برای طلاق توافقی چند جلسه مشاوره دارد

برای طلاق توافقی در ایران، طبق قوانین جاری، زوجین موظف به شرکت در حداقل ۵ جلسه مشاوره اجباری خانواده هستند تا امکان صلح و سازش بررسی شود. این جلسات معمولاً در مراکز مشاوره تحت نظارت بهزیستی یا دادگستری برگزار می شوند.

طلاق توافقی، مسیری است که زوجین با رضایت و توافق کامل بر سر تمامی حقوق و تکالیف خود پس از جدایی، از هم جدا می شوند. این نوع طلاق، به دلیل سهولت و سرعت نسبی در مقایسه با سایر انواع طلاق، مورد توجه بسیاری از زوجین قرار گرفته است. با این حال، نباید تصور کرد که این مسیر بدون هیچ الزامی طی می شود. از سال ۱۳۹۷ و با تغییرات قانونی در حوزه خانواده، گذراندن جلسات مشاوره پیش از ثبت دادخواست طلاق توافقی، برای تمامی زوجین متقاضی، اجباری شده است. این الزام با هدف کاهش آمار طلاق، کمک به زوجین برای تصمیم گیری آگاهانه و در صورت امکان، ایجاد صلح و سازش میان آن ها وضع شده است.

الزام قانونی جلسات مشاوره پیش از طلاق توافقی

تصمیم به جدایی، به ویژه از نوع توافقی، هرچند بر پایه رضایت طرفین استوار است، اما جامعه و قانونگذار همواره در تلاشند تا از فروپاشی خانواده ها پیشگیری کنند یا حداقل پیامدهای آن را برای زوجین و به ویژه فرزندان، به حداقل برسانند. در همین راستا، الزام به شرکت در جلسات مشاوره پیش از طلاق توافقی شکل گرفته است.

مبنای قانونی: ماده ۱۶ قانون حمایت خانواده و بخشنامه های قوه قضائیه

مبنای قانونی اجباری شدن جلسات مشاوره طلاق توافقی، ماده ۱۶ قانون حمایت خانواده مصوب سال ۱۳۹۱ است. این ماده صراحتاً بیان می دارد: زوجین متقاضی طلاق توافقی باید قبل از اقدام به طلاق، جهت مشاوره به مراکز مشاوره خانواده مورد تایید قوه قضاییه مراجعه نمایند. متعاقباً، با بخشنامه های صادره از سوی رئیس قوه قضائیه، به ویژه بخشنامه شماره ۹۰۰۰/۱۳۱۰۴/۵۵ مورخ ۱۳۹۷/۰۹/۰۵، رویه اجرایی این قانون به تفصیل تبیین شد و ثبت نام در سامانه تصمیم (سامانه نوبت دهی طلاق بهزیستی) به عنوان اولین گام در این فرآیند، الزامی گردید. این بخشنامه با هدف یکسان سازی رویه در دادگاه های خانواده سراسر کشور و اطمینان از گذراندن صحیح مراحل مشاوره، به اجرا درآمد.

هدف قانونگذار از اجباری کردن مشاوره

اجباری شدن جلسات مشاوره طلاق توافقی، صرفاً یک تشریفات قانونی نیست، بلکه دارای اهداف عمیق تر و انسانی است. از جمله مهمترین اهداف قانونگذار از وضع این الزام می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش آمار طلاق: اصلی ترین هدف، تلاش برای کاهش نرخ رو به رشد طلاق در جامعه است. گاهی مشکلات زوجین ریشه ای عمیق ندارند و با مشاوره و آموزش مهارت های لازم، قابل حل هستند.
• صلح و سازش: مشاوران تلاش می کنند تا با شناسایی ریشه های اختلافات، راهکارهایی برای حل مشکلات و بازگشت زوجین به زندگی مشترک ارائه دهند.
• آگاهی بخشی به زوجین: حتی در صورت عدم سازش، مشاوران به زوجین کمک می کنند تا با آگاهی کامل از پیامدهای حقوقی، مالی، عاطفی و اجتماعی طلاق (به ویژه بر فرزندان)، تصمیم نهایی خود را بگیرند و توافقات منطقی تری داشته باشند.
• حمایت از فرزندان: در جلسات مشاوره، توجه ویژه ای به وضعیت فرزندان می شود و راهکارهایی برای کاهش آسیب های ناشی از طلاق بر آن ها، از جمله نحوه حضانت، ملاقات و نفقه، ارائه می گردد.
• تصمیم گیری آگاهانه: مشاوران با ارائه دیدگاهی بی طرفانه و تخصصی، زوجین را در مسیر تصمیم گیری آگاهانه تر یاری می کنند تا از تصمیمات عجولانه یا احساسی که ممکن است پشیمانی به دنبال داشته باشد، جلوگیری شود.

مراکز مسئول ارائه مشاوره

بر اساس قانون، ارائه خدمات مشاوره پیش از طلاق توافقی بر عهده مراکز مشاوره خانواده مورد تأیید قوه قضائیه و سازمان بهزیستی کشور است. این مراکز شامل موارد زیر می شوند:

• مراکز مشاوره سازمان بهزیستی: بسیاری از این مراکز، چه دولتی و چه خصوصی، تحت نظارت و با مجوز سازمان بهزیستی فعالیت می کنند و زوجین از طریق سامانه تصمیم به آن ها ارجاع داده می شوند.
• مراکز مشاوره دادگستری: در برخی شهرها و محاکم، مراکز مشاوره تحت نظارت مستقیم دادگستری نیز وجود دارند که وظیفه ارائه این خدمات را بر عهده دارند.
• روانشناسان و مشاوران دارای مجوز: گاهی اوقات، با تأیید دادگاه و یا در صورت ارجاع، زوجین می توانند به روانشناسان و مشاوران خانواده دارای پروانه رسمی از سازمان نظام روانشناسی و مشاوره مراجعه کنند.

تعداد دقیق جلسات مشاوره طلاق توافقی

یکی از پرتکرارترین پرسش ها در مورد طلاق توافقی، تعداد دقیق جلسات مشاوره ای است که زوجین باید در آن شرکت کنند. پاسخ به این پرسش در گرو درک رویه های قانونی و اجرایی است که در مراکز مشاوره دنبال می شود.

حداقل تعداد جلسات: پنج جلسه

بر اساس رویه استاندارد و بخشنامه های موجود، حداقل تعداد جلسات مشاوره اجباری برای طلاق توافقی، پنج جلسه است. این تعداد، یک چارچوب کلی برای مشاوران فراهم می کند تا بتوانند به صورت جامع و سیستماتیک، وضعیت زوجین را بررسی کرده و در صورت امکان، راهکارهای سازش را ارائه دهند یا آن ها را برای طلاقی آگاهانه آماده سازند. این پنج جلسه معمولاً با فواصل زمانی مشخص و به صورت منظم برگزار می شوند تا اثربخشی لازم را داشته باشند.

آیا تعداد جلسات می تواند متغیر باشد؟

پاسخ کوتاه به این پرسش بله است. اگرچه پنج جلسه به عنوان حداقل استاندارد در نظر گرفته شده است، اما تعداد نهایی جلسات می تواند بر اساس نظر و تشخیص مشاور و وضعیت خاص هر پرونده، متغیر باشد:

• افزایش جلسات: در مواردی که مشاور تشخیص دهد که زوجین نیاز به زمان بیشتری برای بررسی مشکلات، آموزش مهارت ها یا تلاش برای سازش دارند، یا پیچیدگی های پرونده و اختلافات به گونه ای است که در پنج جلسه قابل حل نیست، می تواند تعداد جلسات را افزایش دهد. این افزایش معمولاً با رضایت زوجین و یا به دستور مرکز مشاوره صورت می گیرد.
• کاهش جلسات (در صورت سازش زودتر): در مقابل، اگر زوجین در همان جلسات اولیه (مثلاً بعد از دو یا سه جلسه) به صلح و سازش کامل برسند و تصمیم به ادامه زندگی مشترک بگیرند، مشاور می تواند پرونده را با صدور گواهی سازش مختومه اعلام کند و نیازی به ادامه جلسات تا پنج جلسه نخواهد بود. هدف اصلی مشاوره، صلح و سازش است و پس از حصول این هدف، ادامه جلسات توجیهی ندارد.
• پافشاری بر طلاق: در صورتی که زوجین در جلسات اولیه، با وجود تلاش مشاور، قاطعانه بر طلاق اصرار داشته باشند و هیچ امیدی به سازش نباشد، مشاور ممکن است تعداد جلسات را در همان حداقل لازم (پنج جلسه) نگه دارد و پس از آن، گواهی عدم انصراف از طلاق را صادر کند.

مدت زمان هر جلسه مشاوره

مدت زمان استاندارد برای هر جلسه مشاوره خانواده، معمولاً بین ۴۵ تا ۶۰ دقیقه (یک ساعت) تعیین می شود. این بازه زمانی، فرصت کافی را برای مشاور فراهم می کند تا با هر یک از زوجین گفتگو کند، مشکلات را بررسی کرده و راهکارهای مناسب را ارائه دهد. البته، در برخی موارد خاص و بنا به تشخیص مشاور، ممکن است این زمان اندکی تغییر کند.

بازه زمانی کلی جلسات

با توجه به تعداد جلسات و فواصل بین آن ها، بازه زمانی کلی که فرآیند مشاوره طلاق توافقی به طول می انجامد، معمولاً بین ۱ تا ۳ ماه متغیر است. این زمان به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:

• سرعت نوبت دهی مراکز مشاوره.
• قابلیت هماهنگی زوجین برای حضور منظم در جلسات.
• فواصل زمانی که مشاور بین جلسات تعیین می کند (معمولاً یک هفته یکبار یا دو هفته یکبار).
• میزان تلاش برای سازش و یا اصرار زوجین بر جدایی.

مراحل گام به گام شرکت در جلسات مشاوره

فرآیند شرکت در جلسات مشاوره طلاق توافقی، از ثبت نام اولیه تا دریافت گواهی نهایی، دارای مراحل مشخصی است که آگاهی از آن ها برای زوجین متقاضی ضروری است.

ثبت نام در سامانه تصمیم (سامانه نوبت دهی طلاق بهزیستی)

اولین گام برای آغاز فرآیند مشاوره طلاق توافقی، ثبت نام در سامانه نوبت دهی طلاق سازمان بهزیستی کشور است که به اختصار به آن سامانه تصمیم نیز گفته می شود.

• جزئیات ثبت نام: زوجین باید به صورت مشترک یا جداگانه با وارد کردن اطلاعات هویتی و مشخصات فردی خود، درخواست اولیه را ثبت کنند. این اطلاعات شامل نام و نام خانوادگی، کد ملی، شماره تماس، آدرس و اطلاعات مربوط به ازدواج می شود. پس از ثبت اطلاعات، سیستم یک کد رهگیری و نوبت برای مراجعه به مراکز غربالگری (مقدماتی) به آن ها ارائه می دهد.
• تأکید بر لزوم ثبت نام هر دو زوج: برای اینکه درخواست مشاوره مورد پذیرش قرار گیرد و فرآیند قانونی آن آغاز شود، ثبت نام و موافقت هر دو زوج در سامانه تصمیم ضروری است. اگر یکی از زوجین از ثبت نام یا شرکت در جلسات مشاوره امتناع کند، پرونده طلاق توافقی به جریان نمی افتد و زوج متقاضی باید مسیر طلاق یک طرفه را دنبال کند.

انتخاب و مراجعه به مرکز مشاوره

پس از مرحله غربالگری اولیه در مراکز مربوطه، زوجین به یکی از مراکز مشاوره خانواده مورد تأیید بهزیستی ارجاع داده می شوند. این مراکز می توانند دولتی یا خصوصی باشند. انتخاب مرکز معمولاً بر اساس نزدیکی محل سکونت یا ظرفیت پذیرش صورت می گیرد. زوجین باید با در دست داشتن کد رهگیری و معرفی نامه از مرکز غربالگری، در زمان تعیین شده به مرکز مشاوره ارجاعی مراجعه کنند.

شرکت منظم در جلسات

حضور منظم و فعال در تمامی جلسات مشاوره، از اهمیت بالایی برخوردار است. مشاور خانواده در این جلسات، با بررسی دقیق تر مشکلات، آموزش مهارت های ارتباطی و حل مسئله، و ارائه راهکارهای حقوقی و روانشناختی، زوجین را یاری می کند. ممکن است مشاور در برخی جلسات، تکالیفی را نیز برای زوجین در نظر بگیرد، مانند انجام تمرینات ارتباطی، تفکر درباره مسائل خاص یا گفتگو با یکدیگر خارج از جلسات مشاوره.

ارزیابی توسط مشاور

در طول دوره مشاوره، مشاور وضعیت زوجین را به دقت ارزیابی می کند. این ارزیابی شامل موارد زیر است:

• بررسی دلایل اصلی درخواست طلاق.
• توانایی زوجین در حل اختلافات.
• میزان تمایل به سازش و ادامه زندگی مشترک.
• بررسی وضعیت فرزندان و نحوه مدیریت مسائل مربوط به آن ها.

مشاور تمامی این موارد را در پرونده زوجین ثبت کرده و در پایان دوره، گزارشی جامع از وضعیت آن ها و نتیجه نهایی (سازش یا عدم سازش) تهیه می کند.

خروجی نهایی: گواهی عدم انصراف از طلاق یا گواهی سازش

در پایان جلسات مشاوره، مشاور بر اساس ارزیابی های خود و نتیجه مذاکرات، یکی از دو گواهی زیر را صادر می کند:

• گواهی عدم انصراف از طلاق: در صورتی که زوجین با وجود تلاش های مشاور، همچنان بر تصمیم خود برای جدایی مصر باشند و امیدی به سازش نباشد، این گواهی صادر می شود. این گواهی، پیش نیاز ثبت دادخواست طلاق توافقی در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی است.
• گواهی سازش: اگر زوجین در طول جلسات مشاوره به توافق رسیده و تصمیم به ادامه زندگی مشترک بگیرند، گواهی سازش صادر شده و پرونده طلاق متوقف می شود.

محتوا و رویکرد هر جلسه مشاوره

جلسات مشاوره طلاق توافقی، یک فرآیند ساختاریافته هستند که هر جلسه با هدف مشخصی برگزار می شود تا تمامی ابعاد تصمیم به جدایی و پیامدهای آن را پوشش دهد. این ساختار کمک می کند تا زوجین به صورت جامع تری به وضعیت خود نگاه کنند.

جلسه اول: ارزیابی اولیه و آشنایی با مسائل (Initial Assessment)

اولین جلسه مشاوره، به ارزیابی اولیه و شناخت مسائل اختصاص دارد. در این جلسه، مشاور تلاش می کند تا یک تصویر کلی از وضعیت رابطه و دلایل اصلی درخواست طلاق به دست آورد:

• بررسی دلیل اصلی درخواست طلاق: مشاور از زوجین می پرسد که چه چیزی آن ها را به این تصمیم رسانده و چه عواملی باعث شده اند تا به طلاق فکر کنند.
• تاریخچه رابطه، نقاط قوت و ضعف: گفتگو در مورد چگونگی شکل گیری رابطه، خاطرات خوب و بد، و نقاط قوت و ضعف زوجین در تعامل با یکدیگر، به مشاور کمک می کند تا ریشه های اصلی مشکلات را درک کند.
• تشخیص نوع مشکلات (فردی، ارتباطی، خانوادگی): مشاور سعی می کند تشخیص دهد که مشکلات بیشتر ریشه های فردی (مانند مشکلات شخصیتی یکی از زوجین)، ارتباطی (مانند عدم مهارت در گفتگو) یا خانوادگی (مانند دخالت اطرافیان) دارند.

جلسه دوم: آموزش مهارت های ارتباطی و حل مسئله (Communication & Problem-Solving)

در این جلسه، تمرکز بر بهبود الگوهای ارتباطی و توانایی حل مسئله در زوجین است. حتی اگر به طلاق منجر شود، داشتن مهارت های ارتباطی بهتر می تواند به مدیریت سازنده جدایی کمک کند:

• ارائه راهکارها برای بهبود تعاملات و کاهش تعارضات: مشاور ممکن است تکنیک هایی مانند گوش دادن فعال، ابراز احساسات بدون اتهام، و فنون مذاکره را آموزش دهد.
• بررسی امکان حل اختلافات بدون طلاق: در این مرحله، مشاور به زوجین کمک می کند تا به جای تمرکز بر جدایی، به امکان حل مشکلات و ادامه زندگی مشترک فکر کنند و راه حل های عملی را امتحان نمایند.

جلسه سوم: بررسی ابعاد حقوقی و مالی طلاق (Legal & Financial Aspects)

طلاق پیامدهای حقوقی و مالی گسترده ای دارد که بسیاری از زوجین از آن ها بی اطلاع هستند. این جلسه به روشن سازی این ابعاد اختصاص دارد:

• توضیح پیامدهای حقوقی طلاق: مشاور در مورد مسائلی مانند مهریه، نفقه (زن و فرزندان)، اجرت المثل، و تقسیم اموال مشترک توضیحاتی ارائه می دهد.
• اهمیت توافقات پیش از طلاق: تأکید می شود که توافقات جامع و منصفانه در این زمینه، می تواند از درگیری های طولانی مدت حقوقی پس از طلاق جلوگیری کند. گاهی اوقات ممکن است یک مشاور حقوقی نیز در این جلسه حضور یابد یا توصیه های حقوقی لازم به زوجین داده شود.

جلسه چهارم: تأثیر طلاق بر فرزندان و مسائل مربوط به حضانت (Impact on Children & Custody)

یکی از حساس ترین و مهم ترین بخش های فرآیند طلاق، مدیریت تأثیر آن بر فرزندان است. این جلسه به این موضوع اختصاص دارد:

• بررسی بهترین منافع فرزندان و نحوه مدیریت حضانت، ملاقات و نفقه فرزندان: مشاور با تمرکز بر نیازهای روحی و جسمی کودکان، به زوجین کمک می کند تا بهترین تصمیمات را برای حضانت، تعیین زمان و مکان ملاقات، و نحوه تأمین نفقه فرزندان اتخاذ کنند.
• نقش والدگری مشترک پس از طلاق: حتی پس از جدایی، والدین مسئولیت های مشترکی در قبال فرزندان خود دارند. مشاور راهنمایی هایی برای حفظ رابطه سازنده والدین با یکدیگر در راستای تربیت فرزندان ارائه می دهد.

هدف اصلی از جلسات مشاوره طلاق توافقی، فقط رسیدن به سازش نیست، بلکه کمک به زوجین برای اخذ تصمیمی آگاهانه و کاهش آسیب های ناشی از جدایی، به ویژه برای فرزندان، است.

جلسه پنجم (جلسه پایانی و جمع بندی): تصمیم گیری نهایی (Final Decision-Making)

جلسه پنجم، به عنوان جلسه پایانی (و در صورت لزوم آخرین جلسه)، زمان جمع بندی و تصمیم گیری نهایی است:

• جمع بندی بحث ها و ارزیابی نهایی آمادگی زوجین برای طلاق: مشاور تمامی گفتگوها، راهکارها و توافقات احتمالی را مرور می کند و وضعیت روحی و روانی زوجین را برای جدایی نهایی ارزیابی می کند.
• صدور گواهی عدم انصراف از طلاق یا تأیید سازش: بر اساس نتیجه نهایی، مشاور گواهی مربوطه را صادر می کند. اگر زوجین بر جدایی اصرار داشته باشند، گواهی عدم انصراف از طلاق و اگر به سازش رسیده باشند، گواهی سازش صادر خواهد شد.

این ساختار پنج جلسه ای، یک الگوی کلی است و محتوای دقیق هر جلسه می تواند بر اساس نیازهای خاص هر زوج و رویکرد مشاور تغییر کند. گاهی اوقات، مشاور ممکن است نیاز ببیند برخی موضوعات را در جلسات متعدد بررسی کند یا ترتیب آن ها را تغییر دهد.

خروجی و پیامدهای جلسات مشاوره

پس از گذراندن مراحل مشاوره، نتیجه نهایی که به دست می آید، نقشی حیاتی در تعیین مسیر بعدی پرونده طلاق توافقی خواهد داشت. این خروجی می تواند منجر به ادامه فرآیند طلاق یا انصراف از آن شود.

صدور گواهی عدم انصراف از طلاق

در صورتی که زوجین، با وجود تلاش های مشاور و ارائه راهکارهای مختلف، همچنان بر تصمیم خود برای جدایی اصرار داشته باشند و هیچ امیدی به صلح و سازش نباشد، مرکز مشاوره گواهی عدم انصراف از طلاق را صادر می کند. این گواهی به معنای تأیید این است که فرآیند مشاوره به طور کامل طی شده و زوجین به نتیجه ای جز طلاق نرسیده اند.

• مدت اعتبار گواهی: گواهی عدم انصراف از طلاق دارای مدت اعتبار مشخصی است. طبق قوانین، این گواهی سه ماه از تاریخ صدور اعتبار دارد. به این معنا که زوجین باید ظرف مدت سه ماه از تاریخ دریافت این گواهی، دادخواست طلاق توافقی خود را در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت کنند. در غیر این صورت، اعتبار گواهی منقضی شده و آن ها مجبور خواهند بود که مجدداً فرآیند مشاوره را از ابتدا طی کنند.
• اهمیت این گواهی برای ثبت دادخواست: گواهی عدم انصراف از طلاق، یکی از مدارک الزامی و پایه برای ثبت دادخواست طلاق توافقی است. بدون ارائه این گواهی، دادخواست طلاق توافقی توسط دفاتر خدمات الکترونیک قضایی پذیرفته نخواهد شد. این الزام قانونی، تضمین می کند که تمامی زوجین پیش از مراجعه به دادگاه، از خدمات مشاوره ای بهره مند شده اند.

صدور گواهی سازش

سناریوی مطلوب تر و هدف اصلی از جلسات مشاوره، رسیدن زوجین به صلح و سازش و انصراف از طلاق است. اگر در هر مرحله ای از جلسات مشاوره، زوجین تصمیم به ادامه زندگی مشترک بگیرند و اختلافات خود را حل و فصل کنند، مشاور گواهی سازش را صادر می کند.

• بایگانی شدن پرونده: با صدور گواهی سازش، پرونده مشاوره زوجین در مرکز مربوطه بایگانی می شود و فرآیند طلاق متوقف می گردد.
• ارائه راهکارهای حمایتی پس از سازش: در برخی موارد، حتی پس از سازش، مشاور ممکن است توصیه هایی برای زوجین داشته باشد، مانند ادامه جلسات مشاوره به صورت اختیاری برای تقویت رابطه، یا شرکت در کارگاه های آموزشی مهارت های زندگی، تا از بازگشت مشکلات در آینده پیشگیری شود.

در هر دو حالت، خروجی جلسات مشاوره، تصمیم نهایی زوجین را مشخص می کند و گام بعدی آن ها را در مسیر زندگی مشترک یا جدایی تعیین می نماید.

هزینه های جلسات مشاوره طلاق توافقی

موضوع هزینه ها همواره یکی از دغدغه های اصلی متقاضیان طلاق توافقی است. جلسات مشاوره اجباری نیز از این قاعده مستثنی نیستند و شامل هزینه هایی می شوند که زوجین باید از آن آگاه باشند.

تعرفه مصوب و نحوه محاسبه

هزینه جلسات مشاوره طلاق توافقی توسط شورای عالی رفاه و تأمین اجتماعی و سازمان بهزیستی کشور تعیین و ابلاغ می شود و هر ساله ممکن است تغییراتی داشته باشد. این تعرفه ها معمولاً به صورت ساعتی یا برای هر جلسه تعیین می گردد. نحوه محاسبه هزینه ها به شرح زیر است:

• هزینه هر جلسه: مبلغ مشخصی برای هر جلسه مشاوره تعیین می شود. این مبلغ برای تمامی مراکز مشاوره مجاز، اعم از دولتی و خصوصی، یکسان است تا از تفاوت های زیاد و سوءاستفاده جلوگیری شود.
• پرداخت توسط هر یک از زوجین یا توافقی: معمولاً هزینه جلسات به صورت مساوی بر عهده هر یک از زوجین است، اما آن ها می توانند به صورت توافقی و با رضایت یکدیگر، نحوه پرداخت را تغییر دهند. به عنوان مثال، یکی از زوجین ممکن است کل هزینه را بر عهده بگیرد. در هر صورت، پرداخت هزینه قبل از شروع هر جلسه یا در پایان آن انجام می شود.

تفاوت هزینه ها در مراکز دولتی و خصوصی

در نگاه اول، ممکن است تصور شود که مراکز دولتی هزینه های کمتری دریافت می کنند، اما در مورد جلسات مشاوره طلاق توافقی، تعرفه ها برای تمامی مراکز مورد تأیید بهزیستی (چه دولتی و چه خصوصی) یکسان و مصوب است. تفاوت اصلی بیشتر در نحوه پذیرش، زمان بندی نوبت ها، و گاهی کیفیت خدماتی است که ممکن است به دلیل تفاوت در امکانات و تعداد مشاوران وجود داشته باشد.

• مراکز دولتی: این مراکز ممکن است دارای نوبت دهی طولانی تری باشند، اما از نظر تعرفه، تفاوتی با مراکز خصوصی ندارند.
• مراکز خصوصی: دسترسی به نوبت در مراکز خصوصی معمولاً سریع تر است و ممکن است امکانات رفاهی بیشتری داشته باشند، اما تعرفه خدمات مشاوره ای آن ها نیز همان نرخ مصوب دولتی است.

روش های پرداخت و دریافت فیش

پرداخت هزینه جلسات مشاوره معمولاً به صورت نقدی، از طریق کارت خوان در مرکز مشاوره، یا به صورت آنلاین انجام می شود. پس از پرداخت، مرکز مشاوره موظف است فیش یا رسید معتبر را به زوجین ارائه دهد. دریافت این رسید از اهمیت بالایی برخوردار است، چرا که ممکن است در برخی مراحل قانونی بعدی یا برای ارائه به وکیل، نیاز به ارائه مستندات پرداخت هزینه ها باشد.

آگاهی از این جزئیات کمک می کند تا زوجین با دید بازتری وارد فرآیند مشاوره شوند و برنامه ریزی مالی لازم را برای این مرحله انجام دهند.

پرسش های متداول درباره جلسات مشاوره طلاق توافقی

در فرآیند طلاق توافقی، پرسش های متعددی درباره جلسات مشاوره برای زوجین مطرح می شود که در ادامه به آن ها پاسخ می دهیم.

آیا می توان از جلسات مشاوره معاف شد؟

طبق قوانین فعلی و بخشنامه های قوه قضائیه، شرکت در جلسات مشاوره خانواده پیش از طلاق توافقی، اجباری است و امکان معافیت از آن وجود ندارد. این قانون به منظور بررسی امکان سازش و کاهش آسیب های طلاق وضع شده است. تنها راهی که عملاً نیاز به این مرحله را دور می زند، آن است که ابتدا یکی از زوجین به صورت یک طرفه (مثلاً از طریق طلاق از طرف زوج یا مطالبه حق طلاق از طرف زوجه) دادخواست طلاق دهد و سپس در مراحل بعدی دادرسی، پرونده به طلاق توافقی تغییر ماهیت پیدا کند. اما در صورتی که از ابتدا قصد زوجین طلاق توافقی باشد، گذراندن این مراحل مشاوره الزامی است.

اگر یکی از زوجین در جلسات شرکت نکند چه اتفاقی می افتد؟

همانطور که قبلاً اشاره شد، برای ثبت دادخواست طلاق توافقی، حضور و رضایت هر دو زوج در سامانه تصمیم و جلسات مشاوره ضروری است. اگر یکی از زوجین از شرکت در جلسات مشاوره امتناع ورزد، مرکز مشاوره نمی تواند گواهی عدم انصراف از طلاق توافقی را صادر کند. در این حالت، پرونده طلاق توافقی به نتیجه نخواهد رسید و زوج متقاضی چاره ای جز پیگیری طلاق به صورت یک طرفه نخواهد داشت. این بدان معناست که زوج باید با طرح دعوا در دادگاه خانواده، دلایل خود را برای طلاق ارائه دهد و مراحل پیچیده تر و طولانی تری را طی کند.

آیا بدون گواهی مشاوره می توان درخواست طلاق توافقی داد؟

خیر. بر اساس قوانین جدید، گواهی عدم انصراف از طلاق که پس از پایان جلسات مشاوره توسط مرکز مربوطه صادر می شود، یکی از مدارک الزامی برای ثبت دادخواست طلاق توافقی در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی است. بدون این گواهی، دادخواست طلاق توافقی شما پذیرفته نخواهد شد. این قانون به منظور جلوگیری از تصمیمات عجولانه و فراهم آوردن فرصتی برای سازش، وضع شده است.

نقش وکیل در جلسات مشاوره چیست؟ (آیا می تواند به جای زوجین شرکت کند؟)

نقش وکیل در جلسات مشاوره معمولاً به صورت حضور مستقیم در جلسات نیست. هدف اصلی از این جلسات، گفتگو و تعامل مستقیم خود زوجین با مشاور است تا مسائل عاطفی و ارتباطی آن ها بررسی شود. وکیل نمی تواند به جای زوجین در جلسات مشاوره شرکت کند، زیرا حضور فیزیکی و مشارکت فعال هر دو زوج برای مشاور ضروری است. با این حال، وکیل می تواند پیش از جلسات مشاوره، راهنمایی ها و مشاوره های لازم را به موکل خود ارائه دهد، او را از حقوق و وظایف قانونی آگاه سازد و برای توافقات احتمالی در آینده آماده کند. حضور وکیل در مراحل بعدی (پس از دریافت گواهی مشاوره و در دادگاه) بسیار پررنگ تر خواهد بود.

آیا مشاوره آنلاین برای طلاق توافقی مورد قبول است؟

در حال حاضر، رویه عمومی و الزامی این است که جلسات مشاوره طلاق توافقی به صورت حضوری در مراکز مورد تأیید برگزار شود. با این حال، در شرایط خاص و با تأیید مراجع ذی صلاح (مانند سازمان بهزیستی یا دادگستری)، و یا در صورت دوری راه و عدم امکان حضور فیزیکی (مانند زوجین ایرانی مقیم خارج از کشور که با وکیل خود در ایران در ارتباط هستند)، ممکن است استثنائاً و در برخی شهرها، امکان استفاده از خدمات مشاوره آنلاین (تله مشاوره) نیز فراهم شود. اما این موضوع هنوز به طور کامل و سراسری استانداردسازی نشده است و بهتر است پیش از اقدام، از مرکز مشاوره مربوطه استعلام گرفته شود.

اگر در جلسات سازش کردیم ولی بعد پشیمان شدیم، چه باید کرد؟

اگر زوجین در طول جلسات مشاوره به سازش برسند و گواهی سازش صادر شود، پرونده طلاق مختومه می گردد. اما اگر پس از مدتی، مجدداً مشکلات بروز کند و زوجین از تصمیم خود برای ادامه زندگی پشیمان شوند و بخواهند طلاق بگیرند، باید مجدداً از ابتدا فرآیند طلاق توافقی را طی کرده و در سامانه تصمیم ثبت نام کنند. گواهی سازش به معنای پایان قطعی پرونده طلاق است و برای شروع مجدد، نیاز به طی مراحل جدید خواهد بود.

مدت زمان اعتبار گواهی عدم انصراف از طلاق چقدر است؟

همانطور که پیشتر گفته شد، گواهی عدم انصراف از طلاق صادره از مراکز مشاوره، دارای سه ماه اعتبار از تاریخ صدور است. در صورت عدم ثبت دادخواست طلاق توافقی در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی در این بازه زمانی، گواهی باطل شده و زوجین باید مجدداً مراحل مشاوره را از ابتدا شروع کنند.

این گواهی نه تنها یک الزام قانونی است، بلکه فرصتی برای بازاندیشی و تصمیم گیری با دیدی روشن تر در یکی از مهمترین بزنگاه های زندگی محسوب می شود.

نکات کلیدی دیگر در مورد طلاق توافقی و مشاوره

جدای از مسائل مربوط به تعداد و محتوای جلسات، نکات دیگری نیز در مورد طلاق توافقی و مرحله مشاوره وجود دارد که آگاهی از آن ها می تواند به زوجین در طی این فرآیند کمک کند.

حضور فیزیکی زوجین یا وکیل در دادگاه پس از مشاوره

پس از دریافت گواهی عدم انصراف از طلاق، زوجین باید دادخواست خود را از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت کنند. در این مرحله، اگر هر دو زوج دارای وکیل باشند، دیگر نیازی به حضور فیزیکی آن ها در جلسات دادگاه نخواهد بود و وکلا می توانند تمامی مراحل را پیگیری کنند. اما اگر یکی از زوجین وکیل نداشته باشد، حضور آن فرد در دادگاه الزامی است. این مسئله به ویژه برای زنانی که باکره هستند (برای آزمایش بکارت) یا زنانی که نیاز به آزمایش بارداری دارند، اهمیت پیدا می کند. در این موارد، حتی اگر وکیل داشته باشند، ممکن است نیاز به مراجعه حضوری به پزشکی قانونی یا آزمایشگاه باشد.

موضوعات اصلی توافقات در طلاق توافقی

جلسات مشاوره فرصتی است برای زوجین که پیش از ورود به دادگاه، در مورد تمامی مسائل مالی و غیرمالی خود به توافق برسند. این توافقات شامل موارد زیر است:

• مهریه: زن می تواند تمام، بخشی از مهریه خود را مطالبه کند یا آن را به طور کامل ببخشد.
• نفقه زن: تعیین تکلیف نفقه ایام عده زن.
• اجرت المثل: توافق بر سر مبلغ و نحوه پرداخت اجرت المثل کارهایی که زن در طول زندگی مشترک انجام داده است.
• حضانت و ملاقات فرزندان: مهمترین بخش توافقات، که شامل تعیین سرپرستی فرزندان، زمان بندی ملاقات والد غیرحاضن و نحوه تأمین نفقه فرزندان می شود.
• تقسیم اموال مشترک: در صورت وجود اموال مشترک، نحوه تقسیم آن ها.
• جهیزیه: نحوه استرداد یا تعیین تکلیف جهیزیه.

این توافقات می توانند به صورت کتبی تنظیم شده و به تأیید دادگاه برسند تا از اختلافات آتی جلوگیری شود.

مدت زمان کلی فرآیند طلاق توافقی

در حالی که جلسات مشاوره خود بین ۱ تا ۳ ماه زمان می برد، کل فرآیند طلاق توافقی (از ثبت نام در سامانه تصمیم تا ثبت نهایی طلاق در دفترخانه) معمولاً بین ۴۵ روز تا ۳ ماه به طول می انجامد. این زمان به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله سرعت نوبت دهی در مراکز مشاوره، زمان بندی دادگاه ها و دفاتر خدمات قضایی، و سرعت عمل زوجین یا وکلای آن ها در پیگیری امور.

مرحله	مدت زمان تقریبی	توضیحات
ثبت نام سامانه تصمیم و غربالگری	۱ روز تا ۱ هفته	اخذ نوبت و مراجعه به مرکز غربالگری
جلسات مشاوره (حداقل ۵ جلسه)	۱ تا ۳ ماه	بسته به فواصل جلسات و وضعیت پرونده
دریافت گواهی عدم انصراف	۱ روز	پس از اتمام جلسات
ثبت دادخواست در دفاتر خدمات قضایی	۱ تا ۳ روز	همراه با مدارک و گواهی مشاوره
رسیدگی در دادگاه خانواده	۱ هفته تا ۱ ماه	در صورت وجود وکیل معمولاً سریع تر است
صدور رأی و ابلاغ	۱ هفته تا ۲ هفته	پس از برگزاری جلسه دادگاه
مراجعه به دفترخانه طلاق	در مدت اعتبار ۳ ماهه رأی دادگاه	برای ثبت نهایی طلاق

اهمیت صراحت و صداقت در جلسات مشاوره

برای دستیابی به بهترین نتیجه از جلسات مشاوره، اعم از سازش یا طلاق آگاهانه، صداقت و صراحت زوجین با مشاور از اهمیت بالایی برخوردار است. پنهان کاری یا عدم همکاری، تنها به طولانی شدن فرآیند و کاهش اثربخشی مشاوره ها منجر می شود. مشاوران آموزش دیده اند تا فضایی امن و بی طرف برای گفتگو فراهم کنند.

نتیجه گیری

در مجموع، برای طلاق توافقی در ایران، گذراندن حداقل پنج جلسه مشاوره خانواده اجباری است. این جلسات که از طریق سامانه تصمیم آغاز و در مراکز مورد تأیید بهزیستی برگزار می شوند، با هدف بررسی امکان سازش، آموزش مهارت های ارتباطی، و آگاهی بخشی به زوجین درباره پیامدهای طلاق (به ویژه بر فرزندان) طراحی شده اند. اگرچه این فرآیند ممکن است بین ۱ تا ۳ ماه زمان ببرد، اما در نهایت منجر به صدور گواهی عدم انصراف از طلاق یا گواهی سازش می شود.

درک کامل مراحل، محتوا، و پیامدهای این جلسات برای تمامی زوجین متقاضی طلاق توافقی ضروری است. با توجه به پیچیدگی های حقوقی و روانشناختی این فرآیند، توصیه می شود که زوجین با وکیل متخصص در امور خانواده مشورت کنند تا تمامی مراحل، از جمله شرکت در جلسات مشاوره و تنظیم توافقات نهایی، به بهترین شکل ممکن و با حداقل آسیب صورت گیرد.