کمتر از 5 درصد دانشجویان دچار آسیب های روانی هستند/ بی علاقگی 20 درصد از دانشجویان کشور به رشته تحصیلی خود

یک مقام مسیول در گفت وگو با فطر نیوز:

کمتر از 5 درصد دانشجویان دچار آسیب های روانی هستند بی علاقگی 20 درصد از دانشجویان کشور به رشته تحصیلی خود

مدیر کل دفتر مشاوره، سلامت و سبک زندگی وزارت علوم گفت: کمتر از 5 درصد از دانشجویان کشور دارای نظام مسایل و مشکلات هستند که اساس دانشگاه نقشی در ایجاد آنها نداشته است.

ابراهیم نعیمی، مدیر کل دفتر مشاوره، سلامت و سبک زندگی وزارت علوم و تحقیقات و فناوری در گفت وگو با خبرنگار گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری فطر نیوز، درباره وضعیت سلامت روان دانشجویان دانشگاه های کشور اظهار کرد: در جامعه کنونی شاهد مشکلات متعددی هستیم، اما این چالش ها در بین دانشجویان با درصد کمی وجود دارد و آنها جزء سالم ترین اقشار جامعه هستند.

وی با بیان اینکه نوع چالش ها و مسایل دانشجویان با مردم از جهاتی مشابه و از جهات دیگر خاص و متقاوت است؛ تاکید کرد: هر سال در بدو ورود دانشجویان به دانشگاه غربالگری را در دستور کار خود قرار می دهیم تا اگر دچار آسیب هایی هستند به شناسایی و درمان آنها اقدام کنیم، کمتر از 5 درصد از دانشجویان کشور دارای نظام مسایل و مشکلات هستند که اساسا دانشگاه نقشی در ایجاد آنها نداشته است.

نعیمی تصریح کرد: یکی از خلاء های کشور این بوده است که سلامت روان فارغ التحصیلان را ارزیابی نمی کردیم تا در یابیم که سلامت روان آنها شبیه دوران ورودشان به دانشگاه بوده است یا خیر، در سال گذشته این طرح با تعداد اندکی آغاز شد و در خرداد 1403 با جامعه آماری بزرگ تر آغاز می کنیم تا سلامت روان دانشجویان را در زمان فارغ التحصیلی قضاوت کنیم تا تحلیل دقیق تری به دست آوریم و مرتبط با مشکلاتشان برنامه هایی را در دستور کار قرار دهیم.

مشکلات تحصیلی؛ مهم ترین چالش دانشجویی کشور

مدیر کل دفتر مشاوره، سلامت و سبک زندگی وزارت علوم ادامه داد: مشکلات تحصیلی، مهم ترین مسیله دانشجویان کشور است؛ چرا که تعدادی از دانشجویان به درستی انتخاب رشته نمی کنند و در زمان تحصیل متوجه می شوند که رشته آنها آینده شغلی مناسب ندارد یا متناسب با ویژگی های شخصیتی نیست یا در فهم و یادگیری دچار مشکل هستند، در نتیجه درصدی از دانشجویان در گیر این مسیله هستند و برخی از دانشجویان دیگر دچار مشکلات یادگیری هستند، مثلا در برنامه ریزی آموزشی و تحصیلی ضعف دارد یا دچار تنش های بیرون از دانشگاه هستند که در محل دانشگاه با آن درگیر می شوند و همین افت تحصیلی آنها را رقم می زند.

لزوم فرایندی شدن انتخاب رشته دانش آموزان

نعیمی گفت: دانشجویان مقطع کارشناسی بیشتر با چالش آسیب های روانی مواجهه هستند. با آموزش و پرورش همکاری هایی در جهت ارتقای سلامت روان دانشجویان داریم، اما مهم ترین نکته ای که به این نهادخانه گفته ایم این است که انتخاب رشته نقطه ای است، یعنی به دانش آموز پایه نهم بر اساس فرایند تحصیلی که داشته پیشنهاد می شود در کدام رشته ادامه تحصیل دهد، در صورتی که انتخاب رشته باشد فرایندی شود، یعنی واحد های درسی پایه های هفتم، هشتم و نهم باید در ارتباط با شناخت و توانمندی ها و علایق دانش آموزان، شناخت جامعه و بازار کار، تطابق ویژگی های دانش آموز با مشاغل آینده صورت پذیرد.

مدیر کل دفتر مشاوره، سلامت و سبک زندگی وزارت علوم با بیان اینکه 15 تا 20 درصد دانشجویان به رشته های تحصیلی خود علاقه ای ندارند و از آن ناامید می شوند؛ تاکید کرد: وظیفه داریم بر اساس داده هایی که از جمعیت دانشجویی به دست می آوریم مشکلات را به وزارت آموزش و پرورش منتقل کنیم تا بر اساس آن تدبیراتی صورت گیرد، هم اکنون وزارت علوم این کار را انجام داده است و آموزش و پرورش باید اقدامات انجام شده را ذکر کند.

ژاپن؛ بالاترین کشور در رفتار های خود آسیب رسان

نعیمی با اشاره به وضعیت رفتار های خود آسیب رسان اظهار کرد: رفتار های خود آسیب رسان در همه دنیا وجود دارد و معیار آن از هر 100 هزار نفر است و بالاترین آمار را کشور ژاپن با 16 از هر 100 هزار نفر داراست، نرم کشور ایران حول عدد 5 از 100 هزار نفر است، اما در جامعه دانشگاهی بسیار اندک است. سال 1401 نسبت به 1400 روند کاهشی داشته است و امیدواریم این روند مجدد کاهش یابد؛ چرا که تاکنون 1 دانشجو بیشتر رفتار خود آسیب رسان نداشته است که در دانشگاه شیراز به آن پی برده ایم، البته در برخی از دانشگاه ها اقداماتی انجام شده و با مداخلات همکاران منجر به مرگ فرد نشده است.

وی درباره تاثیر سلامت روان بر پیشگیری از ترک تحصیل دانشجویان گفت: ترک تحصیل دانشجویان بیش از اختلالات روانشناختی مربوط به متغیر های اجتماعی و اقتصادی جامعه است. مثلا، برخی از رشته ها دارای آینده شغلی درخشانی نیستند و رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار با وزیر علوم فرمودند که در رشته های بدون اشتغال دانشجو تربیت نکنید و پس از آن وزیر علوم پیوست اشتغال را در رشته های تحصیلی مهم دانستند؛ در غیر اینصورت حذف رشته را مورد تاکید قرار دادند.

فارغ التحصیلی داریم که اوستای کار نیست

مدیر کل دفتر مشاوره، سلامت و سبک زندگی وزارت علوم اضافه کرد: مهم ترین مسیله در جامعه فقدان مهارت های کاربردی نیست. اگر اوستای کار وجود داشته باشد اشتغال هم داریم، فارغ التحصیلی داریم که اوستای کار نیست. به عنوان استاد دانشگاه تیوری بودن دروس را تایید می کنم، دانشجویان در زمان فارغ التحصیلی رشد ذهنی دارند. نکته دوم قطعی ارتباط دانشگاه با جامعه است، مثلا دانشجویان در دانشگاه تحصیل می کنند و صنعت و کارخانه ها کار خود را می کنند، یکی از اقدامات دانشگاه علامه طباطبایی این است که از دبیرستان های مختلف دانش آموزان سال یازدهم و دوازدهم را برای بازدید از محل دانشگاه دعوت می کند و در زمینه رشته ها و آینده شغلی جهت روشن شدن ذهن دانش آموزان کمک می کنند.

نعیمی در پاسخ به این سوال که آیا سازمان امور دانشجویان با خانواده هایی که فرزندانشان دچار رفتار های خود آسیب رسان هستند، صحبت می شود یا خیر؟، گفت: در سازمان امور دانشجویان کمترین ارتباط را با خانواده ها داریم؛ چرا که دانشجویان از دوران مشاور مدرسه ای خود خاطرات بدی در ذهن دارند به این دلیل که تمام راز های آنها به گوش خانواده ها رسیده است و اطلاع پیدا کنند و چون خانواده درمانگر نیست به مداخله اقدام می کند و باعث بی اعتمادی فرزند خود به جلسه مشاوره می شود. دانشجویان به علت اینکه دارای سن قانونی هستند مجبور هستیم که رازداری کنیم و مسایل آنها را بازگو نکنیم و از آنجایی که جمعیت دانشجویی با دانش آموزی متفاوت است، دسترسی به اطلاعات فردی دانشجو نداریم و اگر بخواهیم با خانواده ای ارتباط بگیریم با همکاری دانشجو این اتفاق می افتد، فقط در زمینه رفتار های خود آسیب رسان این پروتکل را داریم که حتما خانواده را در جریان قرار دهیم، حتی اگر دانشجو راضی نباشد؛ چرا که پای مرگ و زندگی در میان است.

مدیر کل دفتر مشاوره، سلامت و سبک زندگی وزارت علوم با اشاره به راهکار های علمی جهت افزایش سطح سواد دانشجویان اظهار کرد: مهم ترین چالش دانشجویی که وارد دانشگاه می شود این است که مواردی را در خانواده به درستی قبل از دانشگاه آموزش ندیده است، چرا که 40 درصد از فرزندان متولدین اواخر 50 و 60 تک فرزند هستند و تک فرزندی هم آسیب های متعددی از جمله تامین تمام خواسته ها و مراقبت کامل دارد، در صورتی که 2 فرزندی برای رشد ذهنی لازم است، در واقع چالش بین فرزندان خانواده مهارت های اجتماعی را با وجود اختلاف نظر ها بالا می برد.

الزام واحد مهارت های زندگی برای تمام دانشجویان کارشناسی

نعیمی افزود: مهم ترین چالش های دانشجویان شامل فقدان مهارت حل مسیله، فقدان مهارت تنظیم هیجان و کنترل خشم است. لازم است دانشجویان خود را با شرایط تطبیق دهند و سازگار شوند، خود مراقبتی یادبگیرند، مهارت های توسعه ای را ارتقا دهند، مدیریت استرس و … را فرا بگیرند، برای تحقق این امر باید درس مهارت های زندگی به صورت الزامی و مهارتی نه درسی در ورودی مقطع کارشناسی تمام دانشجویان گنجانده شود، اما تاکنون 35 دانشگاه این واحد را به صورت اختیاری گذاشته اند و اگر دانشگاهی این را ندارد به صورت کارگاه برگزار کند.

وی گفت: با دریافت کارنامه سلامت به سراغ دانشجویانی می رویم که دچار مشکل جدی هستند، در مقابل 50 درصد از افراد سالم در زمان برگزاری کارگاه مشارکت می کنند، اما بین دانشجویانی که دارای مشکلات جدی هستند و انگیزه مشارکت دارند شاهد 10 تا 15 درصد از دانشجویانی هستیم که نه آنقدر آسیب دیده هستند که به سراغشان رویم نه آنقدر سالم هستند که خودشان در کلاس سلامت روان شرکت کنند؛ بنابراین چنین دانشجویانی یکی از جامعه اهداف سلامت کشور است که اگر به سراغشان نرویم به گروه سلامتی اضافه نمی شوند، بلکه به گروه شکنندگی اضافه خواهند شد، در تلاش هستیم تا به طرق مختلف در جهت شناسایی این دانشجویان اقدام کنیم.

مدیر کل دفتر مشاوره، سلامت و سبک زندگی وزارت علوم افزود: سازمان امور دانشجویان با مسیولیت خود فقط به ارزیابی دانشجویان شکننده اقدام نمی کند، بلکه همه دانشجویان را مدنظر قرار می دهد و 90 درصد وظیفه خود را در راستای پیشگیری بکار می گیرد و 10 درصد از انرژی خود باید شامل درمان دانشجو شود. ورودی درمان کم شود، نه اینکه اتاق درمان را اضافه کنیم. باید جهت تحقق این امر برای دانشجویان ورودی دانشگاه ها کلاس برگزار کنیم تا به عنوان عنصر مطلوب و توانمند شناخته شوند تا پس از فارغ التحصیلی مهارت زندگی کردن را کسب کنند، ممکن است دانشجویان علوم انسانی کم و بیش با این مهارت ها آشنا باشند، اما دانشجویان فنی و مهندسی و … با آنها بیگانه هستند که باید مطالب را به آنها منتقل کنیم.

نعیمی تاکید کرد: 3 تا 4 دانشکده فنی و مهندسی از بین 25 دانشکده فنی و مهندسی و صنعتی دارای آسیب های روان جدی تر نسبت به سایر دانشگاه ها هستند.