در حالی که یک چکیده ضعیف می‌تواند مانعی جدی در این راه باشد. با رعایت اصول نگارش شامل نوشتن چکیده در انتها اطمینان از خودتبیین‌گر بودن آن پرهیز از نقل‌قول و ارجاع به منابع توجه به محدودیت تعداد کلمات توضیح اصطلاحات و اجتناب از کپی کردن مستقیم از متن اصلی می‌توانید کیفی چکیده خود را به میزان قابل توجهی بهبود بخشید.
شناخت ساختار اصلی چکیده که شامل انگیزه/مسئله هدف روش‌ها نتایج و نتیجه‌گیری است چارچوبی منطقی برای نگارش فراهم می‌کند. همچنین آگاهی از انواع ساختار چکیده (تمام‌نما راهنما و ترکیبی) به شما کمک می‌کند تا مناسب‌ترین فرمت را برای نوع مقاله خود انتخاب کنید. تفاوت‌های میان چکیده مقاله و چکیده مبسوط نیز نکته مهمی است که باید در نظر گرفته شود به خصوص هنگام سابمیت به کنفرانس‌ها یا مجلات خاص.
با به کارگیری نکات تکمیلی مانند استفاده از زبان رسمی و علمی حفظ یکپارچگی و روانی محتوا پرهیز از اطلاعات غیرضروری و عبارات کلیشه‌ای و انجام ویرایش و بازبینی دقیق می‌توانید اطمینان حاصل کنید که چکیده شما نه تنها از نظر فنی صحیح است بلکه جذاب و تأثیرگذار نیز خواهد بود. سرمایه‌گذاری زمان و تلاش برای نگارش یک چکیده با کیفیت بازده قابل توجهی در افزایش دیده شدن و اعتبار کار پژوهشی شما خواهد داشت و گامی مهم در مسیر موفقیت علمی محسوب می‌شود.
آیا چکیده مقاله باید شامل همه جزئیات تحقیق باشد؟
خیر چکیده فقط باید شامل نکات کلیدی و اصلی تحقیق باشد. هدف آن ارائه یک نمای کلی برای تصمیم‌گیری خواننده است نه جایگزینی متن کامل مقاله. جزئیات بیشتر در بخش‌های مربوطه مقاله آورده می‌شوند.
تفاوت بین چکیده ساختاریافته و غیرساختاریافته چیست؟
چکیده ساختاریافته با استفاده از زیرعنوان‌های مشخص (مانند مقدمه روش‌ها نتایج) نوشته می‌شود در حالی که چکیده غیرساختاریافته به صورت یک پاراگراف پیوسته است. نوع ساختار معمولاً توسط مجله یا کنفرانس تعیین می‌شود.
آیا نگارش چکیده بدون داشتن مقاله امکان‌پذیر است؟
خیر چکیده باید بر اساس محتوای کامل مقاله نوشته شود. تا زمانی که پژوهش به اتمام نرسیده و مقاله نهایی نشده باشد نمی‌توان یک چکیده دقیق و بازتاب‌دهنده محتوای نهایی تهیه کرد.
هدف اصلی نوشتن چکیده چیست؟
هدف اصلی چکیده ارائه خلاصه‌ای فشرده و گویا از پژوهش است تا خوانندگان (پژوهشگران داوران سردبیران) بتوانند به سرعت ماهیت اهمیت روش و یافته‌های کلیدی مقاله را درک کرده و تصمیم بگیرند که آیا ارزش مطالعه کامل را دارد یا خیر.
کلیدواژه‌ها در چکیده چه نقشی دارند؟
کلیدواژه‌ها (که معمولاً بعد از چکیده می‌آیند نه لزوماً در خود متن چکیده) نقش مهمی در نمایه شدن و قابلیت جستجوی مقاله در پایگاه‌های اطلاعاتی علمی دارند. آن‌ها به خوانندگان کمک می‌کنند تا مقالات مرتبط با حوزه مورد علاقه خود را پیدا کنند.
چکیده مقاله معمولا چند کلمه است؟
تعداد کلمات چکیده بسته به نوع مقاله و الزامات مجله متفاوت است. به طور کلی چکیده‌های مقالات پژوهشی بین 150 تا 250 کلمه و چکیده‌های مقالات مروری/نظری کوتاه‌تر هستند اما برخی مجلات ممکن است محدودیت‌های بیشتری داشته باشند.
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "ویژگی های چکیده مقاله" هستید؟ با کلیک بر روی کسب و کار ایرانی, کتاب، اگر به دنبال مطالب جالب و آموزنده هستید، ممکن است در این موضوع، مطالب مفید دیگری هم وجود داشته باشد. برای کشف آن ها، به دنبال دسته بندی های مرتبط بگردید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "ویژگی های چکیده مقاله"، کلیک کنید.