خلاصه کتاب استبداد شایستگی: چه بر سر خیر عمومی آمده است؟ ( نویسنده مایکل سندل )

کتاب استبداد شایستگی اثر مایکل سندل، نقدی ژرف و تأثیرگذار بر مفهوم مدرن شایسته سالاری است که به چالش کشیدن این باور می پردازد که موفقیت صرفاً حاصل سخت کوشی و استعداد فردی است و جامعه ای عادلانه بر پایه آن شکل می گیرد. این کتاب ریشه های نابرابری، قطبی سازی اجتماعی و بحران های معاصر را در ایدئولوژی شایسته سالاری جستجو می کند و راهکارهایی برای بازتعریف خیر عمومی و کرامت انسانی ارائه می دهد.

مایکل سندل، فیلسوف برجسته سیاسی معاصر، در این اثر به بررسی این پرسش محوری می پردازد که آیا شایسته سالاری، آن گونه که امروزه در جوامع غربی فهم و پیاده سازی می شود، واقعاً به خیر عمومی و جامعه ای عادلانه منجر می شود؟ این کتاب به عنوان ادامه ای بر مباحث سندل در کتاب مشهور «عدالت: چه باید کرد» منتشر شده و عمیقاً با چالش های کنونی مانند نابرابری های فزاینده، خیزش های پوپولیستی و قطبی شدن شدید جوامع ارتباط دارد. هدف این مقاله، ارائه یک نقشه راه برای درک عمیق ایده های سندل و کاوش در ابعاد مختلف این مفهوم است تا خواننده بتواند تصویری جامع از نقد مایکل سندل بر شایسته سالاری و پیامدهای آن به دست آورد.

فصل اول و دوم: برندگان و بازندگان؛ ریشه های شکاف اجتماعی در سایه شایستگی

یکی از اصلی ترین مباحثی که مایکل سندل در کتاب استبداد شایستگی به آن می پردازد، شکل گیری و تحول مفهوم شایسته سالاری است. در ابتدا، شایسته سالاری به عنوان یک آرمانِ دموکراتیک و پیشرو مطرح شد؛ ایده ای که بر اساس آن، افراد باید بر اساس استعداد و تلاش خود پیشرفت کنند و نه بر اساس امتیازات موروثی یا جایگاه طبقاتی. این آرمان وعده یک جامعه باز و پویا را می داد که در آن هرکس بر اساس لیاقت خود پاداش می گیرد. با این حال، سندل با ظرافت نشان می دهد که چگونه این آرمان به تدریج به یک ایدئولوژی سرکوبگر تبدیل شده است.

بر اساس تحلیل سندل، دولت های لیبرال دموکرات و اقتصاد بازار آزاد در طول دهه های اخیر به طور فزاینده ای بر این ایدئولوژی تکیه کرده اند. در این سیستم، شایستگی عمدتاً از طریق موفقیت های تحصیلی و حرفه ای سنجیده می شود. نتیجه این رویکرد، ظهور طبقه ای از برندگان است که موفقیت خود را کاملاً نتیجه تلاش و استعداد خویش می دانند، و طبقه ای از بازندگان که به دلیل عدم موفقیت، خود را سرزنش می کنند. این تقسیم بندی نه تنها به نابرابری اقتصادی منجر می شود، بلکه شکاف های عمیق اجتماعی، فرهنگی و حتی اخلاقی ایجاد می کند.

تولد یک ایدئولوژی: چگونه شایستگی به یک آرمان سرکوبگر تبدیل شد؟

مفهوم شایسته سالاری در شکل اولیه و ایده آل خود، برابری فرصت ها را وعده می دهد؛ اینکه هر فردی، فارغ از پیشینه خانوادگی یا ثروت اولیه، باید شانس یکسانی برای موفقیت داشته باشد. پاداش ها، از نظر این دیدگاه، باید متناسب با تلاش و استعداد افراد باشند. این ایده برای قرن ها در مقابل سیستم های طبقاتی و موروثی، آرمانی جذاب و آزادی بخش تلقی می شد. اما مایکل سندل با نگاهی نقادانه، چگونگی استحاله این آرمان را به یک استبداد شایستگی مورد بررسی قرار می دهد.

سندل استدلال می کند که در جوامع مدرن، به جای برابری واقعی فرصت ها، تمرکز بر روی فرآیند رقابت در چارچوب نابرابر است. نظام آموزشی و اقتصادی، ابزارهایی برای مرتب سازی افراد به برندگان و بازندگان شده اند، نه ابزاری برای توانمندسازی همگانی. دولت های لیبرال دموکرات، با تکیه بر بازار آزاد و گسترش آموزش عالی، به طور ناخواسته این ایدئولوژی را تقویت کرده اند. این رویکرد به جای پرداختن به ریشه های نابرابری، به افراد این پیام را می دهد که اگر موفق نیستند، به اندازه کافی باهوش یا سخت کوش نبوده اند. این برداشت سطحی از شایستگی، موجب می شود تا مسئولیت شکست های سیستمی بر دوش فرد گذاشته شود و نابرابری های ساختاری نادیده گرفته شوند. به این ترتیب، آرمان شایسته سالاری، بدون اینکه فرصت های واقعی را فراهم کند، به ابزاری برای توجیه نابرابری های موجود و بازتولید آن ها تبدیل شده است. این تحول، یکی از مباحث اصلی استبداد شایستگی است که سندل به آن می پردازد.

اثرات روانی و اخلاقی: تکبر در بالا، تحقیر در پایین

یکی از عمیق ترین تحلیل های مایکل سندل در کتاب استبداد شایستگی، به پیامدهای روانی و اخلاقی این ایدئولوژی می پردازد. او معتقد است که شایسته سالاری نه تنها به نابرابری های اقتصادی می انجامد، بلکه به گونه ای آسیب زا بر روح و روان افراد در هر دو سوی طیف موفقیت و شکست تأثیر می گذارد.

در میان برندگان و کسانی که در سلسله مراتب شایسته سالاری به قله رسیده اند، حس تکبر و غرور کاذبی شکل می گیرد. این افراد به سادگی باور می کنند که موفقیتشان کاملاً ناشی از استعداد و سخت کوشی خودشان بوده و هیچ عاملی خارج از کنترل آن ها (مانند شانس، محیط خانوادگی، یا ساختارهای اجتماعی) در آن نقش نداشته است. این تکبر، مانع از همدلی آن ها با کسانی می شود که به اندازه آن ها موفق نیستند و باعث می شود تا به اشتباه، شکست دیگران را نتیجه ضعف فردی آن ها بدانند. این نگاه، بنیان همبستگی اجتماعی را تضعیف کرده و حس مسئولیت مشترک برای خیر عمومی را از بین می برد.

در نقطه مقابل، بازندگان در این سیستم با احساس تحقیر و خفت دست و پنجه نرم می کنند. اگر موفقیت صرفاً نتیجه شایستگی فردی باشد، پس شکست نیز باید به همین منوال، نتیجه عدم شایستگی فردی تلقی شود. این فشار روانی، افراد را به سمت خودسرزنشی سوق می دهد و احساس ناتوانی و ناامیدی را در آن ها تقویت می کند. سندل به وضوح نشان می دهد که این احساسات عمیق تحقیر و خشم پنهان، می تواند بستر مناسبی برای خیزش های پوپولیستی و شورش علیه نخبگان باشد. این خشم نه تنها از نابرابری اقتصادی، بلکه از نابرابری در کرامت و به رسمیت شناخته شدن نشأت می گیرد. این تحلیل، بخش کلیدی در فهم رابطه استبداد شایستگی و پوپولیسم است که سندل ارائه می دهد.

مشکل شایسته سالاری فقط این نیست که عمل به نوبۀ خود به کمال مطلوب نمی انجامد… بلکه جای تردید است که حتی شایسته سالاری تمام عیار و کامل هم چیز خوبی باشد، چه از لحاظ اخلاقی و چه سیاسی.

فصل سوم و چهارم: توهم ترقی و واقعیت مدرک گرایی

یکی از انتقادات تند مایکل سندل به شایسته سالاری، نقد او به رتوریک ترقی و مدرک گرایی است. این دو مفهوم در کنار هم، توهمی از برابری فرصت ها را ایجاد می کنند، در حالی که در عمل، نابرابری ها را تعمیق می بخشند. در جوامع مدرن، دائم به افراد القا می شود که با سخت کوشی و تحصیلات عالی می توانند بالا بروند و به موفقیت دست یابند. این روایت جذاب، اگرچه انگیزه بخش به نظر می رسد، اما به اعتقاد سندل، واقعیت های ساختاری و نابرابری های ذاتی را پنهان می کند.

رتوریک بالا رفتن و تأکید بر مدارج عالی تحصیلی، افراد را به سمتی سوق می دهد که ارزش خود را صرفاً از طریق دستاوردهای تحصیلی و شغلی تعریف کنند. این نگرش، نه تنها بر بار روانی افراد می افزاید، بلکه به نظام آموزشی نیز فشار می آورد تا به جای تربیت شهروندانی آگاه و خلاق، صرفاً به ابزاری برای تولید برندگان بازار کار تبدیل شود. مدرک گرایی، به عنوان آخرین تعصب قابل قبول، لایه های جدیدی از نابرابری را به جامعه تحمیل کرده و کرامت انسانی کسانی را که فاقد این مدارک هستند، نادیده می گیرد. این فصل از کتاب، به عمق به این دو پدیده و تأثیرات مخرب آن ها بر خیر عمومی می پردازد.

رتوریک بالا رفتن: وعده های دروغین یا مسیری نابرابر؟

مایکل سندل در این بخش از کتاب استبداد شایستگی، به شکلی انتقادی به زبان و ادبیات رایج در مورد موفقیت و ترقی می پردازد. این رتوریک، افراد را تشویق می کند تا از طریق تلاش و تحصیلات، جایگاه اجتماعی و اقتصادی خود را ارتقاء دهند. شعارهایی مانند هرکس می تواند موفق شود اگر به اندازه کافی تلاش کند و آینده در دستان کسانی است که به دانشگاه می روند در بطن جامعه مدرن ریشه دوانده اند.

سندل استدلال می کند که این وعده ها اغلب توهمی بیش نیستند. در حالی که ممکن است برای عده ای محدود، مسیر ترقی باز باشد، اما برای اکثریت جامعه، موانع ساختاری و نابرابری های ریشه دار، دسترسی به فرصت های واقعی را بسیار دشوار می کنند. این رتوریک، مسئولیت شکست را کاملاً بر دوش فرد می اندازد و این ایده را تقویت می کند که اگر کسی موفق نیست، خودش مقصر است، زیرا به اندازه کافی بالا نرفته یا تلاش نکرده است. این فشار فزاینده بر افراد، منجر به اضطراب اجتماعی و سرخوردگی می شود. علاوه بر این، این گفتمان نابرابری های سیستماتیک را نادیده می گیرد؛ نابرابری هایی که ریشه در توزیع ناعادلانه ثروت، کیفیت نامتوازن آموزش، و دسترسی متفاوت به منابع دارند. به این ترتیب، رتوریک بالا رفتن نه تنها به برابری منجر نمی شود، بلکه به ابزاری برای توجیه وضع موجود و نادیده گرفتن نیاز به عدالت اجتماعی تبدیل شده است.

مدرک گرایی: آخرین تعصب قابل قبول

یکی از قوی ترین انتقادات مایکل سندل در کتاب استبداد شایستگی، متوجه پدیده مدرک گرایی است. او مدرک گرایی را به عنوان آخرین تعصب قابل قبول معرفی می کند؛ تعصبی که بر اساس آن، ارزش و کرامت افراد بر مبنای مدارک تحصیلی آن ها قضاوت می شود. این رویکرد به معنای واقعی کلمه، نظام آموزشی را از هدف اصلی خود که روشنگری و پرورش استعدادهاست، منحرف کرده و به ابزاری برای فیلتر کردن و دسته بندی افراد در جامعه تبدیل کرده است.

سندل به وضوح بیان می کند که دانشگاه ها، به جای اینکه محیط هایی برای یادگیری و تفکر انتقادی باشند، به دستگاه های مرتب سازی اجتماعی تبدیل شده اند. داشتن مدرک دانشگاهی، به ویژه از دانشگاه های معتبر، به یک پیش شرط اساسی برای بسیاری از مشاغل و موقعیت های اجتماعی تبدیل شده است. این امر، بدون توجه به مهارت های واقعی، تجربه یا حکمت عملی افراد، به آن ها اعتبار می بخشد. در نتیجه، کسانی که به هر دلیلی قادر به کسب مدارک عالی نیستند – چه به دلیل موانع اقتصادی، چه عدم دسترسی به آموزش با کیفیت، یا حتی عدم علاقه به این مسیر – در حاشیه قرار می گیرند و اغلب با تحقیر و نادیده گرفتن مواجه می شوند.

این تمرکز افراطی بر مدرک گرایی، نه تنها به شکاف طبقاتی دامن می زند، بلکه کرامت انسانی بخش عظیمی از جامعه را خدشه دار می کند. افرادی که مشاغل خدماتی یا فنی انجام می دهند و فاقد مدرک دانشگاهی هستند، اغلب احساس می کنند که جامعه ارزش کار آن ها را به رسمیت نمی شناسد. این موضوع، یکی از مهم ترین ریشه های نارضایتی اجتماعی و پوپولیسم است که سندل به تفصیل آن را توضیح می دهد. او با این نقد، می خواهد ما را به سمت بازاندیشی در ارزش هایی که به انسان ها و کارشان می دهیم، سوق دهد.

فصل پنجم تا هفتم: بازتعریف ارزش ها؛ به سوی خیر عمومی و کرامت کار

در بخش های پایانی کتاب استبداد شایستگی، مایکل سندل تنها به نقد اکتفا نمی کند، بلکه به دنبال ارائه راهکارهایی برای برون رفت از بحران ناشی از شایسته سالاری است. او با تأکید بر مفهوم خیر عمومی از دید مایکل سندل، ما را به بازتعریف ارزش هایی دعوت می کند که جامعه به کار و تلاش افراد می دهد. سندل معتقد است که برای ایجاد جامعه ای عادلانه تر و همبسته تر، باید از تمرکز افراطی بر ارزش بازاری مشاغل دست برداریم و به کرامت ذاتی انواع مختلف کار احترام بگذاریم.

راهکارهای سندل فراتر از اصلاحات سطحی است؛ او خواستار یک تحول فرهنگی و سیاسی است که در آن، ارزش گذاری بر اساس مدرک یا درآمد، جای خود را به احترام متقابل و به رسمیت شناختن نقش های متفاوت در حفظ جامعه بدهد. این بخش از کتاب، به چگونگی احیای حس همبستگی اجتماعی و بازسازی یک اخلاق مدنی می پردازد که می تواند پاسخگوی چالش های عمیق ناشی از ایدئولوژی شایسته سالاری باشد.

اخلاقیات موفقیت: بازنگری در آنچه ارزش دارد

یکی از اساسی ترین دعواهای مایکل سندل با ایدئولوژی شایسته سالاری، به نحوه تعریف ارزش و موفقیت در جوامع مدرن بازمی گردد. او در کتاب استبداد شایستگی، با جدیت به نقد این تعریف محدود و بازاری می پردازد که اغلب ارزش افراد را با میزان درآمد یا جایگاه شغلی آن ها در بازار گره می زند. این رویکرد، بسیاری از کارهای حیاتی و ارزشمند جامعه را که ممکن است درآمد بالایی نداشته باشند (مانند مراقبت از کودکان و سالمندان، تدریس، یا خدمات اجتماعی)، نادیده می گیرد یا بی ارزش می شمارد.

سندل ما را به بازاندیشی در این اخلاقیات موفقیت دعوت می کند. او معتقد است که باید معیارهای گسترده تری برای ارزش گذاری افراد و فعالیت هایشان در نظر گرفته شود. او به اهمیت سهم هر فرد در خیر عمومی، فارغ از ارزش بازاری آن، اشاره می کند. این بازاندیشی مستلزم شناخت و احترام به انواع مختلف استعدادها و مهارت هاست، نه فقط آن هایی که نظام اقتصادی به آن ها پاداش های گزاف می دهد. برای مثال، کسی که به تعمیر خودرو مشغول است، یا پرستاری که از بیماران مراقبت می کند، به همان اندازه برای جامعه ضروری است که یک مدیر ارشد اجرایی یا یک بانکدار سرمایه گذاری. این تفکر به سمت به رسمیت شناختن کار فراتر از ارزش بازاری آن گام برمی دارد.

به رسمیت شناختن کار: فراتر از ارزش بازاری

در ادامه نقد بر اخلاقیات موفقیت، مایکل سندل به بحث حیاتی به رسمیت شناختن کار می پردازد. او استدلال می کند که استبداد شایستگی باعث شده است که جامعه ارزش ذاتی بسیاری از مشاغل را نادیده بگیرد، صرفاً به این دلیل که بازار به آن ها بها نمی دهد یا حقوق کمتری برایشان تعیین می کند. این بی توجهی به کرامت کار، نه تنها به نابرابری اقتصادی دامن می زند، بلکه منجر به احساس تحقیر و کنار گذاشته شدن در میان بخش بزرگی از نیروی کار می شود.

سندل تأکید می کند که باید کرامت را به کار و زحماتی بازگردانیم که بازار به آن ها ارج نمی نهد. این به معنای درک این نکته است که تمام کارهایی که به جامعه خدمت می کنند، فارغ از میزان درآمدشان، شایسته احترام و به رسمیت شناخته شدن هستند. او پیشنهاد می کند که سیاست گذاری ها باید به گونه ای تغییر کنند که این کرامت را تقویت کنند. این می تواند شامل موارد زیر باشد:

• تضمین حقوق شایسته و دستمزد منصفانه برای همه کارگران، حتی برای مشاغل کم درآمد که برای جامعه ضروری هستند.
• تأمین فرصت های برابر واقعی که فراتر از صرف دسترسی به آموزش عالی باشد و شامل برنامه های مهارت آموزی، حمایت از مشاغل فنی و احترام به دانش عملی باشد.
• تقویت نهادهای اجتماعی و جوامع محلی که به افراد امکان می دهند از طریق مشارکت و خدمت به یکدیگر، احساس ارزشمندی کنند.

این رویکرد نه تنها به کاهش نابرابری های اقتصادی کمک می کند، بلکه به بازسازی همبستگی اجتماعی و تقویت حس تعلق و هدف مشترک در جامعه می انجامد. این یکی از راهکارهای مایکل سندل برای عدالت است که می تواند پیامدهای منفی شایسته سالاری را تعدیل کند.

نتیجه گیری سندل: از شایستگی تا جامعه ای همدل تر

در جمع بندی نهایی کتاب استبداد شایستگی، مایکل سندل بار دیگر بر اهمیت خیر عمومی و بازتعریف آن تأکید می کند. او به جای ارائه راه حل های سیاسی جزئی، به تغییر بنیادین در طرز تفکر و ارزش های حاکم بر جامعه فرا می خواند. سندل معتقد است که برون رفت از استبداد شایستگی مستلزم کنار گذاشتن فردگرایی افراطی و بازگشت به اخلاق مدنی و همبستگی اجتماعی است.

راهکارهای پیشنهادی او عمدتاً بر سه محور اصلی استوارند:

1. بازتعریف کرامت کار: به رسمیت شناختن و ارج نهادن به تمام انواع کار، فارغ از درآمد یا جایگاه بازار، و تضمین دستمزد و فرصت های مناسب برای همه. این یعنی قدردانی از نقش کارگر خط تولید، پرستار، معلم، و هر کسی که به خیر عمومی جامعه کمک می کند.
2. اصلاح نظام آموزشی: دانشگاه ها باید از حالت ماشین مرتب سازی خارج شوند و به فضاهایی برای پرورش شهروندانی متفکر و مسئول تبدیل گردند. سندل از گسترش آموزش فنی و حرفه ای و کاهش تمرکز بر مدرک گرایی حمایت می کند.
3. تقویت اخلاق مدنی: ترویج گفتمان عمومی که به جای تمرکز بر موفقیت فردی و رقابت، بر مسئولیت های مشترک، همبستگی و دغدغه های مشترک جامعه تأکید کند. این به معنای بازگشت به بحث های اخلاقی درباره عدالت، مسئولیت پذیری و معنای یک زندگی خوب در بستر جامعه است.

سندل تأکید می کند که سیاست نقش حیاتی در شکل دهی به ارزش ها و ساختار جامعه دارد. دولت ها باید فعالانه برای ایجاد جامعه ای که در آن به کرامت همه شهروندان احترام گذاشته می شود و نابرابری ها به حداقل می رسد، تلاش کنند. این پیام اصلی کتاب استبداد شایستگی، در نهایت دعوت به ساختن جامعه ای همدل تر، عادلانه تر و متحدتر است.

شورش پوپولیستی بیشتر از آنکه اعتراضی به مهاجران و برون سپاری باشد، طغیانی است علیه استبداد شایسته سالاری که بی دلیل هم نیست.

نتیجه گیری کلی: چرا استبداد شایستگی کتابی ضروری برای زمان ماست؟

کتاب استبداد شایستگی: چه بر سر خیر عمومی آمده است؟ اثر مایکل سندل، بیش از یک تحلیل فلسفی، آینه ای است برای بازتاب چالش های عمیق و پیچیده جوامع مدرن. سندل با ظرافت و قدرتی کم نظیر، بنیان های اخلاقی و سیاسی شایسته سالاری را زیر سؤال می برد و نشان می دهد که چگونه آرمانی به ظاهر مترقی، به تدریج به منشأ نابرابری های فزاینده، شکاف های اجتماعی و نارضایتی های عمومی تبدیل شده است.

استدلال های اصلی سندل در مورد تکبر برندگان و تحقیر بازندگان، توهم رتوریک ترقی، و خطر مدرک گرایی به عنوان آخرین تعصب قابل قبول، ما را به تفکر انتقادی در مورد مفاهیم شایستگی و عدالت در زندگی خود و جامعه وادار می کند. او نشان می دهد که چگونه این ایدئولوژی، منجر به تضعیف خیر عمومی و از بین رفتن همبستگی اجتماعی می شود. ارتباط عمیق ایده های این کتاب با پدیده های روز دنیا، از جمله خیزش پوپولیسم و قطبی شدن شدید جوامع، اهمیت آن را دوچندان می کند.

استبداد شایستگی، فراخوانی است برای بازنگری در ارزش هایمان؛ برای قدردانی از کرامت تمام انواع کار و برای بازسازی یک اخلاق مدنی که بر احترام متقابل و مسئولیت مشترک بنا شده باشد. این کتاب نه تنها برای دانشجویان فلسفه و علوم اجتماعی، بلکه برای هر شهروندی که دغدغه ساختن جامعه ای عادلانه تر، با همبستگی بیشتر و انسانی تر را دارد، یک مطالعه ضروری است. خواندن این اثر، به ما کمک می کند تا ریشه های نارضایتی های امروز را بهتر بفهمیم و برای حرکت به سوی آینده ای بهتر، مسلح به بینشی عمیق تر و انسانی تر باشیم.

از لحاظ اخلاقی، هنوز هم معلوم نیست چرا افرادِ بااستعداد مستحق پاداش های هنگفتی هستند که جوامع بازارمحور نثار افراد موفق می کنند.

نقل قول های برگزیده از کتاب استبداد شایستگی

کتاب استبداد شایستگی حاوی جملات و عباراتی است که عصاره تفکر مایکل سندل را در خود دارند و می توانند به عمق پیام او پی برد:

• یکی از رنج های ویرانگر دموکراسی های مبتنی بر شایستگی، این است که آنها بر این ایده استوارند که «موفقیت حاصل تلاش ماست»، و این باعث می شود تا آنها برندگان را متکبر و بازندگان را تحقیرشده کنند.
• شایسته سالاری خوب است زیرا فرصت برابر را ترویج می دهد؛ اما همین وعده، مسئولیت شکست را نیز بر گردن افراد می اندازد.
• بسیاری از کسانی که از سوی طبقه تحصیل کرده و موفق به عنوان ‘بازندگان’ شناخته می شوند، به مهاجران و جهانی سازی اعتراض نمی کنند، بلکه به استبداد شایسته سالاری اعتراض دارند.
• مدرک گرایی در دموکراسی ما به آخرین تعصب قابل قبول تبدیل شده است.
• اگر می خواهیم بر چالش های زمان خود غلبه کنیم و قطبی شدن عمیق را التیام بخشیم، باید از استبداد شایسته سالاری فراتر برویم.

درباره مایکل سندل، فیلسوف برجسته زمانه ما

مایکل سندل (Michael Sandel) فیلسوف سیاسی برجسته آمریکایی، در سال ۱۹۵۳ در مینه سوتا به دنیا آمد. او استاد دانشگاه هاروارد است و از تأثیرگذارترین متفکران معاصر در حوزه فلسفه سیاسی و اخلاق به شمار می رود. شهرت سندل بیشتر به دلیل نقدهای او به لیبرالیسم رالزی و دفاعش از رویکرد اجتماع گرا (Communitarianism) است. آثار او اغلب به بررسی ارتباط بین عدالت، خیر عمومی و ارزش های اخلاقی در جوامع مدرن می پردازند. کلاس های درس او در هاروارد، به ویژه درس عدالت، از پرطرفدارترین دوره های دانشگاهی هستند که هزاران دانشجو را به خود جذب کرده و به صورت آنلاین نیز میلیون ها نفر را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار داده اند. از مهم ترین آثار او می توان به «عدالت: چه باید کرد؟»، «لیبرالیسم و محدودیت های عدالت»، «آنچه با پول نمی توان خرید» و البته «استبداد شایستگی: چه بر سر خیر عمومی آمده است؟» اشاره کرد.

منابع و مطالعه بیشتر

برای مطالعه عمیق تر درباره مباحث مطرح شده در کتاب استبداد شایستگی و آشنایی بیشتر با دیدگاه های مایکل سندل، منابع زیر می توانند مفید باشند:

• ترجمه های فارسی موجود از کتاب استبداد شایستگی: چه بر سر خیر عمومی آمده است؟ (مانند ترجمه صبا نوروزی از نشر پارسه یا کوروش بهرنگ).
• کتاب عدالت: چه باید کرد؟ (Justice: What’s the Right Thing to Do?) از مایکل سندل.
• کتاب آنچه با پول نمی توان خرید: مرزهای اخلاقی بازار (What Money Can’t Buy: The Moral Limits of Markets) از مایکل سندل.
• مقالات و نقدهای تحلیلی درباره آثار مایکل سندل در نشریات فلسفی و علوم اجتماعی.